Ρωσία και Τουρκία αναζητούν νέες ισορροπίες στην συριακή κρίση ...
Ο Τούρκος πρωθυπουργός Tayyip Erdogan αποδίδει μεγάλη σημασία στην άσκηση διπλωματίας «πρόσωπο με πρόσωπο». Θα έχει συνεπώς πολλή δουλειά κατά την μονοήμερη επίσκεψη που θα πραγματοποιήσει στη Μόσχα στις 18 Ιουλίου προκειμένου να αποκαταστήσει τις ρωσο-τουρκικές σχέσεις οι οποίες έχουν ψυχρανθεί στο φόντο της κρίσης της Συρίας.
Ο Tayyip Erdogan ενδιαφέρεται καταρχήν να ακούσει την εκδοχή των Ρώσων συνομιλητών του για την πρόσφατη κατάρριψη τουρκικού μαχητικού F-4 Phantom από (ρωσικής κατασκευής) συριακό αντιαεροπορικό σύστημα. Ήδη στις 30 Ιουνίου ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Sergey Lavrov έφερε σε δύσκολη θέση την Άγκυρα υποστηρίζοντας ότι η χώρα του έχει στη διάθεσή της (και είναι πρόθυμη να παρουσιάσει) «αντικειμενικά δεδομένα παρατήρησης» τα οποία αποδεικνύουν ότι το τουρκικό τζετ κατερρίφθη εντός του συριακού εναέριου χώρου.
Κατά δεύτερον ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Ahmet Davutoglu, ο οποίος θα συνοδεύσει τον Erdogan στη Μόσχα, θα χρειασθεί αναπόφευκτα να αποσαφηνίσει τα όσα είπε κατά τη συνάντηση της Ομάδας των Φίλων της Συρίας την περασμένη Παρασκευή στη Γενεύη (απούσης της Ρωσίας και της Κίνας), όπου ζήτησε να «ενταθεί η πίεση προς το καθεστώς της Συρίας και όσους το υποστηρίζουν, οδηγώντας στην ολοένα και μεγαλύτερη απομόνωσή τους»…
Λιγότερο περιφραστική η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Hillary Clinton τόνισε στην ίδια συνάντηση ότι «όλα τα συμμετέχοντα έθνη θα πρέπει να καταστήσουν επειγόντως σαφές στη Ρωσία και την Κίνα ότι θα πληρώσουν τίμημα για το ότι παρεμποδίζουν την επίτευξη προόδου» στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Η ανακοίνωση της Μόσχας την εβδομάδα αυτή ότι σταματά τις παραδόσεις οπλισμού προς τη Δαμασκό ερμηνεύθηκε ως δείγμα αλλαγής στάσης των Ρώσων ιθυνόντων, οι οποίοι ενδεχομένως αμφιβάλλουν πλέον για την βιωσιμότητα του καθεστώτος Άσαντ, άρα και για την ικανότητά του να διαφυλάξει τα ρωσικά συμφέροντα στην περιοχή - αρχής γενομένης από τη ναυτική βάση της Ταρτούς, την μόνη που διαθέτει η Ρωσία εκτός του χώρου της πρώην ΕΣΣΔ.
Ωστόσο, η ρωσική διπλωματία επιμένει στον τερματισμό της βίας ως προϋπόθεση για οποιαδήποτε πολιτική πρόοδο, την οποία περιγράφει ως «υπόθεση των ίδιων των Σύρων», αποφεύγοντας οποιαδήποτε αναφορά σε αλλαγή καθεστώτος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη συνάντηση που είχαν την Τετάρτη στη ρωσική πρωτεύουσα ο Lavrov και οι εκπρόσωποι του Συριακού Εθνικού Συμβουλίου, οι μεν εξόριστοι αντικαθεστωτικοί εξέφρασαν την απογοήτευσή του για το ότι η στάση της Μόσχας δεν έχει αλλάξει, ο δε Ρώσος υπουργός Εξωτερικών τόνισε την ανάγκη να «ενοποιηθούν» οι αντιπολιτευόμενες δυνάμεις, υπονοώντας ότι το Συμβούλιο δεν αντιπροσωπεύει τις δυνάμεις εκείνες στο εσωτερικό της Συρίας που αντιτίθενται στο καθεστώς αλλά και στην (υποβοηθούμενη από τη Δύση και της μοναρχίες του Κόλπου) ένοπλη αντιπαράθεση.
Η Ρωσία εξακολουθεί επίσης να στηρίζει τις προσπάθειες του κοινού απεσταλμένου ΟΗΕ-Αραβικοϋ Συνδέσμου Kοfi Annan ο οποίος δέχεται τους μύδρους τόσο της Ουάσιγκτον όσο και του Συριακού Εθνικού Συμβουλίου για το γεγονός ότι προτείνει τη συμπερίληψη του Ιράν στην ομάδα των χωρών που θα συμμετάσχουν στη διαβούλευση. Στις επαφές του τα τελευταία 24ωρα σε Δαμασκό και Τεχεράνη ο Kofi Annan συζήτησε επί ενός νέος σχεδίου ειρήνευσης «από τα κάτω προς τα πάνω», με κατάπαυση του πυρός σε όποια περιοχή της Συρίας καταστεί αυτό δυνατό και «αντιγραφή» του μοντέλου στις επόμενες. Όλα αυτά ενώ, ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός έχει θέσει εκτός του ελέγχου της κεντρικής εξουσίας σημαντικό τμήμα του συριακού Βορρά.
Οι κινήσεις της Ρωσίας πάντως δεν περιορίζονται στον διπλωματικό τομέα, αν κρίνουμε από το γεγονός ότι την Τρίτη έγινε γνωστή η μετάβαση στην Ανατολική Μεσόγειο ενός ρωσικού στολίσκου αποτελούμενου από 11 σκάφη. Συμμετέχουν από τον Στόλο της Μαύρης Θάλασσας τα αποβατικά «Nikolai Filchenkov» και «Tsezar Kunikov», που έχουν τη δυνατότητα μεταφοράς πεζοναυτών, από τον Στόλο της Αρκτικής τρία ακόμη αποβατικά και το ανθυποβρυχιακό «Ναύαρχος Chabanenko», καθώς και σκάφη από τον Στόλο της Βαλτικής.
Ο Tayyip Erdogan ενδιαφέρεται καταρχήν να ακούσει την εκδοχή των Ρώσων συνομιλητών του για την πρόσφατη κατάρριψη τουρκικού μαχητικού F-4 Phantom από (ρωσικής κατασκευής) συριακό αντιαεροπορικό σύστημα. Ήδη στις 30 Ιουνίου ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Sergey Lavrov έφερε σε δύσκολη θέση την Άγκυρα υποστηρίζοντας ότι η χώρα του έχει στη διάθεσή της (και είναι πρόθυμη να παρουσιάσει) «αντικειμενικά δεδομένα παρατήρησης» τα οποία αποδεικνύουν ότι το τουρκικό τζετ κατερρίφθη εντός του συριακού εναέριου χώρου.
Κατά δεύτερον ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Ahmet Davutoglu, ο οποίος θα συνοδεύσει τον Erdogan στη Μόσχα, θα χρειασθεί αναπόφευκτα να αποσαφηνίσει τα όσα είπε κατά τη συνάντηση της Ομάδας των Φίλων της Συρίας την περασμένη Παρασκευή στη Γενεύη (απούσης της Ρωσίας και της Κίνας), όπου ζήτησε να «ενταθεί η πίεση προς το καθεστώς της Συρίας και όσους το υποστηρίζουν, οδηγώντας στην ολοένα και μεγαλύτερη απομόνωσή τους»…
Λιγότερο περιφραστική η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Hillary Clinton τόνισε στην ίδια συνάντηση ότι «όλα τα συμμετέχοντα έθνη θα πρέπει να καταστήσουν επειγόντως σαφές στη Ρωσία και την Κίνα ότι θα πληρώσουν τίμημα για το ότι παρεμποδίζουν την επίτευξη προόδου» στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Η ανακοίνωση της Μόσχας την εβδομάδα αυτή ότι σταματά τις παραδόσεις οπλισμού προς τη Δαμασκό ερμηνεύθηκε ως δείγμα αλλαγής στάσης των Ρώσων ιθυνόντων, οι οποίοι ενδεχομένως αμφιβάλλουν πλέον για την βιωσιμότητα του καθεστώτος Άσαντ, άρα και για την ικανότητά του να διαφυλάξει τα ρωσικά συμφέροντα στην περιοχή - αρχής γενομένης από τη ναυτική βάση της Ταρτούς, την μόνη που διαθέτει η Ρωσία εκτός του χώρου της πρώην ΕΣΣΔ.
Ωστόσο, η ρωσική διπλωματία επιμένει στον τερματισμό της βίας ως προϋπόθεση για οποιαδήποτε πολιτική πρόοδο, την οποία περιγράφει ως «υπόθεση των ίδιων των Σύρων», αποφεύγοντας οποιαδήποτε αναφορά σε αλλαγή καθεστώτος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη συνάντηση που είχαν την Τετάρτη στη ρωσική πρωτεύουσα ο Lavrov και οι εκπρόσωποι του Συριακού Εθνικού Συμβουλίου, οι μεν εξόριστοι αντικαθεστωτικοί εξέφρασαν την απογοήτευσή του για το ότι η στάση της Μόσχας δεν έχει αλλάξει, ο δε Ρώσος υπουργός Εξωτερικών τόνισε την ανάγκη να «ενοποιηθούν» οι αντιπολιτευόμενες δυνάμεις, υπονοώντας ότι το Συμβούλιο δεν αντιπροσωπεύει τις δυνάμεις εκείνες στο εσωτερικό της Συρίας που αντιτίθενται στο καθεστώς αλλά και στην (υποβοηθούμενη από τη Δύση και της μοναρχίες του Κόλπου) ένοπλη αντιπαράθεση.
Η Ρωσία εξακολουθεί επίσης να στηρίζει τις προσπάθειες του κοινού απεσταλμένου ΟΗΕ-Αραβικοϋ Συνδέσμου Kοfi Annan ο οποίος δέχεται τους μύδρους τόσο της Ουάσιγκτον όσο και του Συριακού Εθνικού Συμβουλίου για το γεγονός ότι προτείνει τη συμπερίληψη του Ιράν στην ομάδα των χωρών που θα συμμετάσχουν στη διαβούλευση. Στις επαφές του τα τελευταία 24ωρα σε Δαμασκό και Τεχεράνη ο Kofi Annan συζήτησε επί ενός νέος σχεδίου ειρήνευσης «από τα κάτω προς τα πάνω», με κατάπαυση του πυρός σε όποια περιοχή της Συρίας καταστεί αυτό δυνατό και «αντιγραφή» του μοντέλου στις επόμενες. Όλα αυτά ενώ, ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός έχει θέσει εκτός του ελέγχου της κεντρικής εξουσίας σημαντικό τμήμα του συριακού Βορρά.
Οι κινήσεις της Ρωσίας πάντως δεν περιορίζονται στον διπλωματικό τομέα, αν κρίνουμε από το γεγονός ότι την Τρίτη έγινε γνωστή η μετάβαση στην Ανατολική Μεσόγειο ενός ρωσικού στολίσκου αποτελούμενου από 11 σκάφη. Συμμετέχουν από τον Στόλο της Μαύρης Θάλασσας τα αποβατικά «Nikolai Filchenkov» και «Tsezar Kunikov», που έχουν τη δυνατότητα μεταφοράς πεζοναυτών, από τον Στόλο της Αρκτικής τρία ακόμη αποβατικά και το ανθυποβρυχιακό «Ναύαρχος Chabanenko», καθώς και σκάφη από τον Στόλο της Βαλτικής.
Του Κώστα Ράπτη
12-7-2012