Εχει όρια η καταναλωτική επανάσταση στην Κίνα
Η οικονομία της Κίνας βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Με την έλευση του 2013, ξένοι και Κινέζοι παρατηρητές αναρωτιούνται ποιο θα είναι το μονοπάτι που θα πάρει η οικονομική ανάπτυξη της χώρας μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Πως μπορεί η Κίνα να εγγυηθεί μια σταθερή και βιώσιμη ανάπτυξη με τόσες σημαντικές εσωτερικές και εξωτερικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει, συμπεριλαμβανομένων της επιβράδυνσης της μεσοπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης ανάπτυξης, της αύξησης του κόστους εργασίας και της αυξανόμενης πληθωριστικής πίεσης ;
Αφού η παγκόσμια οικονομική κρίση εξασθένησε την εξωτερική ζήτηση, που διατήρησε την πρωτόγνωρη οικονομική ανάπτυξη της Κίνας για τρεις ολόκληρες δεκαετίες, οι Αρχές συμφώνησαν πως η εσωτερική ζήτηση, κι ειδικά η εγχώρια κατανάλωση, θα πρέπει να γίνει η νέα μηχανή ανάπτυξης της χώρας. Στο συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος τον Νοέμβριο, οι ηγέτες της Κίνας ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να διπλασιάσουν το κατά κεφαλήν εισόδημα μέχρι το 2020, επενδύοντας 8.3 τρις. ευρώ στην απόκτηση δύναμης.
Πράγματι, με 130 εκατ. μεσοαστούς καταναλωτές, η εσωτερική αγορά της Κίνας διαθέτει σημαντική δυναμική. Η εταιρεία συμβούλων επιχειρήσεων Boston Consulting Group υπολογίζει πως, με ένα μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ στο 7% στη Κίνα και 2% στις ΗΠΑ, η κινεζική εγχώρια κατανάλωση θα ανέλθει στο επίπεδο της μισής αντίστοιχης στις ΗΠΑ μέχρι το 2015 και στο 80% μέχρι το 2020.
Επιπλέον, το πλεόνασμα των τρεχουσών συναλλαγών έπεσε από πάνω από το 10% επί του ΑΕΠ το 2007 στο 2.8% μέσα στο 2011, αντικατοπτρίζοντας την ολοένα και μειωμένη εξάρτηση της Κίνας απ' τις εξαγωγές της, για την τόνωση της οικονομικής της ανάπτυξης. Το 2010 η Κίνα ήταν δεύτερη εισαγωγική δύναμη παγκοσμίως κι οι εισαγωγές αναμένεται να αυξηθούν με μέσο ετήσιο ρυθμό 27% για το διάστημα 2011-2015, ξεπερνώντας την εξαγωγική ανάπτυξη κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες. Κατά συνέπεια, η συνολική αξία των εισαγωγών της αναμένεται να ξεπεράσει τα 8 τρις ευρώ μέσα σε δυο χρόνια, παρέχοντας επικερδείς ευκαιρίες επενδύσεων και μεγαλύτερες αγορές σε ξένους επενδυτές.
Ωστόσο, η Κίνα δεν μπορεί να στηριχθεί μόνο στην κατανάλωση ως μηχανή ανάπτυξης. Η ιστορία έχει δείξει πως ένα μονοδιάστατο μοντέλο ανάπτυξης δεν διασφαλίζει βιώσιμη ανταγωνιστικότητα, άρα η Κίνα πρέπει να συνεχίσει να αναπτύσσει τον κατασκευαστικό της τομέα.
Η Κίνα είναι η κορυφαία κατασκευαστική χώρα στο κόσμο σε παραγωγή. Όμως, παρόλο που ευθύνεται για το 19.8% της παγκόσμιας κατασκευαστικής δραστηριότητας, δέχεται λιγότερο από 3% των παγκόσμιων κατασκευαστικών επενδύσεων σε έρευνα και ανάπτυξη (R & D), με αποτέλεσμα η καινοτομική ικανότητα της χώρας να παραμένει χαμηλή, αφού οι υπερσύγχρονες βιομηχανίες της είναι ανίκανες να ανταγωνιστούν σε παγκόσμιο επίπεδο.
Επίσης, μέσα στην επόμενη δεκαετία όταν οι Κινέζοι εργάτες θα απαιτήσουν υψηλότερους μισθούς, βασικά επιδόματα και βελτιωμένες συνθήκες εργασίας, η Κίνα ενδέχεται να χάσει το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα το οποίο αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα της έκρηξης στον κατασκευαστικό της τομέα.
Εντωμεταξύ, άλλες αναδυόμενες οικονομίες, όπως του Βιετνάμ, της Ινδίας, του Μεξικό και των κρατών της Ανατολικής Ευρώπης, απειλούν την πρωτοκαθεδρία της Κίνας ως το «μεγαλύτερο εργοστάσιο της υφηλίου». Αυτές οι εναλλακτικές χαμηλού κόστους ενδέχεται μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα να γίνουν ο προτιμώμενος προορισμός κάθε επενδυτή προερχόμενου από μια αναπτυγμένη οικονομία.
Παρά το ότι η τεράστια δυναμική της καταναλωτικής αγοράς της Κίνας μπορεί να παρέχει το κίνητρο για οικονομική ανάπτυξη, η οικονομική μεταμόρφωση της χώρας δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς αναβάθμιση του κατασκευαστικού τομέα. Οι ηγέτες της Κίνας θα πρέπει να αυξήσουν τις επενδύσεις σε τεχνολογία κι επιστήμη, επικεντρώνοντας τις προσπάθειες τους στην εκπόνηση σημαντικών τεχνολογικών καινοτομιών σε γραμμές παραγωγής υψηλής προστιθέμενης αξίας. Μόνο συνδυάζοντας την αύξηση της εγχώριας κατανάλωσης με την ενίσχυση του κατασκευαστικού τομέα, μπορεί η Κίνα να γίνει ικανή να αναπτύξει ένα νέο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, το κλειδί για μία βιώσιμη ανάπτυξή της μέσα στην επόμενη δεκαετία.
(Η Ζανγκ Μονάν είναι επίκουρος καθηγήτρια στο Κέντρο Πληροφοριών της Κίνας και στο Κινεζικό Ίδρυμα για τις Διεθνείς Σπουδές)
ΣΧΕΤΙΚΑ