Σε έξαρση η οικονομική διπλωματία της Κίνας ...



Η οικονομική διπλωματία της Κίνας

Επίδειξη δύναμης από το Πεκίνο με διεθνείς επαφές, κλείσιμο συμφωνιών και σύσφιγξη σχέσεων στις τέσσερις γωνίες του πλανήτη

H ταχύτητα με την οποία η Κίνα ξεδιπλώνει τις διπλωματικές της πρωτοβουλίες θα μπορούσε να παρομοιαστεί με αυτήν του κινεζικού υπερυπολογιστή Tianhe1Α- που πρόσφατα ξεπέρασε τον αμερικανικό Jaguar XT5 ως ο ισχυρότερος υπερυπολογιστής του κόσμου.
Επί χρόνια, η κινεζική εξωτερική πολιτική ήταν χαμηλών τόνων, απέφευγε τις συγκρούσεις και επικεντρωνόταν πάνω απ’ όλα στην οικονομική άνοδο της χώρας. Προσφάτως, στα χαρακτηριστικά αυτά έχει προστεθεί η τρομερή ενεργητικότητα στις διεθνείς επαφές, στο κλείσιμο συμφωνιών και στη σύσφιγξη σχέσεων με τις τέσσερις γωνίες του πλανήτη.
Η Κίνα διαθέτει αυτό που οι περισσότερες χώρες σήμερα στερούνται: ρευστό. Εχει περάσει μέχρι στιγμής αλώβητη την διεθνή κρίση συνεχίζει να συσσωρεύει τεράστια αποθέματα ξένου νομίσματος, καθώς το εμπορικό της πλεόνασμα, μειώθηκε μεν ελαφρά φέτος, αλλά παραμένει σε δυσθεώρητα ύψη. Μεγάλο μέρος των διεθνών επαφών της, όπως αυτές που είχαν στα δύο τελευταία ταξίδια τους στην Ευρώπη ο Κινέζος πρόεδρος Χου και ο Κινέζος πρωθυπουργός Γουέν, αφορά στην διαχείριση αυτής της ιδιαίτερης κατάστασης. Συγκεκριμένα, ενώ στο εσωτερικό η Κίνα προσπαθεί να αποφύγει το σκάσιμο της φούσκας των ακινήτων, στο εξωτερικό στρατηγικός στόχος της είναι να αποφύγει την σύμπτηξη ενιαίου μετώπου χωρών που θα ασκούσε συντονισμένες πιέσεις για ανατίμηση του νομίσματός της και συνακόλουθη μείωση των εξαγωγών της.
Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν μικρά περιθώρια άρνησης του κινεζικού αιτήματος, αφού αντιμετωπίζουν πλέον το Πεκίνο ως σανίδα σωτηρίας. Η Γερμανία βλέπει την κινεζική αγορά ως λυτρωτική πηγή αυξημένης ζήτησης για τα προϊόντα της αυτοκινητοβιομηχανίας, η Ισπανία διέθεσε στην Κίνα ισπανικό χρέος ύψους 625 εκατ. ευρώ, ενώ η Ιρλανδία ευελπιστεί σε μεγάλη κινεζική επένδυση σε βιομηχανικό πάρκο. Εντός του 2010, η Κίνα έχει κλείσει δεκάδες επιχειρηματικές συμφωνίες στην Ευρώπη, κύριο χαρακτηριστικό των οποίων δεν ήταν μόνο το ύψος αλλά και η στρατηγική στόχευση. Και έπεται συνέχεια. «Δεν θα εκπλαγώ», δήλωσε ο Kινέζος αναλυτής Ζιαγκ Τιανμπίγκ στην εφημερίδα «Τσάινα Ντέιλι» «αν ανακοινωθεί η εξαγορά από την Κίνα μεγάλης ευρωπαϊκής τράπεζας».

Τουρκία
Στρατιωτική άσκηση που «τρόμαξε» την Αμερική
Τον Οκτώβριο, ο Κινέζος πρωθυπουργός Γουέν Τζιαμπάο ξεκίνησε την ευρωπαϊκή του περιοδεία από την Αθήνα και την έκλεισε επισκεπτόμενος την Αγκυρα, αφού πρώτα πέρασε από τις Βρυξέλλες και τη Ρώμη.
Στην Αγκυρα, ο Γουέν έκανε λόγο για «στρατηγική συμμαχία» με την Τουρκία και δήλωσε ότι η Κίνα «αναγνωρίζει την ισχύ και την επιρροή» της Τουρκίας. Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, είχε διεξαχθεί κοινή αεροπορική άσκηση Κίνας-Τουρκίας, με τα Su-27 της κινεζικής αεροπορίας να δοκιμάζουν τα φτερά τους πολύ μακριά από τη βάση τους. Τα κινεζικά αεροσκάφη πήραν άδεια διέλευσης από το Πακιστάν και το Ιράν και έφθασαν στην Τουρκία με εναέριο ανεφοδιασμό, ενώ ασκήθηκαν σε εικονικές αερομαχίες απέναντι σε τουρκικά F-16. Η άσκηση προξένησε την αντίδραση των ΗΠΑ, αλλά το δεύτερο σκέλος της, η κοινή σινοτουρκική άσκηση χερσαίων δυνάμεων σε ορεινές επιχειρήσεις, πάλι στην Τουρκία, διεξήχθη κανονικά την εβδομάδα που πέρασε.
Στο πρόσωπο της Τουρκίας του Ερντογάν η Κίνα αναγνωρίζει μια χώρα διατεθειμένη να κινηθεί ανεξάρτητα στη διεθνή σκηνή, προχωρώντας σε μεταβλητές συμμαχίες και άξονες που δεν δεσμεύονται αποκλειστικά από τον δυτικότροπο προσανατολισμό της. Σε ό, τι αφορά την οικονομική συνεργασία, ο Γουέν υπογράμμισε ότι η Κίνα είναι έτοιμη να συμμετάσχει σε έργα σιδηροδρόμου, υπέργειου και υπόγειου, στην κατασκευή γεφυρών και υποδομών ηλεκτροδότησης. Ο Τούρκος πρωθυπουργός εξέφρασε την επιθυμία να ανεβεί ο όγκος των σινοτουρκικών εμπορικών συναλλαγών στα 50 δισ. το 2015 και στα 100 δισ το 2020.
Ενα από τα κυριότερα εμπόδια στις σχέσεις των δύο χωρών είναι η υποστήριξη του Τούρκου πρωθυπουργού Ερντογάν, στο πλαίσιο της παν-τουρκικής πολιτικής του, προς τους μουσουλμάνους Ουιγούρους της δυτικής Κίνας. Το ζήτημα συζητήθηκε κατά την επίσκεψη Γουέν, στη διάρκεια της οποίας συμφωνήθηκε να καταπολεμηθούν «οι τρεις δυνάμεις του κακού, η τρομοκρατία, οι αποσχιστικές τάσεις και ο εξτρεμισμός». Παρόμοιο ήταν το ανακοινωθέν της επίσκεψης του Κινέζου προέδρου Χου στην Κεντρική Ασία τον Ιούνιο. («Κοινή μάχη κατά της τρομοκρατίας, των αποσχιστικών κινήσεων και του εξτρεμισμού» και «καταπολέμηση των τρομοκρατών του Ανατολικού Τουρκιστάν»). Ενδειξη της σημασίας που αποδίδει η Κίνα στην Κεντρική Ασία ήταν το γεγονός ότι η επίσκεψη Χου στο Καζαχστάν ήταν η δεύτερη σε διάστημα έξι μηνών.

Γαλλία
Συμβόλαια ύψους 20 δισ. δολαρίων με τον Σαρκοζί
Η επισημότητα και η εγκαρδιότητα με την οποία έγινε δεκτός ο πρόεδρος Χου στο Παρίσι στις 4 Νοεμβρίου ξεπερνά κάθε προηγούμενο. Ηταν η πρώτη φορά που ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί και η σύζυγός του υποδέχθηκαν ξένο ηγέτη στο αεροδρόμιο, ενώ, πέρα από τις επίσημες επαφές, ο Γάλλος πρόεδρος αφιέρωσε μία ολόκληρη ημέρα συνοδεύοντας τον Κινέζο ομόλογό του στη Νίκαια.
Φάνηκε να έχουν περάσει αιώνες από το 2008, όταν ο Γάλλος πρόεδρος απειλούσε να μη μεταβεί στο Πεκίνο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, αν η κινεζική ηγεσία δεν συναντάτο με τον εξόριστο πνευματικό ηγέτη του Θιβέτ Δαλάι Λάμα. Τελικά ο Σαρκοζί παρακολούθησε τους Ολυμπιακούς, αλλά χρειάστηκε καιρός, και μια-δυο διπλωματικές ταπεινώσεις της Γαλλίας, μέχρι να συγχωρήσουν οι Κινέζοι την αδιακρισία του.
Τελικά η προσέγγιση επιτεύχθηκε, καθώς οι συζητήσεις πέρασαν από τα «droits de l’ homme» στα «droits d’ Alstom» όπως παρατήρησε Γάλλος γελοιογράφος. (Αlstom=γαλλικός βιομηχανικός κολοσσός). Οι εμπορικές συμφωνίες που υπεγράφησαν στη διάρκεια της επίσκεψης του Κινέζου προέδρου έφθασαν τα 20 δισ. δολάρια και αφορούν μεταξύ άλλων πώληση στην Κίνα 20.000 τόνων καυσίμων για πυρηνικούς αντιδραστήρες και 102 αεροσκαφών τύπου Αirbus, καθώς και τη συνεργασία στους τομείς των πετροχημικών και των τηλεπικοινωνιών.

Ανατίμηση νομίσματος
Η χρονική στιγμή της επίσκεψης, μία εβδομάδα πριν από την κρίσιμη σύνοδο του G20, είχε σχέση με την επιθυμία της Γαλλίας να αποσπάσει την κινεζική συγκατάθεση για τις γαλλικές προτάσεις αναμόρφωσης της παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης, αλλά και με την επιθυμία της Κίνας να μη ζητήσει η Ευρώπη ανατίμηση του κινεζικού νομίσματος.
Η γαλλική κυβέρνηση χαρακτήρισε τα συμβόλαια που υπογράφηκαν «τα σημαντικότερα που έχουν υπογραφεί ποτέ, είτε σε επίσκεψη Κινέζων ηγετών στην Ευρώπη, είτε Ευρωπαίων ηγετών στην Κίνα». Σημειώνεται ότι το ταξίδι του Κινέζου προέδρου στη Γαλλία έληξε χωρίς την καθιερωμένη κοινή συνέντευξη Τύπου.

Πορτογαλία
Οικοδομεί εμπιστοσύνη και προστατεύει το ευρώ
Ενα από τα άλογα του τιμητικού αγήματος της πορτογαλικής ρεπουμπλικανικής φρουράς, που συνόδευε τον πρόεδρο Χου στην κατάθεση στεφάνου έξω από το μοναστήρι των Ιερωνύμων, αφηνίασε και ο αναβάτης έπεσε. Ο Κινέζος πρόεδρος κατευθύνθηκε προς το μέρος του ζαλισμένου ιππέα, τον αγκάλιασε και τον ρώτησε πώς είναι η υγεία του. Σε παρόμοια ζεστή χειρονομία ελπίζει η πορτογαλική κυβέρνηση, που στην παρούσα συγκυρία θα εκτιμούσε δεόντως ενέσεις κινεζικού χρήματος. Ο Κινέζος πρόεδρος δεσμεύθηκε ότι η χώρα του «θα κάνει σημαντικά βήματα για να βοηθήσει την Πορτογαλία να ξεπεράσει την παγκόσμια πιστωτική κρίση». Ομως δεν έγινε σαφές ποια θα είναι τα σημαντικά αυτά βήματα, αφού η Κίνα δεν ανακοίνωσε νέα αγορά πορτογαλικού χρέους, ούτε έκλεισε τρανταχτές επιχειρηματικές συμφωνίες. Μεταξύ των συμφωνιών που υπογράφηκαν, περιλαμβάνεται η από κοινού κατασκευή δικτύου οπτικών ινών από τη Huawei και την Portugal Telekom και η συνεργασία των τραπεζών Millennium και ICBC. Αντίθετα, το ενδιαφέρον της κινεζικής CPI για την πορτογαλική επιχείρηση ηλεκτρισμού EDP δεν οδήγησε μέχρι στιγμής σε συμφωνία κινεζικής εισόδου στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας.
Το πρώτο τρίμηνο του 2010, Ασιάτες επενδυτές, μεταξύ των οποίων και Κινέζοι, είχαν αγοράσει ποσοστά 5% και 19,5% των εκδόσεων πορτογαλικού χρέους. Οι τοποθετήσεις αυτές είναι συμφέρουσες για την Κίνα για πολλούς λόγους. Πρώτον, προσφέρουν πολύ υψηλότερες αποδόσεις από ό, τι ο κύριος όγκος των κινεζικών τοποθετήσεων, τα αμερικανικά ομόλογα. Δεύτερον, ενισχύουν την εμπιστοσύνη στις οικονομίες χωρών της ευρωπαϊκής περιφέρειας και στο ίδιο το ευρώ, σταματώντας τη διολίσθηση του κοινού νομίσματος, χάρη στην οποία φέτος έγιναν λίγο ακριβότερα τα κινεζικά προϊόντα και περιορίστηκαν ελαφρώς οι κινεζικές εισαγωγές στην Ευρώπη. Και βέβαια, όσο μικρότερο είναι το μέγεθος μιας χώρας, τόσο ευκολότερο για την Κίνα να αντιμετωπιστεί ως μεγάλος ευεργέτης. Ακραίο παράδειγμα είναι η Μολδαβία, όπου η κινεζική Covec σχεδιάζει επενδύσεις 1 δισ. ευρώ, ίσο δηλαδή με το 10% του ΑΕΠ της χώρας.

Λογική επενδύσεων
Εξαγοράζει τεχνογνωσία και πρόσβαση στις αγορές
«Οι κινεζικές εταιρείες διεθνοποιούνται για τους συνήθεις λόγους», αναφέρει ο βρετανικός Economist. «Για να αποκτήσουν πρώτες ύλες, τεχνογνωσία και πρόσβαση στις ξένες αγορές. Ωστόσο, βρίσκονται υπό την καθοδήγηση ενός κράτους το οποίο πολλές χώρες θεωρούν στρατηγικό ανταγωνιστή, όχι σύμμαχο.» Συμφωνίες της πρώτης κατηγορίας (πρώτες ύλες) είναι σπάνιες έως ανύπαρκτες στην Ευρώπη, την ήπειρο που έχει ήδη εξαντλήσει τους περισσότερους φυσικούς πόρους της.
Ομως, μια από τις γνωστότερες κινεζικές επενδύσεις της φετινής χρονιάς, η πλήρης εξαγορά της σουηδικής Volvo εντάσσεται στην δεύτερη κατηγορία, την αναζήτηση τεχνογνωσίας. Η κινεζική Geely, που εξαγόρασε την Volvo από την αμερικανική Ford, ιδρύθηκε πριν από μόλις 13 χρόνια και επωφελείται από τη συσσωρευμένη εμπειρία της σουηδικής αυτοκινητοβιομηχανίας. Γι’ αυτό, σε πρώτη φάση, τα εργοστάσια και τα ερευνητικά κέντρα πολλών από τις εταιρείες που εξαγοράζει η Κίνα παραμένουν στην Ευρώπη. Σε ύστερη φάση, η τεχνογνωσία και πιθανόν και οι θέσεις εργασίας, μεταφέρονται στην Κίνα. Επίσης, μέσω των ευρωπαϊκών αποκτημάτων της, η Κίνα αναζητεί και αναγνωρίσιμα εταιρικά σήματα, γνωρίζοντας, πιθανώς ότι το όνομα Geely δεν λέει και πολλά πράγματα στο παγκόσμιο καταναλωτικό κοινό.

Σε Πειραιά, Ιταλία
Στην τρίτη κατηγορία, της πρόσβασης στις ξένες αγορές ανήκουν οι κινεζικές επενδύσεις στο λιμάνι του Πειραιά αλλά και στην Ιταλία, με την επέκταση του λιμανιού της Νάπολης και την κατασκευή ειδικού αεροδρομίου για την υποδοχή κινεζικών εμπορευμάτων στα περίχωρα της Ρώμης. «Οι Κινέζοι επεκτείνονται στην Ευρώπη όπως ήδη επεκτάθηκαν στην Αφρική» είπε στους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» ο Φρανσουά Γκοντμόν του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής «Ομως στην Ευρώπη εισέρχονται μέσω χωρών της περιφέρειας, κάτι ιδιαίτερα εντυπωσιακό». Πέρυσι, η Covec, θυγατρική της κρατικής κινεζικής εταιρείας σιδηροδρόμων κέρδισε διαγωνισμό για την κατασκευή αυτοκινητοδρόμου στην Πολωνία, εισπράττοντας ευνοϊκή κοινοτική χρηματοδότηση, ενώ απολάμβανε ταυτόχρονα κινεζική κρατική στήριξη. Η περίπτωση αυτή δοκίμασε τα όρια της γερμανικής πίστης στις ανοιχτές αγορές και η Γερμανίδα καγκελάριος ζήτησε από το κινεζικό κράτος να διευκρινίσει σε ποιο βαθμό υποστηρίζει τις κινεζικές εταιρείες. Η ερώτηση ήταν βεβαίως ρητορική.
 Ευρυδίκη Μπέρση
14-11-10  
ΠΗΓΗ
''ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ''