Η αμερικανική οικονομική ισχύς και η προοπτική της Κίνας ...
Η αμερικανική οικονομική ισχύς και η προοπτική της Κίνας
The Economist
Οι όλο και συχνότερες αναφορές στην οικονομική παρακμή των ΗΠΑ ενδεχομένως να αποτελούν ένα μέτρο της αμερικανικής ανθεκτικότητας ως οικονομικής δύναμης. Το 1956 οι Ρώσοι είχαν ενημερώσει με ευγενικό τρόπο τους ανθρώπους της Δύσης ότι η Ιστορία βρίσκεται με το μέρος τους και ότι «θα τους θάψουνε». Στη δεκαετία του ’80 η Ιστορία φάνηκε να γέρνει στο πλευρό της Ιαπωνίας, ενώ πλέον φαίνεται να παίρνει το μέρος της Κίνας.
Οι συγκεκριμένες προφητείες «ακυρώνονται από μόνες τους», σύμφωνα με τον Λάρι Σάμερς, τον πρώην οικονομικό σύμβουλο του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα. Αποτυγχάνουν να πραγματοποιηθούν επειδή οι ΗΠΑ πρώτα τις στηρίζουν και μετέπειτα ξεσηκώνουν τον εαυτό τους για να τις αψηφήσουν. «Oσο είμαστε ανήσυχοι για το μέλλον, το μέλλον θα είναι καλύτερο», είχε αναφέρει λίγο πριν από την αποχώρησή του από τον Λευκό Οίκο. Αποσπάσματα της ομιλίας του περιλαμβάνονται στην «Eκλειψη», το νέο βιβλίο του Aρβιντ Σουμπραμάνιαν του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Peterson. Ο κ. Σουμπραμάνιαν αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ότι η οικονομική ισχύς της Κίνας θα επισκιάσει αυτήν των ΗΠΑ νωρίτερα από ό,τι αρχικά αναμενόταν. Επιπλέον, αρνείται ότι η προφητεία του θα «ακυρωθεί από μόνη της». Ακόμα και αν οι ΗΠΑ δώσουν την απαραίτητη προσοχή στην προειδοποίηση περί παρακμής, υπάρχουν λίγα πράγματα που θα μπορούσαν να κάνουν γι’ αυτό.
Τρεις δυνάμεις θα υπαγορεύσουν την άνοδο της Κίνας, σύμφωνα με τον κ. Σουμπραμάνιαν: η «δημογραφική», η «προσέγγιση» και η «βαρύτητα». Δεδομένου ότι η Κίνα έχει άνω του τετραπλάσιου πληθυσμού από τις ΗΠΑ, χρειάζεται απλώς να επιτύχει το ένα τέταρτο της κατά κεφαλήν παραγωγής των ΗΠΑ ώστε να ξεπεράσει τη συνολική αμερικανική παραγωγή. Πράγματι, ο συγγραφέας θεωρεί ήδη την Κίνα ως τη μεγαλύτερη παγκόσμια οικονομία, δεδομένου των ιδιαίτερα χαμηλών τιμών με τις οποίες χρεώνονται πολλά εγχώρια κινεζικά προϊόντα και υπηρεσίες εκτός των πόλεων. Εκτός αυτού, όσο μεγάλη και να είναι η κινεζική οικονομία, είναι επίσης κάπως «οπισθοδρομική». Αυτό της αφήνει μεγάλο περιθώριο για να απολαύσει ανάπτυξη «ταχύτερης προσέγγισης», η οποία αναφέρεται στη θεωρία ότι είναι πιο εύκολο για μία χώρα να αναπτυχθεί γρήγορα αν ξεκινήσει σχετικά φτωχή.
Λαμβάνοντας ώθηση από τις δύο παραπάνω δυνάμεις, ο συγγραφέας υπολογίζει ότι η Κίνα θα αντιπροσωπεύει άνω του 23% του παγκόσμιου ΑΕΠ έως το 2030 βάσει αγοραστικής ισχύος. Στον αντίποδα, οι ΗΠΑ θα αντιπροσωπεύουν λιγότερο από 12%. Επιπλέον, η Κίνα θα είναι εξίσου κυρίαρχη και στο εμπόριο, έχοντας περίπου το διπλάσιο επίπεδο εξαγωγών και εισαγωγών από τις ΗΠΑ. Η συγκεκριμένη εκτίμηση βασίζεται στο μοντέλο «βαρύτητας» του εμπορίου, το οποίο υποθέτει ότι το εμπόριο μεταξύ χωρών βασίζεται στο οικονομικό βάρος τους και στην απόσταση μεταξύ τους. Το εμπόριο της Κίνας, συνεπώς, θα ξεπεράσει το αμερικανικό τόσο λόγω της ταχύτερης ανάπτυξης της οικονομίας της όσο και επειδή οι γείτονές της θα αναπτυχθούν ταχύτερα από τους γείτονες των ΗΠΑ.
Ο κ. Σουμπραμάνιαν συνδυάζει το μερίδιο κάθε χώρας στο παγκόσμιο ΑΕΠ, το εμπόριο και τις ξένες επενδύσεις σε έναν δείκτη οικονομικής «κυριαρχίας». Μέχρι το 2030, το μερίδιο της Κίνας στην παγκόσμια οικονομική ισχύ θα έχει φτάσει στο αντίστοιχο μερίδιο των ΗΠΑ στη δεκαετία του ’70 και της Βρετανίας πριν από έναν αιώνα. Αυτοί οι συνετοί Αμερικανοί στρατηγικοί αναλυτές που προετοιμάζουν τους συμπατριώτες τους για έναν κόσμο «με πολλούς πόλους» κάνουν λάθος. Η παγκόσμια οικονομία θα παραμείνει μονοπολική και θα κυριαρχείται από μία «G1», τονίζει ο συγγραφέας. Το θέμα είναι ότι ο «εκλεκτός» θα είναι η Κίνα και όχι οι ΗΠΑ.
Το μόνο πράγμα που δείχνει να προβληματίζει λίγο τον συγγραφέα είναι η γήρανση του κινεζικού πληθυσμού. Κατά τα επόμενα χρόνια, η αναλογία των Κινέζων εργαζομένων προς αυτούς που εξαρτώνται από αυτούς θα σταματήσει να αυξάνεται και θα ξεκινήσει την καθοδική του πορεία. Ωστόσο, ο συγγραφέας απορρίπτει τη δημογραφική μεταστροφή με το επιχείρημα ότι δεν θα έχει σημαντική επίπτωση στην κινεζική ανάπτυξη μέχρι το 2030.