Νέες ισορροπίες μεταξύ Τεχεράνης, Βαγδάτης, Δαμασκού, Βηρυτού, Σαναά και Τελ Αβίβ

Η αναβάθμιση του Ιράν, το Ισλαμικό κράτος, ο απολυταρχικός κατήφορος της Άγκυρας και το έλλειμμα των Αθηνών

 Νέες ισορροπίες τείνουν να διαμορφωθούν στην φλεγόμενη Μέση Ανατολή μετά τη συμφωνία Αμερικανών και Ιρανών στη Γενεύη για τα πυρηνικά της Τεχεράνης.

Η συμφωνία της περασμένης εβδομάδας αποτελεί ίσως την τελευταία μεγάλη διπλωματική επιτυχία της διακυβέρνησης Ομπάμα και πιθανότατα θα επιδράσει δυναμικά σε ολόκληρη την εύφλεκτη ζώνη.

Ο αμερικανός πρόεδρος έκανε μια ριψοκίνδυνη επιλογή,αγνοώντας τις αντιδράσεις των πλέον παραδοσιακών συμμάχων των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή.

Και προφανώς επέλεξε να συμμαχήσει με τους εκσυγχρονιστές μουλάδες της Τεχεράνης προκειμένου να αντιμετωπίσει την ανεξέλεγκτη απειλή του Ισλαμικού Κράτους, που όπως αποδεικνύουν τα τελευταία αιματηρά γεγονότα της Υεμένης, της Κένυας,της Νιγηρίας, της Τυνησίας, της Λιβύης, του Σινά και άλλων περιοχών, εξαπλώνεται πέραν των ορίων της Συρίας και του Ιράκ.

Η αλήθεια είναι ότι το Ιράν είναι η μόνη δύναμη στην περιοχή που έχει τις δυνάμεις και τη θέληση να αντιμετωπίσει τους εξτρεμιστές του Ισλαμικού Κράτους.

Διεκδικεί ρόλο περιφερειακής δύναμης στην περιοχή και διαθέτει συμμάχους που πολεμούν τις ορδές του ριζοσπάστη θεολόγου Μαγκτάντι και του αιμοσταγούς δήμιου Τζιχάντι Τζων σε ολόκληρη της ζώνη της αντιπαράθεσης.

Όπως εξηγούν διπλωματικές πηγές, που είναι σε θέση να γνωρίζουν τα τεκταινόμενα στην ευρύτερη ζώνη, η Τεχεράνη έχει σύμμαχες δυνάμεις σε τέσσερις εμπλεκόμενες με τους τζιχαντιστές πρωτεύουσες και συγκεκριμένα στη Βηρυτό, στη Δαμασκό,στη Βαγδάτη και εσχάτως στη Σαναά της Υεμένης, όπου μαίνεται εμφύλιος πόλεμος μεταξύ των σιιτών Χούτι και των σουνιτών που υποστηρίζονται από τους Σαουδάραβες.

Οι Ιρανοί διεκδικούσαν όλο το προηγούμενο διάστημα μια συμφωνία για τα πυρηνικά,ικανή να τους απελευθερώσει από το καταδυναστευτικό οικονομικό εμπάργκο και να τους ξαναβάλει στη διεθνή σκακιέρα της γεωπολιτικής.

Κάπως έτσι αντάλλαξαν με τους αμερικανούς τη συμφωνία για τα πυρηνικά έναντι της ανάληψης δράσης εναντίον των τζιχαντιστών.Ηδη στο μέτωπο του Ιράκ οι σύμμαχοι του Ιράν, με την καθοδήγηση και τη βοήθεια της Τεχεράνης καταγράφουν μικρές νίκες και προσπαθούν να σπρώξουν τους τζιχαντιστές προς τα σύνορα με τη Συρία.

Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας ανάδειξης του Ιράν σε περιφερειακή δύναμη δεν είναι αδιάφορα τα εξελισσόμενα τις τελευταίες μέρες γεγονότα στην Ευδαίμονα Αραβία, τη γνωστή σήμερα ως Υεμένη. Εκεί οι σιίτες Χούτι, σύμμαχοι της Τεχεράνης, κερδίζουν συνεχώς έδαφος στην πρωτεύουσα Σαναά και τελευταία φαίνεται να αποκτούν τον έλεγχο του Αντεν, ενός στρατηγικού λιμανιού απέναντι από τη Σομαλία, που ελέγχει τη ναυσιπλοΐα μεταξύ Αραβικής και Ερυθράς Θάλασσας.

Είναι τέτοια η σημασία του Αντεν που προκαλεί την αντίδραση της Σαουδικής Αραβίας, η οποία όσο πλούσια και μεγαλοπρεπής κι αν φαίνεται, παρομοιάζεται με ωρολογιακή βόμβα. Ο εκεί υπέργηρος βασιλιάς είναι ασθενής και γύρω του συνωθούνται άπειροι διάδοχοι,εκπρόσωποι διαφόρων αντιτιθέμενων αραβικών φυλών. Αν η Σαουδική Αραβία ''σκάσει'' γίνεται αντιληπτό πόσο αναβαθμίζεται ο περιφερειακής ρόλος του Ιράν, όπως βεβαίως και η ένταση και τι βάθος της διεθνούς περιπλοκής που θα προκαλέσει.

Έχει ενδιαφέρον πάντως το γεγονός ότι η ηγεσία του Ισραήλ, που πολέμησε λυσσαλέα τη συμφωνία για τα πυρηνικά της Τεχεράνης, δείχνει τώρα τάσεις μεταστροφής. Ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις του νεοεκλεγέντος Νετανιάχου στα τέλη της περασμένης εβδομάδας, σύμφωνα με τις οποίες θα έβλεπε με καλύτερο μάτι τη συμφωνία της Γενεύης αν η Τεχεράνη δήλωνε ότι δεν εποφθαλμιά το Ισραήλ.

Το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι αν το αμερικανικό Κογκρέσο θα εγκρίνει τη συμφωνία με την Τεχεράνη.Οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν προ καιρού δηλώσει την αντίθεσή τους και τελευταία ομάδες δημοκρατικών εμφανίζονται νευρικές.Αν πάντως δεν υπάρξουν περιπλοκές και το Ιράν ελευθερωθεί από το οικονομικό εμπάργκο τότε ο περιφερειακός του ρόλος θα αναδειχθεί και θα φέρει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση την Τουρκία,η οποία διολισθαίνει προς την αστάθεια. Πολλοί δυτικοί θεωρούν ότι ο κυρίαρχος ακόμη Ταγίπ Ερντογάν, έπειτα από την αποτυχία των διεθνών επιδιώξεών του να εκπροσωπήσει το Ισλάμ,βυθίζεται καθημερινά σε ''απολυταρχικό κατήφορο'',όπως δείχνουν οι τελευταίες παρεμβάσεις του στον ευαίσθητο χώρο της Δικαιοσύνης.Κακά τα ψέματα η Τουρκία βιώνει αυτή την περίοδο εσωτερική και εξωτερική αμφισβήτηση.

Όπως και να έχει πάντως η ευρύτερη περιοχή θα συνεχίσει να δίνει για χρόνια εντάσεις και περιπλοκές.

Κάτι, που όσο κι αν ακούγεται παράδοξο, θα μπορούσε να αξιοποιήσει η Ελλλάδα, αν είχε λύσει υποτυπωδώς το οικονομικό της πρόβλημα και μπορούσε να προβάλει ως όαση σταθερότητας στα όρια της πιο ταραγμένης αυτή την περίοδο ζώνης του πλανήτη. 

Αυτό όμως είναι ένα άλλο ζήτημα που άπτεται των αδυναμιών της νέας κυβέρνησης των Αθηνών να κατανοήσει πόσο σημαντικό είναι να παραμείνει ισχυρή στην ευρωζώνη, παρά ασθενής στην καθ' ημάς Ανατολή.

ANTΩΝΗΣ ΚΑΡΑΚΟΥΣΗΣ
5-4-2015

http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=692454