EUROZONE CRISIS ...
1.
Σε νέο ρεκόρ το χρέος της Ιταλίας, πάνω από 2 τρισ. ευρώ
Σημειώνεται ότι το χρέος της Ιταλίας έσπασε το φράγμα των 2 τρις. ευρώ τον περασμένο Οκτώβριο ανερχόμενο στο 127% του ΑΕΠ της χώρας το 2012 παρά τις τεράστιες περικοπές δαπανών και τις αυξήσεις φόρων.
Σημειώνεται ότι το ιταλικό χρέος, που αποτελεί και την βασική αιτία έκθεσης της χώρας στην κρίση χρέους
Με βάση τους κανόνες και τις δεσμεύσεις της Ιταλίας απέναντι στην ΕΕ, η χώρα του ευρωπαϊκού Νότου θα πρέπει να δράσει ώστε να περιορίσει το χρέος της στο 60% του ΑΕΠ σε βάθος 20ετίας.
Η Τράπεζα Ιταλίας ανακοίνωσε επίσης πως τα έσοδα από φόρους στην Ιταλία διαμορφώθηκαν στα 143,171 δισ. ευρώ το πρώτο πεντάμηνο του έτους, ενισχυμένα κατά 0,7% σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Η ισπανική "ωρολογιακή βόμβα" και ο κύκλος του μαύρου χρήματος
2.
Η ισπανική "ωρολογιακή βόμβα" και ο κύκλος του μαύρου χρήματος
Το ισπανικό success story προέβλεπε ότι οι θυσίες που έχουν καταβληθεί θα άρχιζαν σύντομα να αποφέρουν καρπούς – με την κυβέρνηση Rajoy να αναμένει, μετά από δύο χρόνια ύφεσης, επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης ήδη από το τρίτο τρίμηνο τους έτους, αντί του τέταρτου, και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις να αρχίσουν να δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας.
Προέβλεπε επίσης, σε πολιτικό επίπεδο, την συνεννόηση της κυβερνώσας κεντροδεξιάς με τους Σοσιαλιστές της αντιπολίτευσης για την προβολή μιας ενιαίας “εθνικής γραμμής” στα ευρωπαϊκά fora, όπως συνέβη στις παραμονές της Συνόδου Κορυφής του Ιουνίου.
Αντ΄ αυτών, το πολιτικό σύστημα της χώρας έχει βρεθεί βυθισμένο στην απαξίωση και οι Σοσιαλιστές ανακοίνωσαν ότι διακόπτουν κάθε σχέση με το Λαϊκό Κόμμα, ζητώντας την άμεση παραίτηση της κυβέρνησης Rajoy.
Προέβλεπε επίσης, σε πολιτικό επίπεδο, την συνεννόηση της κυβερνώσας κεντροδεξιάς με τους Σοσιαλιστές της αντιπολίτευσης για την προβολή μιας ενιαίας “εθνικής γραμμής” στα ευρωπαϊκά fora, όπως συνέβη στις παραμονές της Συνόδου Κορυφής του Ιουνίου.
Αντ΄ αυτών, το πολιτικό σύστημα της χώρας έχει βρεθεί βυθισμένο στην απαξίωση και οι Σοσιαλιστές ανακοίνωσαν ότι διακόπτουν κάθε σχέση με το Λαϊκό Κόμμα, ζητώντας την άμεση παραίτηση της κυβέρνησης Rajoy.
Πυροδότη αποτελούν βέβαια οι αποκαλύψεις σχετικά με το “κρυφό ταμείο” του κυβερνώντος κόμματος, το οποίο επί σειρά ετών μέχρι το 2010, τροφοδοτούνταν από μίζες επιχειρηματιών του κατασκευαστικού τομέα, με επικεφαλής τον Francisco Correa, οι οποίοι σε αντάλλαγμα φέρεται να εξασφάλισαν συμβόλαια συνολικού ύψους έως και 15 δισ. ευρώ από περιφερειακές διοικήσεις ελεγχόμενες από την κεντροδεξιά.
Ο κύκλος του μαύρου χρήματος ολοκληρωνόταν με τις αδήλωτες πληρωμές που διοχέτευε ο ταμίας του κόμματος και γερουσιαστής Luis Bárcenas σε ανώτατα κομματικά στελέχη, όπως ο ίδιος ο Rajoy, ο οποίος, ως υπουργός της κυβέρνησης Aznar φιλοδωρήθηκε το 1997 με 42.000 ευρώ (κρυμμένα σε πακέτο πούρων!) για να ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια και άλλες πληρωμές, εν αγνοία των φορολογικών αρχών.
Η υπόθεση άνοιξε για πρώτη φορά το 2009 από τον γνωστό σοσιαλιστή δικαστή Baltazar Garzón (τον μόνο που ως τώρα έχει τιμωρηθεί – για υπέρβαση εξουσίας...), μπήκε στο αρχείο το 2011 και ξανάνοιξε νε εντολή του Ανωτάτου Δικαστηρίου το 2012. Πήρε δε δραματική τροπή, τον περασμένο Ιανουάριο, με την δημοσίευση από την εφημερίδα El Pais φωτοτυπιών των “διπλών βιβλίων” του Bárcenas. Μετά από μία διελκυστίνδα διαψεύσεων και νομικών χειρισμών, ο Bárcenas προφυλακίσθηκε στις 27 Ιουνίου, καθώς δεν μπόρεσε να εξηγήσει την προέλευση 48 εκατομμυρίων ευρώ στους ελβετικούς τραπεζικούς λογαριασμούς του.
Ο δημοσιογραφικός ανταγωνισμός πολλαπλασίασε τις αποκαλύψεις με τη δημοσίευση από την εφημερίδα El Mundo στις 9 Ιουλίου των πρωτοτύπων των κατάστιχων του κρυφού ταμείου και κατόπιν την Κυριακή των θερμών μηνυμάτων συμπαράστασης που έστελνε στον ήδη βαλλόμενο Bárcenas ο Mariano Rajoy μέχρι και τον περασμένο Μάρτιο. Ενδιαμέσως είχε επέλθει μια κρίσιμη αλλαγή: μπροστά στη γραμμή άμυνας του Λαϊκού Κόμματος να τον παρουσιάζει ως απλό καταχραστή (και συκοφάντη), ο Bárcenas παραδέχθηκε αρχικά με συνέντευξη στην εφημερίδα El Mundo και κατόπιν ενώπιον του δικαστή Pablo Ruz την αυθεντικότητα των εγγράφων που διέρρευσαν.
Ο διόλου χαρισματικός Rajoy συνηθίζει να αποφεύγει τις συνεντεύξεις Τύπου – ωστόσο δεν μπορεί να αποφεύγει τις επισκέψεις ξένων ηγετών. Έτσι, τον Φεβρουάριο, έχοντας στο πλευρό του την Angela Merkel, βρέθηκε να δίνει εξηγήσεις για το δημοσίευμα της εφημερίδας El Pais, χαρακτηρίζοντας πλαστές τις επίμαχες φωτοτυπίες, ενώ την Δευτέρα, σε κοινές δηλώσεις με τον Πολωνό ομόλογό του Dοnald Tusk τόνισε ότι θα εξαντλήσει την τετραετία και ότι δεν “εκβιάζεται”.
Ο Bárcenas κομπάζει ότι με τις αποκαλύψεις του είναι σε θέση να ρίξει την κυβέρνηση. Στην πραγματικότητα, όμως, η κοινοβουλευτική πλειοψηφία του Rajoy είναι αρκούντως σταθερή και ενισχύεται περαιτέρω από την αναξιοπιστία των Σοσιαλιστών του Alfredo Pérez Rubalcaba που έχουν στιγματισθεί από αντίστοιχα σκάνδαλα στο παρελθόν. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας το 83% θεωρεί τα πολιτικά κόμματα διεφθαρμένα.
Η εμπιστοσύνη των Ισπανών προς όλους τους θεσμούς (συμπεριλαμβανομένης της μοναρχίας και της δικαιοσύνης) έχει καταρρακωθεί, δημιουργώντας ένα βουβό εκρηκτικό υπόβαθρο. “Η διαφθορά δεν με ανησυχεί από την άποψη της αντίδρασης των αγορών, αλλά από την άποψη της αντίδρασης των Ισπανών πολιτών” παρατήρησε ο υπουργός Οικονομικών Luis de Guindos.
Πράγματι, σε μία συγκυρία κατά την οποία το 75% των ερωτηθέντων δεν αναμένει βελτίωση της οικονομίας κατά τους επόμενους 12 μήνες, η ανεργία διαμορφώνεται στο 27%, το δημόσιο χρέος αυξάνεται και η ζήτηση παραμένει καθηλωμένη, η “ωρολογιακή βόμβα” του Bárcenas, όπως έχει αποκληθεί, ενδεχομένως να ενεργοποιήσει μιαν άλλη, μεγαλύτερη “ωρολογιακή βόμβα για όλη την ευρωζώνη...
Του Κώστα Ράπτη
http://www.capital.gr/NewsTheme.asp?id=1836044
ΣΧΕΤΙΚΑ
«Ραχόι φύγε!» φωνάζουν οι Ισπανοί, αλλά αυτός δεν ακούει
Το σημαντικότερο σκάνδαλο διαθοράς στη σύγχρονη ιστορία της χώρας απειλεί να διαλύσει τη δεξιά κυβέρνηση
3.
Ελληνικός εφιάλτης” για την Πορτογαλία
Όλα είναι απλώς υπόθεση διαφοράς φάσης: ο “καλός μαθητής” της εσωτερικής υποτίμησης μετατρέπεται σε νέο εφιάλτη για τους Ευρωπαίους ιθύνοντες, έναν εφιάλτη που περιστρέφεται γύρω από τις λέξεις “μη εκπλήρωση στόχων”, “νέο πρόγραμμα στήριξης”, “κούρεμα χρέους”¨και ενδεχομένως “εκλογές”. Σαν να βρισκόμαστε στο 2011-2, αντί για το 2013, και σαν ο λόγος να γίνεται για την Ελλάδα και όχι για την μέχρι πρότινος “υποδειγματική” Πορτογαλία.
Βέβαια, των τροϊκανών ο εφιάλτης είναι δυνατόν με κάθε είδους πιέσεις και αναβολές να κρυφτεί κάτω από το χαλί για όσο ακόμη είναι δυνατόν. Αντίθετα ο εφιάλτης του μέσου Πορτογάλου (πραγματική ανεργία κοντά στο 20%, περικοπές, μαζική μετανάστευση κ.ο.κ.) δεν μπορεί να κρυφτεί, γεγονός που εξηγεί και το γιατί η χώρα της Ιβηρικής αποτελεί πλέον ένα “πολιτικό ατύχημα” εν αναμονή.
Με το πορτογαλικό ΑΕΠ να έχει συρρικνωθεί κατά 3% το 2012 (όπως ακριβώς αναμένεται να συμβεί και το 2013) και άρα την φορολογική βάση να περιορίζεται, ο στόχος για περιορισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος μοιραία μένει διαρκώς ανεκπλήρωτος, ενώ τα όποια πρόσθετα μέτρα προορίζονται να βαθύνουν την ύφεση φέρνοντας την Πορτογαλία στη θέση ενός “σκύλου που κυνηγάει την ουρά του”.
Η κεντρική τράπεζα της Πορτογαλίας σε έκθεσή της εκτιμά ότι ο διαβόητος “δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής” υπήρξε διπλάσιος του αναμενόμενου, όπως αντιστοιχεί σε μια μικρή ανοιχτή οικονομία.
Το δημόσιο χρέος εκτοξεύθηκε από το 93% του ΑΕΠ το 2010 στο 123% (η RBS εκτιμά ότι θα αγγίξει το 134% το 2015, περίπου όσο προέβλεπε το χειρότερο σενάριό της). Δεν πρόκειται βέβαια για “ελληνικά επίπεδα” χρέους, αλλά με δεδομένο το ότι το συνολικό χρέος (συμπεριλαμβανόμενου του ιδιωτικού) φθάνει το 370% του ΑΕΠ, η απόπειρα εξυγίανσης αποκλειστικά με αποπληθωριστικές επιλογές δεν έχει πιθανότητες επιτυχίας.
Το ΔΝΤ για άλλη μία φορά ελέγχει το παιχνίδι, εφόσον βάσει του καταστατικού του δεν μπορεί να εμπλέκεται σε πρόγραμμα διάσωσης εάν δεν είναι εξασφαλισμένη η βιωσιμότητα του χρέους και η κάλυψη για τους επόμενους 12 μήνες των χρηματοδοτικών αναγκών (οι οποίες στην περίπτωση της Πορτογαλίας υπολογίζονται σε 30 δισ. ευρώ για την περίοδο 2014-2015). Όταν μάλιστα το ίδιο το Ταμείο έχει ασκήσει δημόσια την αυτοκριτική του για την καθυστέρηση του ελληνικού PSI, αναρωτιέται κανείς έως πότε θα μπορούν οι Ευρωπαίοι ιθύνοντες να παριστάνουν ότι η αναδιάρθρωση χρέους αποτελούσε μια μοναδική και εξαιρετική περίπτωση.
Ωστόσο, ο ιδιωτικός τομέας έχει ήδη καλύψει τα νώτα του σε ό.τι αφορά την Πορτογαλία. Σύμφωνα, με τη Deutsche Bank, το πορτογαλικό δημόσιο χρέος των περίπου 200 δισ. ευρώ διακρατείται κατά 43% από την τρόικα, κατά 35% από εγχώριους επενδυτές (τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία) και κατά μόλις 22% από ξένους ιδιώτες.
Η συζήτηση που θα ξεσπάσει μετά τις γερμανικές εκλογές αναμένεται πολύ ενδιαφέρουσα – εάν βεβαίως το πορτογαλικό “πολιτικό ατύχημα” δεν έχει προκύψει νωρίτερα.
Το τοπίο θυμίζει Ελλάδα του φθινοπώρου 2011. Η γενική απεργία της 27 Ιουνίου και οι αλλεπάλληλες διαδηλώσεις καθιστούν σαφές ότι η αντοχή των Πορτογάλων απέναντι στη λιτότητα έχει εξαντληθεί – τη στιγμή ακριβώς που θα πρέπει να δρομολογηθούν νέες περικοπές ύψους 4.7 δισ. ευρώ και η “κινητικότητα” δεκάδων χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων.
Είναι σε αυτό το σημείο που ο συντηρητικός πρόεδρος της πορτογαλικής Δημοκρατίας Anibal Cavaco Silva, στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη εφαρμογή του πορτογαλικού μνημονίου περιέπλεξε ακόμη περισσότερο τα πράγματα, τη στιγμή ακριβώς που η προηγούμενη πολιτική κρίση έδειχνε να έχει εκτονωθεί.
Η παραίτηση του υπουργού Οικονομικών και “αρχιερέα της λιτότητας” Vitor Gaspar είχε δώσει την ευκαιρία στον υπουργό Εξωτερικών και ηγέτη του μικρότερου συγκυβερνώντος κόμματος CDS-PP, Paolo Portas να διαφοροποιηθεί καταγγέλλοντας τη συνέχιση των ίδιων πολιτικών. Η απάντηση του πρωθυπουργού Pedro Passos Coelho ήταν να αναδιατάξει τους συσχετισμούς στον δεξιό κυβερνητικό συνασπισμό, προάγοντας τον Portas σε αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και αναθέτοντάς του την ευθύνη συντονισμού της οικονομικής πολιτικής.
Όμως ο Πορτογάλος πρόεδρος απέφυγε να εγκρίνει τον ανασχηματισμό και αντ΄ αυτού ζήτησε με τηλεοπτικό διάγγελμά του την “πατριωτική δέσμευση” σε ένα “σχέδιο εθνικής σωτηρίας”, το οποίο θα μπορούσε να είναι “πολύ απλό στις τεχνικές λεπτομέρειές του”, όλων των πολιτικών δυνάμεων που στήριξαν το πρόγραμμα διάσωσης των 78 δισ. προκειμένου αυτό να ολοκληρωθεί απρόσκοπτα τον Ιούνιο 2014, οπότε και θα μπορούσαν να διεξαχθούν πρόωρες (κατά ένα χρόνο) βουλευτικές εκλογές.
Στόχος του προφανώς είναι το να δεσμεύσει όχι τα δύο κόμματα της Αριστεράς τα οποία διαρκώς ενισχύονται το Σοσιαλιστικό Κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το οποίο προηγείται στις δημοσκοπήσεις και ζητά πρόωρες εκλογές. Έχει δε προσχωρήσει στην καταγγελία της λιτότητας παρά το ότι ήταν αυτό που οδήγησε την Πορτογαλία στο μνημόνιο. Μάλιστα μία πτέρυγά του υπό τον ιστορικό του ηγέτη Mario Soares εξετάζει ανοιχτά το ενδεχόμενο αποχώρησης από το ευρώ.
Το διάγγελμα του Cavaco Silva προκάλεσε πτώση του Χρηματιστηρίου της Λισαβώνας κατά 1,7% την Πέμπτη και άνοδο του επιτοκίου των δεκαετών πορτογαλικών ομολόγων στο 6,97%, ενώ εφημερίδες όπως η Publico κατήγγειλαν ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποφάσισε να αναλάβει αυτοπροσώπως την εξουσία. Τα κόμματα διαβουλεύονται, ενώ όλοι πλέον απορούν πώς η χώρα μπορεί να αποφύγει το δεύτερο μνημόνιο και να επιτύχει έξοδο στις αγορές από το επόμενο έτος.
Του Κώστα Ράπτη
http://www.capital.gr/News.asp?id=1834931
Ο κύκλος του μαύρου χρήματος ολοκληρωνόταν με τις αδήλωτες πληρωμές που διοχέτευε ο ταμίας του κόμματος και γερουσιαστής Luis Bárcenas σε ανώτατα κομματικά στελέχη, όπως ο ίδιος ο Rajoy, ο οποίος, ως υπουργός της κυβέρνησης Aznar φιλοδωρήθηκε το 1997 με 42.000 ευρώ (κρυμμένα σε πακέτο πούρων!) για να ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια και άλλες πληρωμές, εν αγνοία των φορολογικών αρχών.
Η υπόθεση άνοιξε για πρώτη φορά το 2009 από τον γνωστό σοσιαλιστή δικαστή Baltazar Garzón (τον μόνο που ως τώρα έχει τιμωρηθεί – για υπέρβαση εξουσίας...), μπήκε στο αρχείο το 2011 και ξανάνοιξε νε εντολή του Ανωτάτου Δικαστηρίου το 2012. Πήρε δε δραματική τροπή, τον περασμένο Ιανουάριο, με την δημοσίευση από την εφημερίδα El Pais φωτοτυπιών των “διπλών βιβλίων” του Bárcenas. Μετά από μία διελκυστίνδα διαψεύσεων και νομικών χειρισμών, ο Bárcenas προφυλακίσθηκε στις 27 Ιουνίου, καθώς δεν μπόρεσε να εξηγήσει την προέλευση 48 εκατομμυρίων ευρώ στους ελβετικούς τραπεζικούς λογαριασμούς του.
Ο δημοσιογραφικός ανταγωνισμός πολλαπλασίασε τις αποκαλύψεις με τη δημοσίευση από την εφημερίδα El Mundo στις 9 Ιουλίου των πρωτοτύπων των κατάστιχων του κρυφού ταμείου και κατόπιν την Κυριακή των θερμών μηνυμάτων συμπαράστασης που έστελνε στον ήδη βαλλόμενο Bárcenas ο Mariano Rajoy μέχρι και τον περασμένο Μάρτιο. Ενδιαμέσως είχε επέλθει μια κρίσιμη αλλαγή: μπροστά στη γραμμή άμυνας του Λαϊκού Κόμματος να τον παρουσιάζει ως απλό καταχραστή (και συκοφάντη), ο Bárcenas παραδέχθηκε αρχικά με συνέντευξη στην εφημερίδα El Mundo και κατόπιν ενώπιον του δικαστή Pablo Ruz την αυθεντικότητα των εγγράφων που διέρρευσαν.
Ο διόλου χαρισματικός Rajoy συνηθίζει να αποφεύγει τις συνεντεύξεις Τύπου – ωστόσο δεν μπορεί να αποφεύγει τις επισκέψεις ξένων ηγετών. Έτσι, τον Φεβρουάριο, έχοντας στο πλευρό του την Angela Merkel, βρέθηκε να δίνει εξηγήσεις για το δημοσίευμα της εφημερίδας El Pais, χαρακτηρίζοντας πλαστές τις επίμαχες φωτοτυπίες, ενώ την Δευτέρα, σε κοινές δηλώσεις με τον Πολωνό ομόλογό του Dοnald Tusk τόνισε ότι θα εξαντλήσει την τετραετία και ότι δεν “εκβιάζεται”.
Ο Bárcenas κομπάζει ότι με τις αποκαλύψεις του είναι σε θέση να ρίξει την κυβέρνηση. Στην πραγματικότητα, όμως, η κοινοβουλευτική πλειοψηφία του Rajoy είναι αρκούντως σταθερή και ενισχύεται περαιτέρω από την αναξιοπιστία των Σοσιαλιστών του Alfredo Pérez Rubalcaba που έχουν στιγματισθεί από αντίστοιχα σκάνδαλα στο παρελθόν. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας το 83% θεωρεί τα πολιτικά κόμματα διεφθαρμένα.
Η εμπιστοσύνη των Ισπανών προς όλους τους θεσμούς (συμπεριλαμβανομένης της μοναρχίας και της δικαιοσύνης) έχει καταρρακωθεί, δημιουργώντας ένα βουβό εκρηκτικό υπόβαθρο. “Η διαφθορά δεν με ανησυχεί από την άποψη της αντίδρασης των αγορών, αλλά από την άποψη της αντίδρασης των Ισπανών πολιτών” παρατήρησε ο υπουργός Οικονομικών Luis de Guindos.
Πράγματι, σε μία συγκυρία κατά την οποία το 75% των ερωτηθέντων δεν αναμένει βελτίωση της οικονομίας κατά τους επόμενους 12 μήνες, η ανεργία διαμορφώνεται στο 27%, το δημόσιο χρέος αυξάνεται και η ζήτηση παραμένει καθηλωμένη, η “ωρολογιακή βόμβα” του Bárcenas, όπως έχει αποκληθεί, ενδεχομένως να ενεργοποιήσει μιαν άλλη, μεγαλύτερη “ωρολογιακή βόμβα για όλη την ευρωζώνη...
Του Κώστα Ράπτη
http://www.capital.gr/NewsTheme.asp?id=1836044
ΣΧΕΤΙΚΑ
«Ραχόι φύγε!» φωνάζουν οι Ισπανοί, αλλά αυτός δεν ακούει
Το σημαντικότερο σκάνδαλο διαθοράς στη σύγχρονη ιστορία της χώρας απειλεί να διαλύσει τη δεξιά κυβέρνηση
3.
Ελληνικός εφιάλτης” για την Πορτογαλία
Όλα είναι απλώς υπόθεση διαφοράς φάσης: ο “καλός μαθητής” της εσωτερικής υποτίμησης μετατρέπεται σε νέο εφιάλτη για τους Ευρωπαίους ιθύνοντες, έναν εφιάλτη που περιστρέφεται γύρω από τις λέξεις “μη εκπλήρωση στόχων”, “νέο πρόγραμμα στήριξης”, “κούρεμα χρέους”¨και ενδεχομένως “εκλογές”. Σαν να βρισκόμαστε στο 2011-2, αντί για το 2013, και σαν ο λόγος να γίνεται για την Ελλάδα και όχι για την μέχρι πρότινος “υποδειγματική” Πορτογαλία.
Βέβαια, των τροϊκανών ο εφιάλτης είναι δυνατόν με κάθε είδους πιέσεις και αναβολές να κρυφτεί κάτω από το χαλί για όσο ακόμη είναι δυνατόν. Αντίθετα ο εφιάλτης του μέσου Πορτογάλου (πραγματική ανεργία κοντά στο 20%, περικοπές, μαζική μετανάστευση κ.ο.κ.) δεν μπορεί να κρυφτεί, γεγονός που εξηγεί και το γιατί η χώρα της Ιβηρικής αποτελεί πλέον ένα “πολιτικό ατύχημα” εν αναμονή.
Με το πορτογαλικό ΑΕΠ να έχει συρρικνωθεί κατά 3% το 2012 (όπως ακριβώς αναμένεται να συμβεί και το 2013) και άρα την φορολογική βάση να περιορίζεται, ο στόχος για περιορισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος μοιραία μένει διαρκώς ανεκπλήρωτος, ενώ τα όποια πρόσθετα μέτρα προορίζονται να βαθύνουν την ύφεση φέρνοντας την Πορτογαλία στη θέση ενός “σκύλου που κυνηγάει την ουρά του”.
Η κεντρική τράπεζα της Πορτογαλίας σε έκθεσή της εκτιμά ότι ο διαβόητος “δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής” υπήρξε διπλάσιος του αναμενόμενου, όπως αντιστοιχεί σε μια μικρή ανοιχτή οικονομία.
Το δημόσιο χρέος εκτοξεύθηκε από το 93% του ΑΕΠ το 2010 στο 123% (η RBS εκτιμά ότι θα αγγίξει το 134% το 2015, περίπου όσο προέβλεπε το χειρότερο σενάριό της). Δεν πρόκειται βέβαια για “ελληνικά επίπεδα” χρέους, αλλά με δεδομένο το ότι το συνολικό χρέος (συμπεριλαμβανόμενου του ιδιωτικού) φθάνει το 370% του ΑΕΠ, η απόπειρα εξυγίανσης αποκλειστικά με αποπληθωριστικές επιλογές δεν έχει πιθανότητες επιτυχίας.
Το ΔΝΤ για άλλη μία φορά ελέγχει το παιχνίδι, εφόσον βάσει του καταστατικού του δεν μπορεί να εμπλέκεται σε πρόγραμμα διάσωσης εάν δεν είναι εξασφαλισμένη η βιωσιμότητα του χρέους και η κάλυψη για τους επόμενους 12 μήνες των χρηματοδοτικών αναγκών (οι οποίες στην περίπτωση της Πορτογαλίας υπολογίζονται σε 30 δισ. ευρώ για την περίοδο 2014-2015). Όταν μάλιστα το ίδιο το Ταμείο έχει ασκήσει δημόσια την αυτοκριτική του για την καθυστέρηση του ελληνικού PSI, αναρωτιέται κανείς έως πότε θα μπορούν οι Ευρωπαίοι ιθύνοντες να παριστάνουν ότι η αναδιάρθρωση χρέους αποτελούσε μια μοναδική και εξαιρετική περίπτωση.
Ωστόσο, ο ιδιωτικός τομέας έχει ήδη καλύψει τα νώτα του σε ό.τι αφορά την Πορτογαλία. Σύμφωνα, με τη Deutsche Bank, το πορτογαλικό δημόσιο χρέος των περίπου 200 δισ. ευρώ διακρατείται κατά 43% από την τρόικα, κατά 35% από εγχώριους επενδυτές (τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία) και κατά μόλις 22% από ξένους ιδιώτες.
Η συζήτηση που θα ξεσπάσει μετά τις γερμανικές εκλογές αναμένεται πολύ ενδιαφέρουσα – εάν βεβαίως το πορτογαλικό “πολιτικό ατύχημα” δεν έχει προκύψει νωρίτερα.
Το τοπίο θυμίζει Ελλάδα του φθινοπώρου 2011. Η γενική απεργία της 27 Ιουνίου και οι αλλεπάλληλες διαδηλώσεις καθιστούν σαφές ότι η αντοχή των Πορτογάλων απέναντι στη λιτότητα έχει εξαντληθεί – τη στιγμή ακριβώς που θα πρέπει να δρομολογηθούν νέες περικοπές ύψους 4.7 δισ. ευρώ και η “κινητικότητα” δεκάδων χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων.
Είναι σε αυτό το σημείο που ο συντηρητικός πρόεδρος της πορτογαλικής Δημοκρατίας Anibal Cavaco Silva, στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη εφαρμογή του πορτογαλικού μνημονίου περιέπλεξε ακόμη περισσότερο τα πράγματα, τη στιγμή ακριβώς που η προηγούμενη πολιτική κρίση έδειχνε να έχει εκτονωθεί.
Η παραίτηση του υπουργού Οικονομικών και “αρχιερέα της λιτότητας” Vitor Gaspar είχε δώσει την ευκαιρία στον υπουργό Εξωτερικών και ηγέτη του μικρότερου συγκυβερνώντος κόμματος CDS-PP, Paolo Portas να διαφοροποιηθεί καταγγέλλοντας τη συνέχιση των ίδιων πολιτικών. Η απάντηση του πρωθυπουργού Pedro Passos Coelho ήταν να αναδιατάξει τους συσχετισμούς στον δεξιό κυβερνητικό συνασπισμό, προάγοντας τον Portas σε αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και αναθέτοντάς του την ευθύνη συντονισμού της οικονομικής πολιτικής.
Όμως ο Πορτογάλος πρόεδρος απέφυγε να εγκρίνει τον ανασχηματισμό και αντ΄ αυτού ζήτησε με τηλεοπτικό διάγγελμά του την “πατριωτική δέσμευση” σε ένα “σχέδιο εθνικής σωτηρίας”, το οποίο θα μπορούσε να είναι “πολύ απλό στις τεχνικές λεπτομέρειές του”, όλων των πολιτικών δυνάμεων που στήριξαν το πρόγραμμα διάσωσης των 78 δισ. προκειμένου αυτό να ολοκληρωθεί απρόσκοπτα τον Ιούνιο 2014, οπότε και θα μπορούσαν να διεξαχθούν πρόωρες (κατά ένα χρόνο) βουλευτικές εκλογές.
Στόχος του προφανώς είναι το να δεσμεύσει όχι τα δύο κόμματα της Αριστεράς τα οποία διαρκώς ενισχύονται το Σοσιαλιστικό Κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το οποίο προηγείται στις δημοσκοπήσεις και ζητά πρόωρες εκλογές. Έχει δε προσχωρήσει στην καταγγελία της λιτότητας παρά το ότι ήταν αυτό που οδήγησε την Πορτογαλία στο μνημόνιο. Μάλιστα μία πτέρυγά του υπό τον ιστορικό του ηγέτη Mario Soares εξετάζει ανοιχτά το ενδεχόμενο αποχώρησης από το ευρώ.
Το διάγγελμα του Cavaco Silva προκάλεσε πτώση του Χρηματιστηρίου της Λισαβώνας κατά 1,7% την Πέμπτη και άνοδο του επιτοκίου των δεκαετών πορτογαλικών ομολόγων στο 6,97%, ενώ εφημερίδες όπως η Publico κατήγγειλαν ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποφάσισε να αναλάβει αυτοπροσώπως την εξουσία. Τα κόμματα διαβουλεύονται, ενώ όλοι πλέον απορούν πώς η χώρα μπορεί να αποφύγει το δεύτερο μνημόνιο και να επιτύχει έξοδο στις αγορές από το επόμενο έτος.
Του Κώστα Ράπτη
http://www.capital.gr/News.asp?id=1834931