Ανεξέλεγκτο ντόμινο
Από τη Συρία και το Ιράκ στον Βορρά, τη Λιβύη προς Δυσμάς και την Υεμένη στον Νότο ο αραβομουσουλμανικός κόσμος φλέγεται με φόντο την τελευταία δύσκολη φάση της διαπραγμάτευσης Ουάσιγκτον - Τεχεράνης με στόχο τη συνολική προσέγγιση. Μια δυναμική που προκαλεί νευρική κρίση στην Αγκυρα, στο Ριάντ αλλά και στο Τελ Αβίβ. Οι συγκρούσεις στην Υεμένη ανάμεσα σε σιίτες και σουνίτες κλιμακώνονται δραματικά, η Σαουδική Αραβία συγκεντρώνει δυνάμεις στα σύνορα.
Εύλογα τίθεται το ερώτημα αν εν όψει της μεγάλης ανατροπής που θα επιφέρει η προσέγγιση ΗΠΑ - Ιράν το Ριάντ εκτός από την κατακρήμνιση της τιμής του πετρελαίου, την απειλή απόκτησης πυρηνικού οπλοστασίου και την προσπάθεια προσέγγισης με την Αγκυρα, θα επιτεθεί προληπτικά ώστε η Τεχεράνη να μην μπορεί να παίξει το σιιτικό χαρτί από την Υεμένη μέχρι το Μπαχρέιν και άλλα εμιράτα του Κόλπου. Εισβολή του Ριάντ και των συμμάχων του στον Κόλπο στην Υεμένη κινδυνεύει να είναι εμπλοκή μακράς διαρκείας σε μια χώρα που είκοσι πέντε χρόνια μετά την ενοποίηση του Βορρά και του Νότου δεν έχει διαμορφώσει ενιαία εθνική ταυτότητα.
Αν ανατρέξουμε στον παρατεταμένο εμφύλιο στη Βόρεια Υεμένη στις αρχές της δεκαετίας του '60, που ήταν σύγκρουση δι' αντιπροσώπων του Νάσερ με τον βασιλιά Ιμπν Σαούντ, τότε διαπιστώνουμε πόσο κοντά βρισκόμαστε σε μια συνολική ανάφλεξη ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία και το Ιράν με θέατρο συγκρούσεων όχι μόνο τον Κόλπο αλλά ολόκληρη την Αραβική Χερσόνησο. Με δεδομένο ότι το Ριάντ και τα εμιράτα του Κόλπου, πλην Κατάρ, είναι πολύτιμοι υποστηρικτές για το καθεστώς Σίσι στην Αίγυπτο, είναι δύσκολο σε περίπτωση παρατεταμένης σύγκρουσης να μην εμπλακεί το Κάιρο.
Τα παραπάνω λογικά προκαλούν ίλιγγο στην Ουάσιγκτον: Μια σύγκρουση Ριάντ - Τεχεράνης θα περιέπλεκε την τελική φάση της διαπραγμάτευσης ΗΠΑ - Ιράν, ενώ η συντριβή των σιιτών στην Υεμένη θα την καθιστούσε εκ των πραγμάτων με η χωρίς την ανοχή και τη συνενοχή της σουνιτικής κυβέρνησης και του Ριάντ ένα ακόμη ασφαλές καταφύγιο για την Αλ Κάιντα. Επιπλέον η συνολική αντιπαράθεση Ριάντ - Τεχεράνης θα πυροδοτούσε σύγκρουση σιιτών - σουνιτών στη Βαγδάτη.
Η σύγκρουση στην ευρύτερη Μέση Ανατολή γίνεται απόλυτη και θέτει στην Ουάσιγκτον δραματικά διλήμματα: Με τους τζιχαντιστές και τα διάφορα μορφώματα τύπου Αλ Κάιντα ή με το Ιράν και τους σιίτες συμμάχους του σε Λίβανο, Συρία, Ιράκ, Κόλπο και Νότια Αραβική Χερσόνησο;
Εντελώς παράδοξες συμμαχίες αποκαλύπτονται στην Υεμένη
Εξαιρετικά επικίνδυνη είναι πλέον η κατάσταση στην Υεμένη, καθώς η Σαουδική Αραβία, υποστηριζόμενη από σειρά σουντιικών μοναρχιών του Κόλπου και όχι μόνο, έχει εξαπολύσει αεροπορικούς βομβαρδισμούς εναντίον των θέσεων των ανταρτών Χούτι στην Υεμένη, δηλαδή εναντίον των υποστηριζόμενων ενεργά από το Ιράν σιιτών…
Η φημολογία θέλει τους Σαουδάραβες να υποστηρίζουν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), το Κουβέιτ, η Ιορδανία, το Κατάρ, το Μπαχρέιν, το Πακιστάν, το Μαρόκο, η Αίγυπτος και το Σουδάν! Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι η εξαιρετικά δύσκολη θέση στην οποία έχουν βρεθεί οι Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς από τη μία πλευρά προσπαθούν να καταλήξουν σε συμφωνία με τους Ιρανούς και από την άλλη δεν έχουν άλλη επιλογή από το να στηρίξουν τους Σαουδάραβες, όχι μόνο για τους τύπους.
Οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν την ανεξέλεγκτη επέκταση της επιρροής του Ιράν στην περιοχή, ενώ η δράση της Ισλαμικής Δημοκρατίας στην Υεμένη, λειτουργεί ενισχυτικά στην επιχειρηματολογία όσων αντιτίθενται στο αμερικανικό «φλερτ» με την Τεχεράνη.
Το μόνο ίσως θετικό, από την αμερικανική οπτική γωνία, είναι ότι ο πάλαι ποτέ θανάσιμος αντίπαλος των σουνιτών Αράβων, το Ισραήλ, έχει γίνει ο μεγαλύτερος σύμμαχος, έστω και συγκεκαλυμμένα, με τις επαφές σε επίπεδο μυστικών υπηρεσιών να είναι θερμότερες από ποτέ.
Η Μέση Ανατολή δείχνει να έχει εισέλθει οριστικά και αμετάκλητα στην οδό σαρωτικών αλλαγών, που θα συμπεριλάβουν και την αλλαγή συνόρων, με όσα γνωρίζαμε ως «σταθερές» τις προηγούμενες δεκαετίες, να έχουν απλώς καταρρεύσει και κατά πάσα πιθανότητα μόνιμα. Την ίδια στιγμή που υποστηρίζουν τους Ιρανούς για να ανακαταλάβουν τη γενέτειρα του Σαντάμ Χουσεΐν, το Τικρτίτ, πράττουν το ίδιο για τους Σαουδάραβες που επιτίθενται στους υποστηριζόμενους από το Ιράν, αντάρτες Χούτι.
Οι ΗΠΑ όμως δεν έχουν άλλο περιθώριο από το να παράσχουν υποστήριξη στον τομέα των πληροφοριών και για ένα επιπρόσθετο λόγο: Το ενδεχόμενο να προκύψουν απώλειες μεταξύ αμάχων που θα προκαλέσουν αντιδράσεις ακόμα και μεταξύ των υποστηρικτών του ανατραπέντος καθεστώτος, φέρνοντας το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που επιθυμούν οι σουνίτες..
Πρόκειται για μια εξαιρετικά περίεργη κατάσταση, καθότι υπάρχουν υποψίες ότι η ανάληψη στρατιωτικής δράσης από το σουνιτικό «μπλοκ» έχει σαν στόχο και να εκτροχιάσει την προοπτική κατάληξης σε συμφωνία των διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν που βρίσκονται σε εξέλιξη, πέραν της ουσίας του θέματος που αφορά την ανατροπή της σουνιτικής κυβέρνησης από τους σιίτες αντάρτες, οι οποίοι μάλιστα υποστηρίζονται και από σουνιτικές στρατιωτικές μονάδες πιστές στον πρώην πρόεδρο Άλι Αμπντουλάχ Σάλεχ…
Η στρατιωτική επιχείρηση που έχουν εξαπολύσει οι σουνιτικές δυνάμεις έχει περισσότερο πολιτική παρά στρατιωτική στόχευση, καθώς δεν χρειάζεται και μεγάλη εμπειρία στη στρατιωτική στρατηγική για να καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα ότι η αεροπορική ισχύς από μόνη της δεν επαρκεί για να φέρει οριστικά αποτελέσματα εναντίον μιας τακτικής στρατιωτικής δύναμης, πολλώ δε μάλλον εναντίον ενός ιδιαίτερου αντιπάλου, όπως οι αντάρτες Χούτι. Απαιτούνται στρατεύματα στο έδαφος κι εάν υπάρξει τέτοια εμπλοκή, τότε οι συγκρούσεις θα είναι πολύ αιματηρές.
Οι Σαουδάραβες ίσως θα έφερναν καλύτερα αποτελέσματα ποντάροντας στον οικονομικό «στραγγαλισμό» του Ιράν που είναι εκτεθειμένο σε πολλαπλά πολεμικά μέτωπα (Ιράκ, Συρία, ακόμα και στον Λίβανο υποστηρίζοντας τη Χεζμπολάχ). Αυτό θα μπορούσε να τους οδηγήσει σε αδιέξοδο, ενώ τώρα, ήδη το αργό πετρέλαιο έχει πάρει την ανιούσα εξαιτίας της πολεμικής δράσης, κάνοντας ευτυχισμένη τόσο την Τεχεράνη όσο και τη Μόσχα…
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η πληροφορία της παρουσίας στη Σαουδική Αραβία μικρής ομάδας ειδικών επιχειρήσεων των πακιστανικών ενόπλων δυνάμεων με την ευκαιρία άσκησης, με την υποψία προφανώς να στρέφεται στο ενδεχόμενο συμβολικής έστω συμμετοχής του μουσουλμανικού-ισλαμικού Πακιστάν στη στρατιωτική προσπάθεια.
Όπως αναφέρθηκε, η Μέση Ανατολή βρίσκεται σε φάση σαρωτικών αναδιατάξεων. Για όσο διάστημα οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να έχουν ζωτικά στρατηγικά συμφέροντα στην περιοχή, θα πρέπει να εμπλακούν σε ένα πολύπλοκο στρατηγικό «παίγνιο» εξισορρόπησης αντίρροπων δυνάμεων, έως ότου η περιοχή βρει τη νέα της ισορροπία…
26/03/2015
Του ΜΙΧΑΗΛ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
http://www.defence-point.gr/news/?p=125487
