Το «μεγάλο παζάρι» της Ευρώπης άρχισε (;) να καταρρέει...
H κρίση διχάζει τους Ευρωπαίους ηγέτες και ενσπείρει διχόνοια στους κόλπους της Ε.Ε. Ξεκίνησαν, χθες, οι εργασίες της κρίσιμης Συνόδου και τα δύο στρατόπεδα της Γερμανίας και των συνοδοιπόρων της (Ολλανδία, Αυστρία, Φινλανδία και Σουηδία) να ζητούν περαιτέρω «ψαλίδισμα» των κοινοτικών δαπανών, ενώ από την άλλη τα κράτη της επαιτείας (όπως έχουν χαρακτηριστεί) μαζί με την Ευρωβουλή και την Κομισιόν να αντιδρούν έντονα. Και από την πλευρά του ο Ντέιβιντ Κάμερον προειδοποιεί πως χωρίς περικοπές δεν θα υπάρξει συμφωνία. Τεράστιο είναι το διακύβευμα και για την Ελλάδα.
Πρόκειται για το «μεγαλύτερο παζάρι» των τελευταίων ετών που θα καθορίσει τις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις της περιόδου 2014-2020. Δηλαδή ένας προϋπολογισμός στυγερής λιτότητας, που ενδεχομένως να επιβεβαιώσει πως το «παζάρι» της Ευρώπης άρχισε να καταρρέει...
Λόγω της οικονομικής υπεροχής και του κύρους της, η Γερμανία είναι ο μεγαλύτερος πιστωτής στην Ευρωπαϊκή Ενωση κι έτσι αυτό το δικαίωμα της προσδίδει τεράστια δύναμη. Η καγκελάριος Μέρκελ, προσερχόμενη χθες στις Βρυξέλλες, δήλωσε ότι «δεν είμαστε ακόμα σίγουροι (σ.σ. οι ηγέτες) ότι θα έρθουμε σε συμφωνία. Οι θέσεις είναι ακόμα αποκλίνουσες». Προσέθεσε επίσης ότι «σε καιρούς οικονομικής αβεβαιότητας και υψηλής ανεργίας έχει μεγάλη σημασία, αφενός, να σχεδιάσουμε και να ξοδεύουμε τα χρήματά μας προσεκτικά, αλλά από την άλλη να υπάρχει αλληλεγγύη μεταξύ των χωρών που είναι καθαροί πληρωτές και όσων λαμβάνουν». Κάθε χώρα από τα στρατόπεδα των «πληρωτών» και των «αποδεκτών» ζητά διάθεση συμβιβασμού από τους υπόλοιπους με αφετηρία συζήτησης την πρόταση Ρομπέι για προϋπολογισμό σχεδόν 1 τρισ. ευρώ, και το μόνο στο οποίο όλοι συμφωνούν είναι η δυσκολία των διαπραγματεύσεων.
Ομως, η κρίση στην καρδιά της Ευρώπης καθιστά επιβεβλημένες γενναίες -αυτή τη φορά- αποφάσεις. Αλλά οι Ευρωπαίοι ηγέτες προσπαθούν να τετραγωνίσουν τον κύκλο, παρουσιάζοντας την υπόσχεση της αλληλεγγύης με βάση ένα δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας σε εθνικό επίπεδο και την ισχυρή εισροή κεφαλαίων από τα πλούσια προς τα φτωχότερα κράτη. Για μερικά χρόνια, αυτό λειτούργησε.
Ο δημόσιος διάλογος στις Βρυξέλλες, στο Βερολίνο, στο Παρίσι, το Λονδίνο, σχεδόν παντού... είναι ζοφερός. Μέσα σ’ ένα περιβάλλον περιορισμένης ρευστότητας και αντιδημοφιλών μέτρων λιτότητας έχει τροφοδοτηθεί ένας φαύλος κύκλος ελλειμμάτων και χρεών όλο και μεγαλύτερης δυσαρέσκειας και απόγνωσης.
Η κρίση επέτεινε την απαισιοδοξία. Ανώτατοι «ευρωκράτες» προβάλλουν το επιχείρημα ότι η λαϊκή εμπιστοσύνη κλονίστηκε από την αντίληψη πως η κατάρρευση προήλθε στην ουσία από την κρίση του αγγλοσαξονικού καπιταλισμού. Μιλούν για έξαρση του οικονομικού εθνικισμού της Γερμανίας και για υποχώρηση του λαϊκού αισθήματος νομιμοποίησης της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των θεσμών της. Η Ε.Ε. δεν μπορεί να επιβιώνει πάντα κατ’ αυτόν τον τρόπο. Οι πολίτες της Ευρωζώνης θα πρέπει να πεισθούν ότι υπάρχει, επίσης, κάποια «κοινωνική διάσταση»... αλλιώς «χαθήκαμε».
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο οικονομικός εθνικισμός, σε συνδυασμό με το νομοθετικό πλαίσιο της Ευρωζώνης, αποτρέπουν τις αρχές από το να αποκαλύψουν τις αδυναμίες των εγχώριων τραπεζών τους. Γι’ αυτόν, ακριβώς, τον λόγο η απαραίτητη αξιολόγηση και αναδιάρθρωση των τραπεζών πρέπει να γίνει σε υπερεθνικό επίπεδο, ώστε να αποφέρει αποτελέσματα. Η κρίση χρέους έχει καταστεί ο μεγαλύτερος εχθρός. Και όσο περνάει ο χρόνος, αυξάνονται τράπεζες και επιχειρήσεις «ζόμπι», δηλαδή ζωντανών - νεκρών οργανισμών που μπορούν και λειτουργούν μόνο με κρατικά κεφάλαια στήριξης.
Για να αντιμετωπίσουν τη χρηματοπιστωτική κρίση, οι κυβερνήσεις έπρεπε να πάρουν έκτακτα μέτρα. Χωρίς αυτήν την άνευ προηγουμένου ενέργεια, πολλές οικονομίες θα ήταν καταδικασμένες σε βαθιά ύφεση και πιθανώς στον αποπληθωρισμό. Με τα χρέη του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα σε τόσο υψηλό επίπεδο, ο αποπληθωρισμός θα ήταν καταστροφικός. Ομως, η διάσωση των τραπεζών διέλυσε στην κυριολεξία τις ευάλωτες οικονομίες.
Η θέση πολλών κυβερνήσεων από δημοσιονομικής πλευράς έγινε ανησυχητικά δεινή. Οι δαπάνες οδήγησαν σε δραματική επιδείνωση τα ελλείμματα και τα χρέη και εκτός ελέγχου τις οικονομίες. Ουδείς πρέπει να τρέφει αυταπάτες. Τις τραπεζικές κρίσεις ακολουθούν, γενικώς, βαθιές μεταπτώσεις. Δεν υπάρχει εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα. Τελικώς, επικρατεί η αντίληψη ότι η πολιτική των Ευρωπαίων βρίσκεται σε μια επικίνδυνη πορεία. Ακρως επικίνδυνη για όλους.
ZEZA ZHKOY
''ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ''
8-2-2013