Η πρόταση για τους μετανάστες

Πριν από τρία χρόνια είχαμε δημοσιεύσει, υπό τον ίδιο τίτλο, στο protagon την πρότασή μας για τους μετανάστες. Στο μεταξύ, η κατάσταση των μεταναστών επιδεινώθηκε με αποκορύφωμα όσα ζήσαμε τις τελευταίες ημέρες στα νησιά μας και ευρύτερα στη Μεσόγειο. Πιστεύαμε και συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι το ελληνικό κράτος δεν έχει κάνει την απαραίτητη προετοιμασία για την επίλυση της κατάστασης. Ειδικότερα:

Α. Το κράτος δεν έχει ποτέ μετρήσει τους μετανάστες. Όχι μόνον στο σύνολό τους αλλά, κυρίως, στις κατηγορίες τους. Δεν ξέρει πόσοι, κατά προσέγγιση βεβαίως, είναι από τη Συρία, πόσοι από τη Σομαλία, πόσοι από το Πακιστάν και πόσοι από τη Νιγηρία ή το Αφγανιστάν. Αυτό έχει σημασία διότι, όπως όλοι γνωρίζουμε, ο Σομαλός δεν μπορεί να γυρίσει πίσω στη χώρα του, επομένως, κάθε προσπάθεια αναγκαστικής ή άλλης επιστροφής του αποκλείεται. Ο Σύριος, επίσης, υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν μπορεί να επιστρέψει. Το αντίθετο συμβαίνει με τον Πακιστανό ή τον Αφγανό. Επίσης, το κράτος δεν ξέρει την τυχόν απασχόλησή τους: άλλη κατηγορία είναι οι οικιακοί βοηθοί, που ενισχύουν την οικονομία και την κοινωνική συνοχή, και άλλοι οι αυτοαπασχολούμενοι (πουλώντας π.χ. παλιά σίδερα ή τσάντες), που «τσακίζουν» το εμπόριο.

Β. Το μέτρημα θα βοηθήσει να δοθούν οι αποτελεσματικότερες λύσεις για κάθε κατηγορία. Για παράδειγμα, ήδη τους δύο πρώτους μήνες του 2015 χίλιοι Πακιστανοί, Αφγανοί και Νιγηριανοί γύρισαν στη χώρα τους, μέσω των κινήτρων του προγράμματος οικειοθελούς επαναπατρισμού που εκτελεί ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης με κοινοτικά κονδύλια. Αν το ελληνικό κράτος γνώριζε τον αριθμό των Πακιστανών, Αφγανών και Νιγηριανών, τότε θα μπορούσε αξιόπιστα να ζητήσει περαιτέρω -άμεση- οικονομική ενίσχυση από την Ε.Ε. για ένα ταχύ πρόγραμμα επαναπατρισμού. Το μέτρημα, όμως, σημαίνει ταυτόχρονα και δημόσια ασφάλεια και υγεία. Μετράω, όχι απλώς για να ζητάω κονδύλια, αλλά για να έχω τα προσωπικά στοιχεία του μετανάστη (φωτογραφία, δακτυλικό αποτύπωμα, ιατρικός έλεγχος/DNA και χώρα προέλευσης) σε βάση δεδομένων και να μπορώ να ελέγχω την εγκληματικότητα.

Γ. Πώς μπορεί σήμερα να γίνει το μέτρημα; Νομοθετική προετοιμασία για το μέτρημα έχει ήδη γίνει. Ο νόμος 3907/2011 είναι ένα ικανοποιητικό νομικό πλαίσιο. Ο νόμος αυτός βασίζεται στη λειτουργία ικανού αριθμού Κέντρων Υποδοχής των μεταναστών στις πύλες εισόδου της χώρας. Εκεί θα γίνεται το μέτρημα. Εκεί θα ξεχωρίζουν οι αιτούντες άσυλο (π.χ. Σομαλοί) από τους λοιπούς (άρθρο 11). Εκεί τα ασυνόδευτα παιδιά και τα θύματα trafficking από τους ενήλικες. Εκεί εξειδικευμένο προσωπικό (διερμηνείς κ.λπ., άρθρο 9) θα εντοπίζει ποιος εκ των χωρίς χαρτιά μεταναστών θα επαναπροωθείται ή ποιός θα παραμένει στο Κέντρο Υποδοχής για να προωθηθεί με άλλο μέσο στη χώρα του. Εκεί δε, με ταχύρρυθμες διαδικασίες, θα εξετάζονται αιτήματα ασύλου και θα απορρίπτονται τα καταχρηστικά. Τέλος, εκεί θα γίνεται και η καταγραφή των προσωπικών τους στοιχείων (άρθρο 7).

Στο ερώτημα γιατί θα προσέλθουν να μετρηθούν στα ελληνικά σύνορα οι μετανάστες, η απάντηση είναι γιατί θα λάβουν ένα ειδικό καθεστώς αναβολής της επιστροφής τους που θα τους καταστήσει ασφαλείς για ένα χρονικό διάστημα.

Ταυτόχρονα, βεβαίως, με την πλήρη εφαρμογή του νόμου 3907/2011 η Ελληνική Αστυνομία θα πρέπει να ασκήσει κάθε αποτελεσματικό έλεγχο στην Αθήνα, στην Πάτρα και στις λοιπές πόλεις. Τούτο σημαίνει ότι, με εκτεταμένες επιχειρήσεις, θα συλλάβει όλους τους παράτυπους, θα καταγράψει τα προσωπικά τους στοιχεία και θα τους επαναπροωθήσει άμεσα στις χώρες τους. Αν δεν μπορεί να το κάνει άμεσα ή αποτελεσματικά, τότε, έχοντας ολοκληρώσει το μέτρημα, θα ζητήσει άμεση βοήθεια από την Ε.Ε., πάλι όμως ανά κατηγορία πληθυσμού (π.χ. Σομαλία, Πακιστάν). Στους λοιπούς θα χορηγήσει μικρής διάρκειας -ανανεώσιμη- άδεια παραμονής. Οριστικό τέλος, όμως, στην γκρίζα ζώνη της παρανομίας.

Όσοι βρίσκονται ήδη στη χώρα, πρέπει να μπορούν να αποκτήσουν άδεια παραμονής και εργασίας στη χώρα, ανάλογα με την εργασιακή ειδικότητα του καθενός ή τις ανάγκες της οικογενειακής επανένωσης. Πως; Μέσω μιας ανοιχτής, αξιόπιστης και ταχείας διαδικασίας, χωρίς παράβολα ή άλλα έξοδα, με τη σύμπραξη των θεσμοθετημένων από τον Καλλικράτη Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών των Δήμων.

Η μετανάστευση, εντός ενός οργανωμένου κράτους δικαίου, είναι θεμιτή για τη χώρα και την οικονομία της. Είναι πλούτος για τη χώρα και τον πολιτισμό της. Στο οργανωμένο κράτος δικαίου εξυπηρετείται ο μετανάστης, που ήδη βρίσκεται στη χώρα ή θα έλθει στο μέλλον, από την παγίωση μιας απλής, νόμιμης, ταχείας, αξιόπιστης και διαφανούς διαδικασίας που θα τον οδηγεί στη χορήγηση ή στην άρνηση χορήγησης της κάρτας διαμονής και την απομάκρυνσή του. 

 των Γιάννη Κτιστάκι 

και Στέφανου Μάνου

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.post&id=40644

20-4-2015

Ο Στέφανος Μάνος είναι πρώην υπουργός και ο Γιάννης Κτιστάκις λέκτορας της Νομικής Σχολής ΔΠΘ.