Donald John Trump, 45ος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών ... (2)

1. Αλέξανδρος Στεφανόπουλος:
Γιατί η ψήφος στον Ντόναλντ Τραμπ είναι νίκη του αμερικανικού λαού.

 2. Θάνος Ντόκος: 
Η εκλογή Τραμπ και η επόμενη μέρα.

 3. Αθανάσιος Γραμμένος:
Ο εκλεγμένος Πρόεδρος Τραμπ και οι ελληνικές υποθέσεις.
4. Φιλοθέη Βαρσαμή:
Δεν κέρδισε τις εκλογές ο Τραμπ, αλλά τις έχασε η Χίλαρυ.

 5. Διονύσης Νταραντάνης: 
Ποιoς κρίνει ποιoν;

6. Γ. Παπαδόπουλος-Τετράδης:
Κι όμως, δεν είναι ο Τράμπ η απειλή.

 7.Κωνσταντίνος Βέργος:
Τι σημαίνει η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ; 

 8. Francis Fukuyama: 
Ο Trump και η αμερικανική πολιτική παρακμή.
Μετά τις εκλογές του 2016. 

9. Francis Fukuyama:    
 Το νόημα των εκλογών του 2016
Αμερικανική πολιτική παρακμή ή ανανέωση;

  10. Αλλαγή παραδείγματος στις Η.Π.Α.  

 11.Κώστας Ράπτης:
 Το αίνιγμα των σχέσεων ΗΠΑ - Τουρκίας στη νέα εποχή.

 12.Ανδρέας Ανδριανόπουλος:
Το αμερικάνικο ''brexit''.

 Donald J. Trump Wins.Presidential Election Results: 
http://www.nytimes.com/elections/results/president
 1. 

Γιατί η ψήφος στον Ντόναλντ Τραμπ είναι νίκη του αμερικανικού λαού.

Αναρωτιόταν ο Άντερσον Κούπερ στο CNN, μόλις άρχισε να κλειδώνει το αποτέλεσμα υπέρ του Τραμπ, «μα επιτέλους τι δεν πήγε καλά με τις δημοσκοπήσεις»; Το ίδιο και άλλοι αναλυτές διεθνούς κύρους σε όλο τον κόσμο. Σε όλα τα διεθνή και όντως σοβαρά τηλεοπτικά αλλά και διεθνή πρακτορεία ο ίδιος προβληματισμός. «Τι δεν πήγε καλά με τις δημοσκοπήσεις»; Και να σας πω κάτι, επειδή ζω πολλά χρόνια στις ΗΠΑ. Εκεί όπως και σε πολλά άλλα κράτη οι δημοσκοπήσεις είναι τεχνοκρατικό εργαλείο μετρήσεων και με το δίκιο τους αναρωτιόνταν. Καθώς είναι η πρώτη φορά στις ΗΠΑ που και αυτό το πολύ χρήσιμο επιστημονικό και τεχνοκρατικό εργαλείο μπήκε στην υπηρεσία των συμφερόντων και του συστήματος!
Στην Αμερική πολλά πράγματα είναι πλήρως και επαρκώς διαχωρισμένα. Το κράτος για παράδειγμα λειτουργεί άψογα ανεξαρτήτως του ποιος κυβερνά. Ποιο κόμμα διαφεντεύει τις τύχες του λαού όπως συμβαίνει στην πατρίδα μας. Οι μετρήσεις λοιπόν, για να επανέλθω στο βασικό θέμα μου, είναι αν θέλετε ένα υψηλού κύρους επιστημονικό εργαλείο που αρκετές φορές φέρει και την βαρύτητα και το επιστημονικό κύρος! Ειδικά όταν οι μετρήσεις και οι έρευνες γνώμης διεξάγονται κάτω από διαφανείς, καθαρές συνθήκες και προ πάντων ανεξάρτητα από ιδέες και άλλες σκοπιμότητες. Τότε ναι πράγματι είναι ένα σοβαρό επιστημονικό εργαλείο. Που βοηθά στην εξαγωγή πολύ σημαντικών συμπερασμάτων. Και για την άσκηση πολιτικής.
Η συντριπτική νίκη του όντως εκκεντρικού Ντόναλντ Τραμπ αντιπροσωπεύει πολλά που δεν θέλησαν κάποιοι να τα δουν. Και στην Ελλάδα. Αυτή η νίκη δεν είναι νίκη του Τραμπ! Δεν είναι αποδοχή στο πρόσωπό του. Είναι νίκη του αμερικανικού λαού που αντέδρασε και δικαίως στο σύστημα διακυβέρνησης από μια οικογένεια. Από λίγους τραπεζίτες και κάποια μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Αυτή η νίκη είναι ψήφος αντίδρασης στο σύστημα! Προσωπικά έχω που γράφω για «το σύστημα» και την βαθύτερη πολιτική έννοια του -μάλιστα ολοκληρώνω και μια έρευνα μελέτη σχετική που πιστεύω θα εκδοθεί μέσα στο 2018- από το 2006. Ίσως και νωρίτερα. Από τότε δηλαδή που έζησα μόνιμα στις ΗΠΑ και αναγκάστηκα να έρθω σε ρήξη με «μικρό-συστήματα». Παρεούλες. Κυκλώματα δημοσιογραφικά στην αρχή και εν συνεχεία άλλα μεγαλύτερα (κυκλώματα και συστήματα).
Οι λαοί λοιπόν όταν βρίσκουν ευκαιρία αντιδρούν. Και σε αυτό το σημείο ο Αμερικανικός Λαός ανοίγει δρόμους. Κάνει τη δική του μεγάλη επανάσταση. Άλλωστε αυτό ήταν το βασικό σύνθημα -δημαγωγικό ή όχι μένει να το δούμε, αλλά πάντως αυτό ήταν το κεντρικό του σύνθημα- ψηφίστε κόντρα στο σύστημα! «Κάντε τη δική σας επανάσταση», έλεγε και ξανά έλεγε ο ιδιόρρυθμος επιχειρηματίας. Και το πίστευε! Γιατί; Γιατί τρεις φορές τα έβαλε με το κεντρικό τραπεζικό σύστημα και το νίκησε. Πτώχευσε τρεις φορές! Έπεσε και ξανά σηκώθηκε. Και κέρδισε.
Αυτό αν θέλετε είναι το ένα που συγκίνησε την πιο παραδοσιακή αμερικάνικη οικογένεια που τον ψήφισε. Μη λησμονούμε ότι ούτε οι Ρεπουμπλικάνοι τον αποδέχτηκαν. Τον πολέμησαν λυσσαλέα! Με μεγαλύτερη μανία και αυτό θα το δούμε στην επιλογή των προσώπων που θα κάνει για την κυβέρνησή του. Ο Αμερικάνικος λαός πρωτοπόρησε. Πήγε πολλά βήματα μπροστά ακόμα και από τον Ευρωπαίο. Πήγε κόντρα στα συμφέροντα κάθε είδους. Πήγε ενάντια στις τράπεζες που του παίρνουν το σπίτι. Πήγε ενάντια στο σύστημα! Πήγε ενάντια στα ΜΜΕ αν και θα επαναλάβω μια ακόμα φορά τα αμερικάνικα ΜΜΕ δεν έχουν καμία -μα καμία -απολύτως σχέση με τα δικά μας που βάζουν κάτω απ΄ το βρώμικο και λασπωμένο χαλάκι την ενημέρωση και προτάσσουν το συμφέρον και την σκοπιμότητα. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία τους που παρέκκλιναν τόσο πολύ του ρόλου τους, αν και εγκαίρως αρκετά αμερικάνικα ΜΜΕ το διόρθωσαν, κάποια μάλιστα ζητώντας συγνώμη και από τους αναγνώστες τους.
Το φαινόμενο Τραμπ -και κρατήστε το αυτό- θα απλωθεί ραγδαία σε όλο τον κόσμο! Είναι ψήφος αντίδρασης στα funds! Ψήφος ενάντια στις τράπεζες και τους μεσίτες κάθε είδους. Είναι καθολική ψήφος διαμαρτυρίας! Έσπευσαν στην Ελλάδα, οι γνωστοί «προοδευτικοί αριστεροί» να μιλήσουν για «σκοτεινή εποχή» και άλλα φαιδρά χωρίς να εμβαθύνουν στο φαινόμενο. Η ψήφος στον εκκεντρικό Τραμπ -προς Θεού δεν τον ψήφισαν τόσοι εκατομμυριούχοι εργάτες και λαϊκές οικογένειες, δεν τον ψήφισαν ούτε πλούσιοι που τρώνε με χρυσά κουτάλια, απλός λαός τον ψήφισε - είναι ψήφος αντίδρασης! Δεν είναι φοβική ψήφος αν και το ρεύμα που είχε ήταν υπόγειο καθώς -όπως στην Ελλάδα δεν τολμάς να πεις τι και γιατί το επιλέγεις και αμέσως θα σου κλείσουν την ταμπέλα του φασίστα(!)- οι περισσότεροι δεν το εκδήλωναν ανοιχτά. Δεν ήθελαν να εκτεθούν στις δουλειές τους και πιο έξω. Αυτή η ψήφος είναι μια μεγάλη αντίδραση του Αμερικανικού Λαού σε όλους εκείνους -και γνωρίζουμε όλοι ποιοι στα αλήθεια είναι και που κατοικοεδρεύουν - που κυβερνούν και κινούν τα νήματα της -κάθε μορφής πολιτικής και οικονομικής - εξουσίας.
Και στην Αμερική οι τράπεζες παίρνουν τα σπίτια. Και στην Αμερική υπάρχει φτώχεια. Δεν είναι τυχαίο ότι πήρε το Οχάιο. Μια πολιτεία που έχει κηρύξει πτώχευση εδώ και χρόνια και αγωνίζεται να σηκωθεί στα πόδια της. Δεν είναι τυχαίο ότι κέρδισε πολιτείες που οι Ρεπουμπλικάνοι εδώ και μια 8ετία είχαν χάσει από την εποχή του Ρέιγκαν. Υπάρχει και ένας ακόμα λόγος που τον ψήφισαν. Ειδικά οι Ισπανόφωνοι που εδώ όλοι οι δικοί μας -Έλληνες ανταποκριτές κτλ- της έδιναν τόση βαρύτητα, για να σταματήσουν να έρχονται φέρετρα στα σπίτια τους. Όλα αυτά τα παιδιά που χάνονται στα πεδία των μαχών είναι κυρίως και πρωτίστως παιδιά Ισπανόφωνων!
Μετά έρχονται όλοι οι υπόλοιποι λόγοι. Το πολιτικό πρόγραμμα των 100 ημερών του Τραμπ. Αν και όποιον και αν ρωτούσες δεν το γνώριζε. Τον Τραμπ τον ψήφισε απλός καθημερινός λαός που και αυτός πονάει και αδικείται! Δεν τον ψήφισε γιατί είπε ότι θα ξανά κάνει την «Αμερική μεγάλη» αλλά για το ακριβώς αντίθετο. Να ξανά κάνει την Αμερική μεγάλη πετυχημένη οικονομικά χώρα. Οι Αμερικάνοι τον ψήφισαν ως αντίδραση στο σύστημα που έχει επιβληθεί -αργά αλλά σταθερά την τελευταία 20ετία - γιατί διακήρυξε τις παραδοσιακές αξίες που έκαναν αυτό το νεοπαγές κράτος συμπαγές έθνος. Τον ψήφισαν πρώτα ως αντίδραση και εν συνεχεία γιατί υποσχέθηκε -και αυτό θα το κάνει- θα επιστρέψει την Αμερική στις παραδοσιακές της αξίες: Πατρίδα και Οικογένεια.
Η ψήφος στον Ντόναλτ Τραμπ όσες αντιφάσεις και αν έχει μέσα της, είναι μια πραγματικότητα που οφείλουν να δουν και στην Ελλάδα κυβερνώντες και κυβερνώμενοι. Και κυρίως να δει το εγχώριο διεφθαρμένο εσωτερικό πολιτικό τραπεζικό και μιντιακό σύστημα. Να πάρουν το μάθημα τους αν δεν το έχουν πάρει ακόμα, ούτε τον Ιούνιο του 2015 που το ΝΑΙ έπαιρνε κατά τους δημοσκόπους 70%, ούτε τον Σεπτέμβριο του 2015 που η ΝΔ «προηγούνταν» πάλι τόσες μονάδες. Ούτε όταν το ίδιο αυτό σύστημα -των ΜΜΕ και άλλων συμφερόντων- για τους δικούς του λόγους η κάθε πλευρά, θέλησε να επιβάλει την εκλογή Μεϊμαράκη και από αντίδραση και μόνο οι απλοί άνθρωποι ψηφοφόροι της ΝΔ πήγαν κόντρα και έκαναν άλλη -αναγκαστική -επιλογή.
Οι λαοί -και αυτό φάνηκε ολοκάθαρα από την ψήφο του Αμερικανικού Λαού στις εκλογές της 8ης Νοεμβρίου 2016- ψάχνουν και βρίσκουν τρόπους να εκδηλώσουν την αντίδρασή τους στα διεθνή -και τραπεζικά - πολιτικά συμφέροντα. Οι Αμερικανοί πολίτες άνοιξαν τον δρόμο...

  Αλέξανδρος Στεφανόπουλος,  
Δημοσιογράφος

http://www.huffingtonpost.gr/alexandros-stefanopoulos/-_8284_b_12893016.html?utm_hp_ref=greece

10/11/2016


 2. 

 Η εκλογή Τραμπ και η επόμενη μέρα.
Ο γράφων αιφνιδιάστηκε από το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών, όπως είχε αιφνιδιαστεί και από την ψήφο υπέρ του Brexit. Ίσως επειδή επιμένει σε μια ορθολογική προσέγγιση των ζητημάτων και δυσκολεύεται να κατανοήσει το εύρος της αντίδρασης -προφανώς όχι απολύτως αδικαιολόγητης- σημαντικού μέρους του εκλογικού σώματος στις δύο συγκεκριμένες χώρες, αλλά και στην Ευρώπη γενικότερα, που πνέει μένεα κατά της «συστημικής εξουσίας». Τα αίτια είναι ένας συνδυασμός οικονομικών προβλημάτων και ανισοτήτων, καθώς και ζητημάτων ταυτότητας.
Υπάρχουν ουσιαστικοί λόγοι ανησυχίας για την ικανότητα του κ. Τραμπ να ενώσει μια βαθιά πολωμένη κοινωνία, κατάσταση για την οποία φέρει και ο ίδιος σημαντική ευθύνη. Αλλά πέραν των σημαντικών προβλημάτων που θα κληθεί να διαχειριστεί εντός συνόρων, η εκλογή νέου Αμερικανού προέδρου αποτελεί γεγονός πλανητικής σημασίας λόγω της ηγεμονικής θέσης και παγκόσμιας παρουσίας των ΗΠΑ. Θα έχει ενδιαφέρον ασφαλώς στο επόμενο διάστημα η προσπάθεια κατανόησης ή καλύτερα αποκρυπτογράφησης των θέσεων και αναμενόμενης πολιτικής του κ. Τραμπ σε διεθνή ζητήματα. Η εν λόγω άσκηση δεν θα είναι απλή, καθώς ο κ. Τραμπ ήταν μέχρι σήμερα εξαιρετικά φειδωλός και υπεραπλουστευτικός στις σχετικές δηλώσεις του, ενώ δεν είναι σαφές ποιο θα είναι το επιτελείο του σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και εθνικής ασφάλειας.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι γνώσεις του Τραμπ για την εξωτερική πολιτική, και ιδιαίτερα για την Ευρώπη, είναι εξαιρετικά περιορισμένες και περιστρέφονται κυρίως γύρω από τα επιχειρηματικά του συμφέροντα και δραστηριότητες.
Οι κύριοι τομείς ανησυχίας αφορούν τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, τη γενικότερη προσέγγιση του κ. Τραμπ σε θέματα πυρηνικών εξοπλισμών, τη συμφωνία για την κλιματική αλλαγή, το ΝΑΤΟ και το ρόλο των ΗΠΑ στην Ευρώπη και τη σχέση με τη Ρωσία (όπου αναμένεται να είναι πιο ήπιος, σε σχέση με την κυρία Κλίντον). Η δε γενικότερη προσέγγισή του σε θέματα εξωτερικής πολιτικής έχει περισσότερα στοιχεία απομονωτισμού, ενώ συστηματικά χρησιμοποιεί σκληρές εκφράσεις για το Ισλάμ.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι γνώσεις του για την εξωτερική πολιτική, και ιδιαίτερα για την Ευρώπη, είναι εξαιρετικά περιορισμένες και περιστρέφονται κυρίως γύρω από τα επιχειρηματικά του συμφέροντα και δραστηριότητες. Έτσι, είναι πιθανόν ότι η επιρροή των θεσμικών οργάνων θα είναι αρκετά σημαντική, όπως επίσης και η αντίστοιχη του Κογκρέσου (η συνεργασία του οποίου με τον κ. Τραμπ δεν θα είναι, πάντως, εύκολη, παρά την όποια ιδεολογική συγγένεια).
Αισιόδοξο σενάριο: 
ο κ. Τραμπ επιλέγει ικανούς συνεργάτες για θέματα εξωτερικής πολιτικής, «ακούει» το Κογκρέσο και τους αρμόδιους κρατικούς φορείς και οι συγκρούσεις και θεαματικές αλλαγές περιορίζονται στο εσωτερικό της χώρας, με την εξωτερική πολιτική να εμφανίζει περισσότερο εικόνα συνέχειας παρά ρήξης με την πολιτική Ομπάμα. Τα απαισιόδοξα σενάρια είναι δυστυχώς πάρα πολλά και ορισμένα εξ αυτών είναι εξαιρετικά ανησυχητικά.
Θάνος Ντόκος 
Γενικός Διευθυντής στο Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ)

http://www.huffingtonpost.gr/thanosntokos/-_8268_b_12880064.html?utm_hp_ref=greece

9/11/2016

 3. 

Ο εκλεγμένος Πρόεδρος Τραμπ και οι ελληνικές υποθέσεις.

Όταν πριν από οκτώ χρόνια, ο Μπαράκ Ομπάμα εκλέχθηκε 44ος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, ένα κύμα ενθουσιασμού κατέκλυσε το ελληνικό κοινό, θεωρώντας αυθαίρετα ότι μία νέα και ήπια προσέγγιση της εξωτερικής πολιτικής θα έχει θετικές συνέπειες για τις ελληνικές υποθέσεις. Τότε δεν είχε ξεσπάσει ακόμα η οικονομική κρίση κι έτσι τα προβλήματα περιορίζονταν στις τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο, το Κυπριακό και το Μακεδονικό. Η λήξη της «πικρής» εμπειρίας της Προεδρίας Μπους καλλιέργησε μεγάλες προσδοκίες, αντίστοιχες με εκείνες της νίκης του Κάρτερ επί του Φορντ το 1976.

Ωστόσο, όπως ο Κάρτερ έτσι και ο Ομπάμα έδειξε εμπράκτως ότι η αμερικανική εξωτερική πολιτική υπηρετεί το εθνικό συμφέρον και χαρακτηρίζεται από συνέχεια ανεξαρτήτως προσώπων και κομμάτων. Το ίδιο συμβαίνει και τώρα. Μπορεί οι εκλογές του 2016 να ήταν «ιδιαίτερες» ή «πρωτοφανείς» λόγω της άκρως υψηλής πολιτικής έντασης, ωστόσο στα εξωτερικά δεν αναμένονται σπουδαίες αλλαγές.

Ο νικητής Τραμπ έχει εκφράσει μια εσωστρεφή διάθεση που σχετίζεται με την υπαναχώρηση από οικονομικές συμφωνίες όπως ο TPP. Παράλληλα, έχει δηλώσει ότι ευνοεί την ομαλοποίηση των σχέσεων με τη Ρωσία την οποία βλέπει ως σημαντικό παράγοντα για την ειρήνευση στη Συρία, διαφωνεί όμως με την ένταξη της Κίνας στον Διεθνή Οργανισμό Εμπορίου, διότι έτσι ανταγωνίζεται τις θέσεις εργασίας στην Αμερική. Ως προς το Ιράκ, έχει χαρακτηρίσει λάθος την αμερικανική εμπλοκή, διότι αποσταθεροποίησε την ευρύτερη περιοχή.

Παρά τα όσα γράφτηκαν την τελευταία περίοδο, ο Τραμπ δεν απέχει πολύ από τις καθιερωμένες τάσεις ούτε με την προσέγγιση του Ομπάμα. Ως προς την Ελλάδα -η οποία δεν βρισκόταν στην ατζέντα κανενός υποψηφίου- έχει πει ότι η ένταξη στην Ευρωζώνη ήταν λάθος και το Ευρώ είναι ένα νόμισμα που δεν επιτρέπει στη χώρα να εξέλθει ταχύτερα από την κρίση. Πρόκειται για μια άποψη αποδεκτή από πολλούς οικονομολόγους και τραπεζίτες, όπως για παράδειγμα ο Παναγιώτης Γεννηματάς, επίτιμος Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Ο Γεννηματάς ήταν επιφυλακτικός για το Ευρώ από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 και σήμερα πιστεύει ότι η Ελλάδα έχει εμπλακεί στον φαύλο κύκλο των υφεσιακών μέτρων επειδή δεν διαθέτει τα νομισματικά εργαλεία που θα βοηθήσουν να επέλθουν πλεονάσματα χωρίς υφεσιακά μέτρα.

Πέραν του Ευρώ, ο Τραμπ πιστεύει ότι η Ελλάδα είναι ένα «γερμανικό» πρόβλημα το οποίο δεν πρέπει να απασχολεί την Αμερική. Ωστόσο, έχει εκφράσει ανησυχίες για τις οικονομικές συνέπειες των προγραμμάτων του Ομπάμα, οι οποίες πρέπει να αναχαιτιστούν «για να μην γίνει η Αμερική... Ελλάδα.»

 Στα υπόλοιπα θέματα οι Έλληνες δεν πρέπει να είναι αισιόδοξοι για περισσότερη βοήθεια από τον Ατλαντικό. Η Τουρκία ήταν και παραμένει ο πιο σημαντικός σύμμαχος των ΗΠΑ, που παρέχει σημαντική βοήθεια τόσο στο Ιράκ όσο και στο Αφγανιστάν. Στην Κύπρο, η λύση του προβλήματος έχει περάσει εδώ και χρόνια στην ευθύνη της ΕΕ με την πάγια πρωτοβουλία του ΟΗΕ. Εφόσον όμως ο τουρκικός παράγοντας έχει την αμερικανική υποστήριξη, οποιαδήποτε λύση προταθεί δεν θα απομακρύνεται ουσιαστικώς από το πνεύμα του σχεδίου Ανάν, που νομιμοποιούσε την εισβολή και τις εθνικές εκκαθαρίσεις του 1974.

Τέλος, ως προς το Μακεδονικό, οι ΗΠΑ δεν ενδιαφέρονται για τις ελληνικές ανησυχίες ούτε για τον αναθεωρητισμό των Σλαβομακεδόνων. Το ζήτημα θεωρείται επαγωγικό και σε μια τόσο ρευστή παγκόσμια κατάσταση ούτε ο Τραμπ, ούτε κανείς άλλος Πρόεδρος δεν θα ξόδευε πολιτικό κεφάλαιο για μία συμβολικού τύπου διαμάχη, εκτός εάν είχε κάτι πολύ σημαντικό να κερδίσει.

Συμπερασματικά, η επόμενη ημέρα θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον επειδή ένας πλούσιος επιχειρηματίας εξελέγη Πρόεδρος των ΗΠΑ κι αναμένεται να φέρει σύντομα αλλαγές, τουλάχιστον στο ύφος της άσκησης πολιτικής. Οι Έλληνες όμως δεν δικαιολογούνται πια να αναζητούν από μηχανής θεούς, αλλά οφείλουν οι ίδιοι να ενωθούν και να αναζητήσουν το κοινό τους μέλλον, όπως ακριβώς θα κάνουν αργά ή γρήγορα και οι Αμερικανοί υπό τον Πρόεδρο Τραμπ, ακόμη κι εκείνοι που δεν τον ψήφισαν.

Αθανάσιος Γραμμένος 
Διεθνολόγος, Υπ. Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Μακεδονίας

http://www.huffingtonpost.gr/athanasios-grammenos/-_8265_b_12879764.html?utm_hp_ref=greece

  9/11/2016  


 4. 

 Δεν κέρδισε τις εκλογές ο Τραμπ, αλλά τις έχασε η Χίλαρυ.

Ανήκω σε αυτούς που πιστεύουν οτι δεν κέρδισε τις εκλογές ο τραμπ, αλλά τις έχασε η χίλαρυ. Δεν πιστεύω στο vertigo των αμερικανών ψηφοφόρων που μέσα σε τέσσερα χρόνια ευδόκιμης εν πολλοίς (με αστερίσκους) θητείας του Ομπάμα, μετακινήθηκαν μαζικά απο το προοδευτικό πρόσημο, στον άξεστο σαλντιμπάγκο, λαικοδεξιό, ξενοφοβικό, τραμπ. Ούτε πιστεύω ότι έπεσε ξαφνικά το πνευματικό επίπεδο των αμερικανών, ούτε ότι αυξήθηκαν οι χοντροκομμένοι αγελαδάρηδες επαρχιώτες, ούτε οτι ο μέσος αμερικανός αποφάσισε ξαφνικά να αυτοκτονήσει ή να εξευτελίσει την πατρίδα του.

Πιστεύω στην αντιδραστική ψήφο και πιστεύω -εντελώς αιρετικά για γράφουσα στο ελληνικό Facebook- οτι υπάρχει αιτιολόγηση και λογική ακόμα και στην ψήφο που δεν θα ήταν η ψήφος μου. Η επιβολή της βαθιά διεφθαρμένης, εμφανώς άρρωστης και σε ποσοστό 70% αντιπαθούς στους δημοκρατικούς χίλαρυ, ως ανθυποψήφιας του απεχθούς τραμπ, από μέρος των αμερικανών ψηφοφόρων αντιμετωπίστηκε όχι μονο ως εκβιασμός της ψήφου τους προς την αναγκαστική κατεύθυνση του λιγότερο κακού, αλλά και ως προσβολή. Ταυτόχρονα, μεταναστευτικό, ανεργία, τρομοκρατία μούδιασαν τα άλλοτε πιο άνετα προοδευτικά αντανακλαστικά, τα οποία, ούτως ή άλλως, δεν βρήκαν και τίποτα το συγκινητικό/ ρηξικέλευθο/ άξιο αιματηρών μαχών στην ατζέντα της χίλαρυ (αντίθετα προς την ατζέντα του ομπάμα πχ, ανεξάρτητα αν την τήρησε σε ικανοποιητικό βαθμό ή όχι).

Σε όλη την προεκλογική περίοδο η χίλαρυ έτρεχε να μαζεύει τις μπάλες απο διαρκώς ανανεούμενα σκάνδαλα που προστίθεντο στις παλιές της αμαρτίες: τα απόρρητα mails απο τον προσωπικό της server που έθεταν σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια. Η υποτίθεται ουδέτερη πρόεδρος των δημοκρατικών (εξαναγκάστηκε σε παραίτηση) που αποδείχτηκε ότι ευνοούσε τη χίλαρυ και τρικλοπόδιαζε τον σάντερς. Τα mails με τα οποία κατα σφοδρή παραβίαση του fair play, της γνωστοποιούνταν οι ερωτήσεις που θα της υποβάλλονταν στο debate με τον τραμπ. Και όλα αυτά σωρευτικά με τη στάση της στις περιπτώσεις των επεμβάσεων σε ιράκ και λιβύη (plus οι επεμβάσεις του συζύγου της με τις οποίες ποτε δε διαφώνησε), αλλα και με τη στάση της απέναντι στις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου, κυρίως nafta και tpp που, κατα την άποψη θιγόμενων πολιτών των εργατικών και αποβιομηχανοποιημένων πλεον πολιτειών (που στο χάρτη σημερα τις βλέπετε κατακόκκινες και κατατραμπικές) ευθύνονται για την ανεργία και την υποβάθμιση του βιοτικού τους επιπέδου. Κερασάκι στην τούρτα οι διαπλοκές του ιδρύματος Κλίντον με τη Wall Street, οι ομιλίες της χίλαρυ για τη goldman sacks αντι 225.000,00$ που διέρρευσαν από τα wiki leaks και η γενική εν πάση περιπτώσει αίσθηση ότι η κλίντον ειναι ένα συντηρητικό διαπλεκόμενο γεράκι του πολέμου, μία ακόμα εκπρόσωπος του προτεσταντικού καπιταλισμού των αγορών, η οποία θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα των ελιτ που με πάθος την στήριξαν και όχι του μέσου πολίτη (κυρίως της μεσαίας τάξης) στην ψήφο του οποίου βασιζόταν η εκλογή της.

Απέναντι σε όλα αυτά, ο τραμπ είχε μία βρωμερή και τρισάθλια προσωπική παρουσία πλην ομως καθαρό σε γενικές γραμμές πολιτικό μητρώο, απλές λαϊκίστικες απαντήσεις σε ζητήματα που η χίλαρυ είτε δεν διέθετε απαντήσεις, είτε δεν θεωρούσε ζητήματα, ατζέντα για την ανεργία και κεντρικό σύνθημα το "make America great again" που, νομίζω, στη χώρα της οπλοκατοχής, της θανατικής ποινής, του μετατραυματικού σοκ απο την οικονομική κρίση του 08, της ανεργίας και της απωλεσθείσης πλανηταρχίας, ήταν ένα σύνθημα που μπορούσε να ακουμπήσει αντανακλαστικά πολιτών κινούμενων σε μια τεράστια κλίμακα που ξεκινούσε απο την αντιδραστικότητα και έφτανε στον ακραίο εθνικοσυντηρητισμό. Κατηγορήθηκε για σεξισμό, αλλά σκασίλα του. Για χυδαιότητα, αλλά σκασίλα του. Για ψεκασμένες θεωρίες συνωμοσίας που διέδιδε, αλλα σκασίλα του. Απέναντι στους κλίντονς των σεξουαλικών σκανδάλων, των αδίστακτων πρακτικών και των υπεσχημένων απαντήσεων σχετικά με τους εξωγήινους, δε φαινόταν τραγικά χειρότερος. Και εξελέγη, μολονότι με ένα στόμα μια φωνή media, opinion makers, celebrities, διανοούμενοι, πολιτικοί αντίπαλοι της Κλίντον, λαοφιλείς εν ενέργεια πολιτικοί, πολιτικοί σύμμαχοι του τραμπ, δήλωναν οτι θα στηρίξουν τη δημοσκοπικά προπορευόμενη χίλαρυ.

Δεν ξέρω αν ήταν στους στόχους των ψηφοφόρων του τραμπ, πάντως η ήττα της χίλαρυ έστειλε για μία ακόμα φορά ένα μήνυμα στις ελίτ που κυβερνούν και προκαλούν: ότι δεν ελέγχουν τους λαούς στις σπάνιες περιπτώσεις που τους επιτρέπεται να εκφραστούν και ας ελέγχουν (οι ελίτ) τους πόρους, τα media, τους μηχανισμούς που, παλιότερα, αρκούσαν για να κερδίζονται εκλογές. Εδω και χρόνια, πίσω απο τις κουρτίνες και απο τις πλάτες των λαών, λαμβάνονται αποφάσεις εν αγνοία τους ή και σε βάρος τους, που βρωμάν βυζαντινισμό, καμαρίλα και λομπιστικη εξυπηρέτηση μεγαλοσυμφέροντων. Οι αποφάσεις αυτές εφαρμόζονται προκλητικά, εκβιαστικά, αναιτιολόγητα δημιουργώντας ενα ρήγμα στο corpus και στο animus των λαών και των κυβερνήσεών τους, μια φανερή δυσαρμονία συμφερόντων που κάνει τον κόσμο μέσα στο παραβάν να ψηφίζει σε λογική "πάτα το κιμ".

Αν οι ελίτ που συνιστούν το *σύστημα* δεν σεβαστούν την τήρηση των προσχημάτων, έστω, αν δεν αφουγκραστούν την αγανάκτηση των λαών τους, αν δεν ασχοληθούν με το να θυμίζουν στους λαούς ότι τα αγαθά που ακόμα και σήμερα απολαμβάνουν ειναι καρποί ενός συστήματος βασισμένου στη δημοκρατία και την ελευθερία, αν δεν προστατεύσουν έμπρακτα την αληθινή δημοκρατία και την πραγματική ελευθερία, αν δε λάβουν υπ όψιν οτι στην εποχή του Ίντερνετ και των social media οι καταρρέουσες αυτοκρατορίες των συστημικών μήντια δεν ανεβοκατεβάζουν πια κυβερνήσεις, αν δεν ελέγξουν τα αναγορευθέντα σε πυλώνες εθνικής οικονομίας διεφθαρμένα και ανεξέλεγκτα τραπεζικά συστήματα και παρασυστήματα, αν δεν αποφασίσουν να κάνουν κάτι για τους πολλούς που δεν εχουν να χάσουν τίποτα ή εχουν να χάσουν ελάχιστα ακόμα και αν εκλεγεί ένας γραφικός τρελάρας, τότε, το μπρέξιτ και ο τραμπ θα ειναι οι πρώτοι στο χορό σε εναν πλανήτη που θα τραγουδάει με τις αποφάσεις του "ζήτω και της τρέλας μας ζήτω μας και μας".

ΥΓ. Σαν σημερα το '89 η ανθρωπότητα συγκινημένη παρακολουθούσε το τείχος του Βερολίνου να γκρεμίζεται και ετοιμαζόταν για μια νέα εποχή αλλαγών, κατευνασμενων πολιτικών παθών, ελευθερίας. Σήμερα οι αμερικανοί εξέλεξαν, μετα τον ομπάμα, για πρόεδρο εναν τύπο που τους έταξε *υπέροχο*, οικονομικό, ανθρωποδιωχτικο και αποτελεσματικότατο τείχος στα σύνορά τους με το Μεξικό. Ειμαστε στη φάση που η ρόδα γυρίζοντας προς τα πίσω μας πατάει και μας λιώνει αλλα, επειδη οι ιστορικοί κύκλοι εναλλάσσονται και επειδη κάθε ανάσταση απαιτεί τον γολγοθά της, εύχομαι, σε περίπτωση που ο τραμπ υλοποιήσει την υπόσχεσή του και στήσει τον φράχτη του, με ένα *άλμα πιο γρήγορο απο τη φθορά* να ναι Γυναίκα, Άξια, Έντιμη και Έγχρωμη η επόμενη αμερικανίδα πρόεδρος που θα εκλέξει ο αμερικανικός λαός και θα γκρεμίσει το αίσχος του.

  Φιλοθέη Βαρσαμή,
Δικηγόρος

https://www.facebook.com/filothei.varsami/posts/10154295908343292

9/11/2016

 5. 

  Ποιoς κρίνει ποιoν; 

«Ο Τραμπ εξελέγη από αμόρφωτους λευκούς». Με αυτό το εντελώς υποτιμητικό σχόλιο (λες και όλα τα κακά της σύγχρονης ιστορίας δεν έχουν συμβεί από ιδιαίτερα μορφωμένους ανθρώπους) κρίθηκε και εκτιμήθηκε η εκλογική βάση του νέου Προέδρου των ΗΠΑ. Παράλληλα συνεχίστηκε και η συγκέντρωση κάθε πιθανού χαρακτηρισμού στο πρόσωπου του ξανθομάλλη Ρεπουμπλικάνου παρουσιάζοντάς τον σαν άλλη προσωποποίηση του Βελζεβούλ επί γης.

Και στην αντίπερα όχθη; Η Χίλαρι. Η πάλαι ποτέ Πρώτη Κυρία των Ηνωμένων Πολιτειών, διάσημη απατημένη που δεν απαρνήθηκε όμως τον σύζυγο της, τον στήριξε και την στήριξε, βοηθώντας της να ανελιχθεί πολιτικά δείχνοντάς της τους διαδρόμους και τα μονοπάτια.

Πώς καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι αν εκλεγόταν η Κλίντον θα σωνόταν το Σύμπαν ενώ τώρα θα καταστραφεί, δε μπορώ να το καταλάβω. Μιλάμε για δύο ανθρώπους που μόνο χθεσινοί δεν είναι. Αφενός ο Τραμπ είναι ένας ζάμπλουτος μεγιστάνας, που κατάφερε να αυξήσει τη περιουσία του τόσο με Δημοκρατικούς όσο και με Ρεπουμπλικάνους στην εξουσία και απέχει μίλια μακριά από τη ζωή ενός μέσου Αμερικανού πολίτη. Αφετέτου η Χίλαρι, κατέχει πολιτικά αξιώματα για κάτι παραπάνω από 20 χρόνια, της δόθηκαν σοβαρές αρμοδιότητες ακόμα και ως ΥΠΕΞ των ΗΠΑ ίσως και μη αξιοκρατικά και κατέβηκε να αναμετρηθεί και σε ένα debate με... σκονάκι. Απέχει τα ίδια μίλια με τον Τράμπ από τη ζωή και τα προβλήματα ενός μέσου Αμερικανού πολίτη.

Δεν είμαστε σε θέση να κρίνουμε τα κριτήρια ψήφου των Αμερικανών γιατί είμαστε ίδιοι και χειρότεροι.

Δηλαδή επειδή ο Τραμπ έλεγε ότι όσοι είναι στα γκέτο είναι αποβράσματα σημαίνει ότι η Χίλαρι δεν πιστεύει το ίδιο; Ή ότι και η Χίλαρι δεν θα προσπαθούσε να ευνοήσει τα συμφέροντα του διάσημου 1% δίνοντας ψίχουλα στο υπόλοιπο 99%.

Ο Τραμπ έριξε ήδη τους τόνους. Είπε ότι θα είναι Πρόεδρος για όλους τους Αμερικάνους και δίκαιος με όλον τον κόσμο. Φόρεσε κατευθείαν αυτόν τον μαγικό μανδύα της εξουσίας που κάνει και τον πιο τραμπούκο να φαίνεται φυσιολογικός (έχουμε και στην Ελλάδα παραδείγματα τραμπούκων με κοστούμια που προσποιούνται τους φυσιολογικούς). Και επειδή όσοι καταδικάζουν γίνονται μετέπειτα και οι καλύτεροι «αγιογράφοι», μην πέσετε από τα σύννεφα αν διαβάσετε σύντομα για τις καινοτόμες πολιτικές του νέου προέδρου ή για τις αγαθοεργίες της Μελάνια Τραμπ, της νέας Πρώτης Κυρίας, που μέχρι στιγμής είναι γνωστή για τις σέξι φωτογραφίσεις της.

Κλείνοντας, θέλοντας να κάνω και λίγο τον «δικηγόρο του διαβόλου» σχετικά με τη ποιότητα των Αμερικανών ψηφοφόρων οι οποίοι επέλεξαν να ψηφίσουν όπως ψήφισαν, μπορείτε απλά να κοιτάξετε γύρω σας. Να δείτε τις τάσεις στη χώρα μας, στην Ευρώπη, στο Brexit, στον Ερντογάν. Παρατηρήστε πώς διαχειρίζονται τα Μέσα όλες αυτές τις κρίσιμες καταστάσεις και πώς αντιδρά ο μέσος πολίτης που επειδή δε βλέπει καμία ουσιαστική αλλαγή στο βιοτικό του επίπεδο προς το καλύτερο, παίρνει τις αποφάσεις που νομίζει ότι θα δυσαρεστήσουν περισσότερο το Σύστημα, αναπτύσσοντας ένα νέο. Δεν είμαστε σε θέση να κρίνουμε τα κριτήρια ψήφου των Αμερικανών γιατί είμαστε ίδιοι και χειρότεροι.

Διονύσης Νταραντάνης  
Δημοσιογράφος – Communication Coordinator

http://www.huffingtonpost.gr/dionysis-daradanis/-_8280_b_12890056.html?utm_hp_ref=greece

19/11/2016


 Σκίτσο του Κ.ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗ

 6.

 Κι όμως, δεν είναι ο Τράμπ η απειλή.

  Από χτες το πρωί η ανθρωπότητα στην πλειονότητά της ζει με το φόβο ενός νέου μπαμπούλα. Το όνομά του είναι Τράμπ. Ντόναλντ Τράμπ. Στο πρόσωπό του έχουν πάρει σάρκα και οστά όλα τα δαιμόνια και οι κίνδυνοι που απειλούν την ανθρωπότητα. Αλλά, αν παρατηρήσει κανείς μέσα και πίσω από τον Τράμπ θα δει ότι δεν είναι εκείνος Ο Κίνδυνος. Ο Κίνδυνος είναι οι Άλλοι. Αυτοί που έφεραν τον Τράμπ. Και δεν είναι οι ψηφοφόροι.

Για να δούμε τα πράγματα πιο ψυχρά, ο Τράμπ δεν είναι ως δείγμα γραφής το χειρότερο μοντέλο υποψήφιου και εκλεγμένου προέδρου στις ΗΠΑ. Η ανθρωπότητα μοιάζει να ξεχνάει ότι ο Μπούς ο νεώτερος ήταν ένας ρατσιστής, μισογύνης, πολεμοκάπηλος, οπλομανής, ανίδεος από πολιτική, μειωμένης ευφυίας, μπουρδολόγος και αθεράπευτα τεμπέλης. Ένα πραγματικό νούμερο.

Ο Μπούς πατέρας δεν υστερούσε σε ακρότητα αντιλήψεων, μόνο που είχε περισσότερο μυαλό από το γιό του. Και οι δύο, όπως αναγγέλλει και ο Τράμπ, κυβέρνησαν αγκαλιά με το στρατό, τις μυστικές υπηρεσίες και τους οπλοφόρους Αμερικανούς. Και οι δύο μοίρασαν τόσες βόμβες και τόσο θάνατο σε άλλους λαούς όσο κανείς μετά τον Β Παγκόσμιο, διαλύοντας όλη τη Μέση Ανατολή και δημιουργώντας επί της ουσίας τα σημερινά σημεία πολεμικών συγκρούσεων υπερδυνάμεων και τα εκατομμύρια των σημερινών προσφύγων. Αλλά, ας μη μείνουμε εκεί.

Ο «δημοκράτης» Κλίντον βομβάρδισε τη Γιουγκοσλαβία και είναι ο μοιραίος άνθρωπος, που με την ψηφοθηρική στεγαστική πολιτική του, σε εγκληματική συνεργασία με τις αμερικάνικες τράπεζες, οδήγησε στη δημιουργία της υπερφούσκας και την παγκόσμια οικονομία στη σημερινή κρίση. Οδήγησε εκατομμύρια Αμερικάνους στο δρόμο και στην ανεργία. Και ως ντόμινο στη σημερινή ευρωπαϊκή κρίση.

Σήμερα, επί των ημερών του Δημοκρατικού Ομπάμα βομβαρδίζονται σε καθημερινή βάση 7 (επτά) χώρες και οι σχέσεις με τη Ρωσία είναι σε τεντωμένο σχοινί. Οι άκρως επικίνδυνες για την υγεία, την οικολογία και την εργασία πολιτικές συμφωνίες ΤΤΡ,ΤΤΙΡ και CETA, που προσπαθεί να επιβάλει η Αμερική στην Ευρώπη ( μέσω της ανεξέλεγκτης Κομισιόν) και σε όλο τον κόσμο, προωθούνται από τη δική του κυβέρνηση, ενώ η ρατσιστική βία της αστυνομίας κατά των Αμερικανών μαύρων έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο από τη δεκαετία του ’60.

Το κυριότερο για τους Αμερικανούς, έχει υιοθετήσει την πολιτική των χαμηλών αμοιβών και η ανάπτυξη στη χώρα πάει – για τα μέτρα των Αμερικανών – σέρνοντας. Δεν έχουν «το αμερικάνικο όνειρο» της οικονομικής, καταναλωτικής αφθονίας και την εντύπωση της παγκόσμιας επιβολής.

Ο κατάλογος είναι μακρύς για να απαριθμήσει κανείς τις καταστροφές και τις απειλές που ζει κατά καιρούς ο αμερικάνικος πληθυσμός και η ανθρωπότητα από την πολιτική της αμερικανικής υπερδύναμης και από τις δύο δυνάμεις που την ωθούν σ αυτήν, ανεξαρτήτως προέδρων: Τη δύναμη της αγοράς των προϊόντων και των υπηρεσιών και τη δύναμη του αμερικανικού εθνικισμού, που αναγνωρίζει τον εαυτό του ως το υπέρτατο έθνος επί του πλανήτη. Κι αυτό το τελευταίο είναι η κυρίαρχη αντίληψη και νοοτροπία είτε είσαι οπαδός του Τράμπ, είτε της Κλίντον, είτε του Ομπάμα, είτε τους βρίζεις όλους και απέχεις.

Όποιος έχει γυρίσει πρόσφατα τη χώρα και την έχει δει από κοντά θα εκπλαγεί από τη φτώχεια που επικρατεί και από τη δυσκολία που τα βγάζει πέρα το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού στις μικρές πόλεις, τα χωριά που δεν είναι χωριά και τους διάσπαρτους οικισμούς. Μοναδικές εξαιρέσεις τα κέντρα των μεγάλων πόλεων (και όχι οι περιφέρειές τους, που είναι γκέτο) και κάποιες λίγες περιοχές ευκατάστατων γεωργοκτηνοτρόφων και αστών.

 Σ αυτό το περιβάλλον ο μέσος Αμερικανός υποδέχεται και τα πλήθη που μεταναστεύουν από το Μεξικό και την κεντρική Αμερική. Σε έναν Νότο, που έχει ρατσιστική παράδοση και σε ένα αγροτικό κέντρο που ζει με νοοτροπία προτεσταντικού μεσαίωνα.

Αυτά τα δεδομένα δεν είναι ούτε άγνωστα ούτε κτήμα κάποιου ιερατείου, που τα κρατάει για τον εαυτό του. Είναι facts, που θα έλεγαν και οι Αμερικάνοι. Επομένως γιατί τόσος τρόμος για τον ακραία συντηρητικό, μισογύνη, ρατσιστή, αυταρχικό, άσχετο με την πολιτική (δεν έχει διατελέσει ούτε δημοτικός σύμβουλός), συγκρουσιακό κ Τράμπ;

Η απάντηση είναι σχετικά απλή:
 Σε αντίθεση με όλους τους υπόλοιπους, δεν είναι του «συστήματος». Δεν ελέγχεται από το «σύστημα». Δεν τον ήθελαν οι τράπεζες, τα μίντια πέρα ως πέρα, τα στελέχη των Ρεπουμπλικανών, τα λόμπυ της εξωτερικής πολιτικής, της βιομηχανίας, της ναυτιλίας και του εμπορίου, των μειονοτήτων. Υπόσχεται δουλειές με αμοιβές και άνοιγμα εργασιών και τους σηκώνεται η τρίχα. Λέει ότι θα βγάλει τη χώρα από το ΝΑΤΟ και λιποθυμούν. Χαϊδεύει τον Πούτιν και τρελαίνονται.Τους ρώτησε;

Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, όπου κυριαρχεί η ευρωπαϊκή Δημοκρατιάρα της μη εκλεγμένης και μη ελεγχόμενης Κομισιόν και όπου κυβερνάει χωρίς να έχει ψηφιστεί από όλους τους Ευρωπαίους η γερμανική κυβέρνηση, έχει πέσει ανησυχία για τον ίδιο ακριβώς λόγο:

 Όχι γι αυτά που λέει ο Τράμπ, γιατί αυτά τα είπαν και τα έκαναν και άλλοι Αμερικανοί πρόεδροι χωρίς να ολοφύρεται η Γηραιά (με εξαίρεση «κάτι γραφικούς που λέγονται αριστεροί»). Αλλά, γιατί ο Τράμπ δεν ανήκει στο «σύστημα». Που, ως γνωστόν είναι τουλάχιστον διατλαντικό, για να μην πούμε παγκόσμιο. Είναι λοιπόν «ανεξέλεγκτος» και γι αυτό απρόβλεπτος.

Το απρόβλεπτος είναι που ανησυχεί τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ και όχι το προφίλ  του και τα λόγια του. Έτσι κι αλλιώς κλεπτανθρωπικές είναι οι πολιτικές τους.

 Η Ευρώπη είχε στους κόλπους της έναν Μπερλουσκόνι, που ξεπερνούσε κάθε καρικατούρα κυβερνήτη και έναν Μπλέρ, ο οποίος ξεφτίλισε κάθε έννοια εργατικού κόμματος, που μάχεται για τους εργαζόμενους και την ειρήνη! Σήμερα έχει έναν Ούγγρο ακροδεξιό ηγέτη και στην Αγγλία σουλατσάρουν πρωταγωνιστώντας οι πιο χωριστικές και μισαλλόδοξες δυνάμεις, ενώ η Γερμανία έχει αιχμαλωτίσει οικονομικά και ανοιχτά όλο τον ευρωπαϊκό νότιο για τα δικά της συμφέροντα. Ποιος Τράμπ!

Ο Τράμπ δεν είναι παρά η φωνή όλων αυτών των πατημένων από το «σύστημα», ακριβώς όπως είναι η Λεπέν και όλα τα ακροδεξιά γεννήματα αυτού του αιώνα. Επειδή το «σύστημα» αυτό των πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων έδωσε φαΐ στον δυτικό άνθρωπο, χάρη και στον μπαμπούλα της ΕΣΣΔ, όσο ελεγχόταν από τις κεντρικές κυβερνήσεις, αλλά όσο μεγάλωνε ο παραγόμενος πλούτος τόσο μεγάλωνε και η αρπαγή του. Μέχρι που δεν μπορείς πια σήμερα να ξεχωρίσεις ποιανών τραπεζών και ποιανών εταιριών υπάλληλοι είναι οι κυβερνήτες. Με τον πλούτο της δικής μας δουλειάς.

Δεν ήταν ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι οι απειλές. Οι απειλές ήταν η ανοησία και η ατολμία του τότε πολιτικού και οικονομικού «συστήματος» να οδηγήσει με τις εγκληματικές του νοοτροπίες και πρακτικές τους λαούς στα χέρια αυτών των λαϊκιστών και να υποτιμήσει εκ των υστέρων τον κίνδυνο της επιθετικής πολιτική τους.

Δεν είναι λοιπόν ο Τράμπ η απειλή. Απειλή είναι η αιτία που έφερε τον Τράμπ. Η αιτία που φέρνει την ακροδεξιά και τους πολεμοκάπηλους και τους ακραίους λαϊκιστές στην εξουσία. Με ρυθμό ντόμινο. Εξαπλούμενο. Κι αυτό είναι το επικίνδυνο. Ο Τράμπ δεν είναι ο χειρότερος Αμερικανός που θα καθήσει στην προεδρική καρέκλα της Αμερικής. Μπορεί να αποβεί επικίνδυνος εξ αιτίας της συγκυρίας μιας αυταρχικής, εχθράνθρωπης, συγκρουσιακής συνύπαρξης με ομοίους του στις δυό πλευρές του Ατλαντικού. Απέναντι σε λαούς εξαγριωμένους και απέναντι σε μια Σινορωσική δύναμη.

 Εκτός αν τον νουθετήσει το Αμερικανικό «σύστημα» και τον κάνει κομμάτι του. Τον κάνει προβλέψιμο. Όπως κάνει καθέναν, ο οποίος κάθεται σ αυτή την καρέκλα που δεν του ανήκει. Γιατί η καρέκλα ανήκει στο Σύστημα. Κι απ αυτό ελέγχεται.

 Γ. Παπαδόπουλος-Τετράδης

 http://www.liberal.gr/arthro/92215/apopsi/stili-alatos/ki-omos-den-einai-o-tramp-i-apeili.html

 10/11/2016

 7.

Τι σημαίνει η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ; 

 Πολύ συζήτηση έγινε στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για το ερωτικό ταμπεραμέντο του Τραμπ και για τον οξύθυμο χαρακτήρα του. Ελάχιστα όμως ακούστηκαν για την ουσία. Τι πολιτική θα εφαρμόσει και πώς αυτή θα επηρεάσει τα εταιρικά κέρδη, τα χρηματιστήρια και την παγκόσμια οικονομία:

 Ο Ντόναλντ Τραμπ, σύμφωνα με όσα είναι ήδη γνωστά, από συνεντεύξεις πρώην συνεργατών του, αποτελεί έναν επιχειρηματία εθνικής εμβέλειας στις ΗΠΑ, που φαίνεται ότι είναι κακοπληρωτής στις επιχειρήσεις του και φοροδιαφεύγει συστηματικά. Η εικόνα, επομένως, που έχει δώσει σε προσωπικό επίπεδο δεν είναι ό,τι πιο κολακευτικό, καθώς το γεγονός ότι δεν διακρίνεται στις επιχειρηματικές του σχέσεις από ειλικρίνεια και υπευθυνότητα ίσως φανερώνει ότι δεν θα εκπληρώσει εκείνα που υποσχέθηκε προεκλογικά ως Πρόεδρος. Όμως αυτή είναι η μία πλευρά του θέματος. Η άλλη είναι τα σχέδια του που σκέφτεται να υλοποιήσει στις 100 πρώτες μέρες προεδρίας.

 Σε ό,τι αφορά το μεταναστευτικό, σχεδιάζει την απέλαση παράνομων μεταναστών, κάτι που θα οδηγήσει σε σημαντική αύξηση μισθών σε χαμηλού επιπέδου εργασίες, λόγω έλλειψης εργατικών χεριών, και σε χαμηλότερους όμως ρυθμούς ανάπτυξης τις ΗΠΑ και κατάργηση περιβαλλοντικής νομοθεσίας, που θα δημιουργήσει σημαντική ρύπανση, αλλά και αύξηση κερδών (30 - 50 δισ.) σε ρυπογόνες βιομηχανίες, όπως πετρελαίου - χημικών – ενέργειας.

 Παράλληλα, σκοπεύει να αυξήσει τις επενδύσεις στον κατασκευαστικό κλάδο, κάτι που θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας αλλά και σημαντικό χρέος, αν συνδυαστεί με τη μείωση του φορολογικού συντελεστή για τις εταιρείες. Όμως η μείωση του φορολογικού συντελεστή μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές εγχώριες επενδύσεις.

 Η κατάργηση του ασφαλιστικού συστήματος Obamacare σημαίνει όφελος 110 δισ. περίπου ετησίως για το κράτος και σημαντικά κέρδη για το λόμπι των ασφαλιστικών εταιρειών, με μεγάλο τμήμα, όμως, του 5% των Αμερικανών να μένουν πλέον ανασφάλιστοι.

Θα υπάρχει 5ετής περίοδος απαγόρευσης συμμετοχής κυβερνώντων σε εταιρείες και για πάντα απαγόρευσης εκπροσώπησης ξένων εταιρειών, θετικότατο, καθώς θα αποφευχθούν φαινόμενα χρηματισμού κυβερνητικών αξιωματούχων από το λόμπι πολυεθνικών που δυστυχώς είναι κανόνας τόσο σε ΗΠΑ, όσο και Ευρώπη (Μπαρόζο, Μπλερ κλπ).

 Σκοπεύει τη διάσπαση των τραπεζών σε επενδυτικές τράπεζες και εμπορικές τράπεζες χωρίς επενδυτικές αρμοδιότητες, κάτι εξαιρετικά θετικό.

 Σκοπεύει στο πάγωμα της εφιαλτικής συμφωνίας Καναδά - ΗΠΑ - Ιαπωνίας - Βιετνάμ και άλλων 8 χωρών που ονομάζεται Trans-Pacific Partnership (TPP), και η οποία είναι το τρίδυμο αδερφάκι της TTIP και CETA, που επίσης παγώνουν, που δεν είναι μια απλή εμπορική συμφωνία, αλλά συμφωνία πλήρους εκχώρησης κυριαρχικών δικαιωμάτων των χωρών σε πολυεθνικές εταιρείες, ενώ επίσης δήλωσε ότι θα καταργήσει τη NAFTA, που είναι μια συμφωνία ελευθέρων συναλλαγών με Μεξικό και Καναδά.

 Αυτά τα μέτρα, αν υλοποιηθούν, κάτι δύσκολο, αποτελούν γροθιά στο στομάχι των πολυεθνικών εταιρειών που με εφαλτήριο τις ΗΠΑ και τον Πρόεδρο Μπιλ Κλίντον, και με τη στρατιωτική και οικονομική μηχανή των ΗΠΑ στο πλευρό τους, προσπάθησαν επί 20 χρόνια να επιβάλλουν σε όλο τον πλανήτη ασυδοσία για 300 πολυεθνικές εταιρείες εις βάρος των υπόλοιπων εταιρειών και των απλών πολιτών. Στην εξωτερική πολιτική, ο Τραμπ δεν θα ακολουθήσει την επιθετική πολιτική που τώρα υπάρχει και θα συνεργαστεί με τη Ρωσία, εξαιρετικά θετικό για την παγκόσμια ανάπτυξη και ειρήνη, ενώ η στάση του απέναντι στον ισλαμικό εξτρεμισμό μόνο ως όφελος μπορεί να θεωρηθεί για τη χώρα μας, όπου εκατομμύρια κατατρεγμένοι καταλήγουν από τοπικούς πολέμους ισλαμοκανιβάλλων.

 Η νίκη Τραμπ, επομένως, αν υλοποιήσει ο Ντόναλντ Τραμπ όσα υπόσχεται, κάτι εν μέρει δύσκολο, αλλά όχι απίθανο, αποτελεί θρίαμβο του φιλελευθερισμού και, παρότι έχει αναμφίβολα κάποια πολύ αρνητικά τμήματα για τους Αμερικανούς (περιβάλλον, υγεία), αποτελεί γροθιά στην προσπάθεια των πολυεθνικών να κυριαρχήσουν σε κράτη και τις υπόλοιπες εταιρείες. Υπό αυτήν την έννοια, οι μεγάλοι χαμένοι θα είναι οι πολυεθνικές εταιρείες και οι μεγάλοι κερδισμένοι οι μικρές μεσαίες και μεγάλες εθνικές εταιρείες, κάτι που αναμένεται να οδηγήσει σε απώλειες αξιών εταιρείες με πολυεθνική κυρίως δραστηριότητα και κέρδη για τις, συντριπτικά περισσότερες, υπόλοιπες! Η επίθεση όμως στους μετανάστες, που αποτελούν την κινητήρια δύναμη της αμερικάνικης οικονομίας από ιδρύσεώς της, αποτελεί κίνηση που, αν υλοποιηθεί με υπερβολή, κάτι άγνωστο, αυξάνει το εργατικό κόστος στις ΗΠΑ και μειώνει τους ρυθμούς ανάπτυξης σε βάθος χρόνου.
 Κωνσταντίνος Βέργος,
Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία.

 http://www.liberal.gr/arthro/92138/apopsi/k-bergos/ti-simainei-i-simerini-niki-tou-ntonalnt-tramp.html

 10/11/2016
 Ο Τραμπ έχει εντοπίσει δύο πολύ σοβαρά προβλήματα στην αμερικανική πολιτική: Την αύξηση της ανισότητας, η οποία έχει χτυπήσει την παλιά εργατική τάξη πολύ σκληρά, και τον εγκλωβισμό του πολιτικού συστήματος από τα λόμπι. Δυστυχώς, δεν έχει ένα σχέδιο για να λύσει κανένα από τα δύο προβλήματα.

 8. 

Ο Trump και η αμερικανική πολιτική παρακμή.

 Μετά τις εκλογές του 2016. 

Η εντυπωσιακή νίκη του Donald Trump επί της Χίλαρι Κλίντον στις 8 Νοεμβρίου αποδεικνύει ότι η αμερικανική δημοκρατία εξακολουθεί να λειτουργεί υπό μια σημαντική έννοια. Ο Trump κατάφερε άψογα να κινητοποιήσει μια παραμελημένη και υποεκπροσωπούμενη μερίδα του εκλογικού σώματος, την λευκή εργατική τάξη, και προώθησε την ατζέντα της στην κορυφή των προτεραιοτήτων της χώρας.

Θα πρέπει τώρα να φέρει αποτέλεσμα, όμως, και εκεί βρίσκεται το πρόβλημα. Έχει εντοπίσει δύο πολύ σοβαρά προβλήματα στην αμερικανική πολιτική: Την αύξηση της ανισότητας, η οποία έχει χτυπήσει την παλιά εργατική τάξη πολύ σκληρά, και τον εγκλωβισμό του πολιτικού συστήματος από καλά οργανωμένες ομάδες συμφερόντων [τα λόμπι]. Δυστυχώς, ο ίδιος δεν έχει ένα σχέδιο για να λύσει κανένα από τα δύο προβλήματα.

Η ανισότητα οδηγείται πρώτα και κύρια από τις προόδους στην τεχνολογία και κατά δεύτερον από την παγκοσμιοποίηση που έχει εκθέσει τους Αμερικανούς εργαζόμενους στον ανταγωνισμό από εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε άλλες χώρες. Ο Trump έχει δώσει υπερβολικές υποσχέσεις ότι θα φέρει θέσεις εργασίας πίσω στις Ηνωμένες Πολιτείες σε τομείς όπως η μεταποίηση και ο άνθρακας, απλά με την επαναδιαπραγμάτευση των υφιστάμενων εμπορικών συμφωνιών όπως η NAFTA, ή την χαλάρωση των περιβαλλοντικών κανόνων. Δεν φαίνεται να αναγνωρίζει ότι ο τομέας της μεταποίησης των ΗΠΑ έχει πράγματι αναπτυχθεί μετά την ύφεση του 2008, ακόμη και αν η απασχόληση στον μεταποιητικό τομέα μειώθηκε. Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η νέα εγχώρια εργασία πραγματοποιείται σε εξαιρετικά αυτοματοποιημένα εργοστάσια. Εν τω μεταξύ, ο άνθρακας εκδιώκεται όχι τόσο λόγω των περιβαλλοντικών πολιτικών του απερχόμενου προέδρου Μπαράκ Ομπάμα όσο από την επανάσταση του φυσικού αερίου που επέφερε το fracking [ρηγμάτωση].

Ποιες πολιτικές θα μπορούσε να εφαρμόσει η διοίκηση Trump για να αντιστρέψει αυτές τις τάσεις; Πρόκειται να βάλει κανόνες για την υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών από την εταιρική Αμερική; Πρόκειται να προσπαθήσει να απαγορεύσει στις αμερικανικές πολυεθνικές να επενδύσουν σε εργοστάσια στο εξωτερικό, όταν ένα μεγάλο μέρος των εσόδων αυτών των πολυεθνικών προέρχεται από τις ξένες αγορές; Το μόνο πραγματικό εργαλείο πολιτικής που θα έχει στην διάθεσή του είναι οι τιμωρητικοί δασμοί, οι οποίοι είναι πιθανό να πυροδοτήσουν έναν εμπορικό πόλεμο και να κοστίσουν θέσεις εργασίας στον τομέα των εξαγωγών για εταιρείες όπως η Apple, η Boeing και η GE.

Το πρόβλημα του εγκλωβισμού της κυβέρνησης των ΗΠΑ από ισχυρές ομάδες συμφερόντων [τα λόμπι] είναι πραγματικό, [και είναι] μια πηγή της πολιτικής παρακμής όπως έγραψα στο πρόσφατο άρθρο μου στο Foreign Affairs, , «Το νόημα των εκλογών του 2016. Αμερικανική πολιτική παρακμή ή ανανέωση;» [1]. Ωστόσο, η κύρια λύση του Τραμπ σε αυτό το πρόβλημα είναι απλά ο εαυτός του, κάποιος πολύ πλούσιος για να δωροδοκείται από ειδικά συμφέροντα. Αφήνοντας κατά μέρος το γεγονός ότι ο ίδιος έχει μια ιστορία χειρισμού του συστήματος προς όφελός του, αυτό δεν αποτελεί βιώσιμη λύση. Ο ίδιος έχει επίσης προτείνει μέτρα όπως η απαγόρευση της εκ περιτροπής απασχόλησης των ομοσπονδιακών αξιωματούχων ως λομπίστες. Αυτό [απλώς] θα γρατζουνίσει το σύμπτωμα του προβλήματος και δεν θα αντιμετωπίσει την αιτία, η οποία είναι ο τεράστιος όγκος των χρημάτων στην πολιτική. Για αυτό, δεν έχει βάλει μπροστά κανένα πραγματικό σχέδιο, κανένα που να απαιτήσει αναπόφευκτα την με κάποιο τρόπο ανατροπή των αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Buckley vs Valeo και Citizens United που υποστηρίζουν ότι τα χρήματα είναι μια μορφή ελευθερίας του λόγου και ως εκ τούτου προστατεύονται από το Σύνταγμα.

Η παρακμή στο αμερικανικό πολιτικό σύστημα μπορεί να διορθωθεί μόνο από ένα ισχυρό εξωτερικό σοκ που θα το κλονίσει από την τρέχουσα ισορροπία του και θα καταστήσει δυνατή την πραγματική πολιτική μεταρρύθμιση. Η νίκη του Τραμπ συνιστά ασφαλώς ένα τέτοιο σοκ, αλλά, δυστυχώς, η μόνη απάντησή του είναι η παραδοσιακή λαϊκιστική-αυταρχική: Εμπιστευθείτε με, [εμένα] τον χαρισματικό ηγέτη, να ασχοληθώ με τα προβλήματά σας. Όπως και στην περίπτωση του σοκ στο ιταλικό πολιτικό σύστημα που διαχειρίστηκε ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, η πραγματική τραγωδία θα είναι η σπατάλη μιας ευκαιρίας για πραγματική μεταρρύθμιση. 

 (Βασικός συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο Stanford και διευθυντής «Mosbacher» στο Κέντρο για την Δημοκρατία, την Ανάπτυξη και το Κράτος Δικαίου στο ίδιο πανεπιστήμιο)

Στα αγγλικά: 

Σύνδεσμοι:

ΠΗΓΗ:

10/11/2016

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.


9.

 Το νόημα των εκλογών του 2016

Αμερικανική πολιτική παρακμή ή ανανέωση;

Δύο χρόνια πριν, υποστήριξα σε αυτές τις σελίδες [1] ότι η Αμερική υπέφερε από πολιτική παρακμή. Το συνταγματικό σύστημα ελέγχων και ισορροπιών της χώρας, σε συνδυασμό με την κομματική πόλωση και την άνοδο των καλά χρηματοδοτούμενων ομάδων συμφερόντων, είχαν συνδυαστεί για να αποδώσουν αυτό που ονόμασα vetocracy, μια κατάσταση στην οποία ήταν ευκολότερο να σταματήσει η κυβέρνηση από το να κάνει πράγματα, από όσο ήταν να χρησιμοποιηθεί η κυβέρνηση για την προώθηση του κοινού καλού. Επαναλαμβανόμενες δημοσιονομικές κρίσεις, τελματωμένη γραφειοκρατία και έλλειψη πολιτικής καινοτομίας ήταν οι σφραγίδες ενός πολιτικού συστήματος σε σύγχυση.

Επιφανειακά, οι προεδρικές εκλογές του 2016 [2] φαίνεται να δικαιώνουν την ανάλυση αυτή. Το κάποτε περήφανο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα [3] έχασε τον έλεγχο της διαδικασίας χρίσματος με την επιθετική καθιέρωση του Donald Trump [4] και σπαράσσεται με βαθιές εσωτερικές αντιφάσεις. Από την πλευρά των Δημοκρατικών, εν τω μεταξύ, η υπερ-συστημική Χίλαρι Κλίντον [5] έχει αντιμετωπίσει έναν εκπληκτικά ισχυρό ανταγωνισμό από τον Bernie Sanders [6], ένα 74χρονο αυτοαποκαλούμενο σοσιαλδημοκράτη. Όποιο και αν είναι το θέμα -από την μετανάστευση μέχρι την οικονομική μεταρρύθμιση στο εμπόριο και μέχρι την στασιμότητα των εισοδημάτων- μεγάλος αριθμός ψηφοφόρων και στις δύο πλευρές του φάσματος έχουν ξεσηκωθεί ενάντια σε αυτό που βλέπουν ως ένα διεφθαρμένο, αυτο-εξυπηρετούμενο Κατεστημένο, στρεφόμενοι σε ριζοσπαστικούς αουτσάιντερς ελπίζοντας σε μια εξαγνιστική κάθαρση.

Στην πραγματικότητα, όμως, η ταραγμένη προεκλογική εκστρατεία έχει δείξει ότι η αμερικανική δημοκρατία είναι κατά κάποιο τρόπο σε καλύτερη κατάσταση από ό, τι αναμενόταν. Οτιδήποτε κι αν μπορούσε κανείς να σκεφτεί για τις επιλογές τους, οι ψηφοφόροι έχουν καταφύγει στις κάλπες σε κάθε πολιτεία και πήραν τον έλεγχο της πολιτικής αφήγησης από τις οργανωμένες ομάδες συμφερόντων και τους ολιγάρχες. Ο Τζεμπ Μπους, ο γιος και αδελφός του προέδρου που κάποτε φαινόταν η αναπόφευκτη Ρεπουμπλικανική επιλογή, αποσύρθηκε εξευτελιστικά από την κούρσα τον Φεβρουάριο, έχοντας ξοδέψει περισσότερα από 130 εκατομμύρια δολάρια (μαζί με την σούπερ Επιτροπή Πολιτικής Δράσης του [Political Action Committee, PAC]). Ο Sanders, εν τω μεταξύ, περιορίζοντας τον εαυτό του σε μικρές δωρεές και υποσχόμενος να αποδυναμώσει την οικονομική ελίτ που στηρίζει τον αντίπαλό του, μάζεψε ακόμη περισσότερο από ό, τι ο Μπους και ακολουθούσε κατά πόδας την Κλίντον σε όλη την διαδικασία.

Η πραγματική ιστορία αυτής της εκλογής είναι ότι μετά από αρκετές δεκαετίες, η αμερικανική δημοκρατία τελικά ανταποκρίνεται στην αύξηση των ανισοτήτων και την οικονομική στασιμότητα που βιώνει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Οι κοινωνικές τάξεις είναι τώρα πίσω στην καρδιά της αμερικανικής πολιτικής, υπερνικώντας άλλα ρήγματα -φυλή, εθνικότητα, φύλο, σεξουαλικό προσανατολισμό, γεωγραφία- που είχαν κυριαρχήσει τις συζητήσεις στις πρόσφατες εκλογές.

Το χάσμα μεταξύ των περιουσιών των ελίτ και εκείνων των υπόλοιπων πολιτών έχει αυξηθεί επί δύο γενιές, αλλά μόνο τώρα έρχεται να κυριαρχήσει στην εθνική πολιτική. Αυτό που χρειάζεται πραγματικά να εξηγηθεί δεν είναι το γιατί οι λαϊκιστές έχουν την δυνατότητα να πραγματοποιούν τέτοια [πολιτικά] κέρδη σε αυτόν τον κύκλο, αλλά γιατί τους πήρε τόσο καιρό να το πράξουν. Επιπλέον, αν και είναι καλό να γνωρίζουμε ότι το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ είναι λιγότερο αποστεωμένο και λιγότερο δέσμιο στις χρηματικές ελίτ από όσο θεωρούν οι περισσότεροι, τα γιατροσόφια που διαλαλούνται από τους λαϊκιστές σταυροφόρους είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου άχρηστα, και αν υιοθετηθούν, θα καταπνίξουν την ανάπτυξη, θα επιδεινώσουν την κακουχία, και θα κάνουν την κατάσταση χειρότερη αντί για καλύτερη. Έτσι τώρα που οι ελίτ έχουν βγει απότομα από την αυτάρεσκη αδιαφορία τους, έχει έρθει η ώρα για να επινοήσουν πιο εφαρμόσιμες λύσεις για τα προβλήματα που δεν μπορούν πλέον να αρνηθούν ή να αγνοήσουν.

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΒΑΣΗ ΤΟΥ ΛΑΪΚΙΣΜΟΥ

Τα τελευταία χρόνια, έχει γίνει ακόμα πιο δύσκολο να αρνηθεί κανείς ότι τα εισοδήματα έχουν περιπέσει σε στασιμότητα για τους περισσότερους πολίτες των ΗΠΑ, ακόμη και καθώς οι ελίτ τα πηγαίνουν καλύτερα από ποτέ, δημιουργώντας αυξανόμενη ανισότητα σε όλη την αμερικανική κοινωνία. Ορισμένα βασικά γεγονότα, όπως το εξαιρετικά αυξημένο μερίδιο του εθνικού πλούτου που λαμβάνεται από το κορυφαίο ένα τοις εκατό, και μάλιστα το κορυφαίο 0,1%, είναι όλο και πιο μη αμφισβητούμενα. Αυτό που είναι καινούργιο σε αυτόν τον πολιτικό κύκλο είναι ότι η προσοχή έχει αρχίσει να στρέφεται από τις υπερβολές της ολιγαρχίας στις δυσχερείς συνθήκες εκείνων που μένουν πίσω.

Δύο πρόσφατα βιβλία – το Coming Apart του Charles Murray [7] και το Our Kids του Robert Putnam [8]- περιγράφουν τη νέα κοινωνική πραγματικότητα με οδυνηρές λεπτομέρειες. Ο Murray και ο Putnam βρίσκονται στα αντίθετα άκρα του πολιτικού φάσματος, ο ένας φιλελεύθερος συντηρητικός και ο άλλος ένας φιλελεύθερος της επικρατούσας τάσης, αλλά τα δεδομένα στα οποία αναφέρονται είναι σχεδόν ταυτόσημα. Τα εισοδήματα της εργατικής τάξης έχουν μειωθεί κατά την τελευταία γενιά, πιο δραματικά για τους λευκούς άνδρες με μέση ή κατώτερη εκπαίδευση. Για αυτή την ομάδα, το σύνθημα του Τραμπ, «Κάνε Αμερική Μεγάλη πάλι!» (Make America Great Again!) έχει πραγματικό νόημα. Αλλά οι παθολογίες από τις οποίες υποφέρουν πηγαίνουν πολύ πιο βαθιά και αποκαλύπτονται σε δεδομένα σχετικά με την εγκληματικότητα, την χρήση ναρκωτικών και τις μονογονεϊκές οικογένειες. 

Πίσω στην δεκαετία του 1980, υπήρξε μια ευρεία εθνική συζήτηση για την ανάδυση μιας αφροαμερικανικής κατώτερης τάξης -δηλαδή, μιας μάζας υποαπασχολούμενων και με χαμηλές δεξιότητες ανθρώπων των οποίων η φτώχεια φαίνεται αυτοαναπαραγόμενη επειδή οδήγησε σε διαλυμένες οικογένειες που δεν ήταν σε θέση να διαβιβάσουν τα είδη των κοινωνικών προτύπων και συμπεριφορών που απαιτούνται για να ανταγωνιστούν στην αγορά εργασίας. Σήμερα, η λευκή εργατική τάξη είναι σχεδόν στην ίδια θέση όπως ήταν τότε η μαύρη κατώτερη τάξη.

Κατά την διάρκεια της προετοιμασίας για τις προκριματικές [εκλογές] στο Νιου Χαμσάιρ -μια πολιτεία που είναι τόσο λευκή και αγροτική όσο οποιαδήποτε άλλη στην χώρα- πολλοί Αμερικανοί είχαν μάλλον εκπλαγεί από το γεγονός ότι η πιο σημαντική ανησυχία των ψηφοφόρων ήταν ο εθισμός στην ηρωίνη. Στην πραγματικότητα, ο εθισμός στα οπιοειδή και την μεθαμφεταμίνη έχει γίνει τόσο επιδημικός στις αγροτικές κοινότητες των λευκών σε πολιτείες όπως η Ιντιάνα και το Κεντάκι όπως ήταν το κρακ στα κέντρα των πόλεων πριν από μια γενιά. Μια πρόσφατη μελέτη από τους οικονομολόγους Anne Case και Angus Deaton έδειξε ότι τα ποσοστά θανάτου για τους λευκούς μη-ισπανόφωνους μεσήλικες άνδρες στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξήθηκαν μεταξύ του 1999 και του 2013, ακόμη και ενώ έπεφταν για σχεδόν κάθε άλλη πληθυσμιακή ομάδα σε κάθε άλλη πλούσια χώρα. Οι αιτίες αυτής της αύξησης φαίνεται να είναι οι αυτοκτονίες, τα ναρκωτικά και το αλκοόλ -σχεδόν μισό εκατομμύριο επιπλέον θάνατοι πάνω από ό, τι θα αναμενόταν. Και τα ποσοστά εγκληματικότητας σε αυτή την ομάδα έχουν εκτιναχθεί στα ύψη, επίσης.

Αυτή η όλο και πιο ζοφερή πραγματικότητα, όμως, μόλις και μετά βίας απασχόλησε τις αμερικανικές ελίτ -αν μη τι άλλο, επειδή κατά την ίδια περίοδο, οι ίδιες πήγαιναν αρκετά καλά. Οι άνθρωποι με τουλάχιστον κολεγιακή εκπαίδευση έχουν δει τις περιουσίες τους να αυξάνονται κατά την διάρκεια των δεκαετιών. Τα ποσοστά των διαζυγίων και των μονογονεϊκών οικογενειών έχουν μειωθεί σε αυτή την ομάδα, τα εγκλήματα της γειτονιάς έχουν μειωθεί σταθερά, οι πόλεις έχουν ανακτηθεί για τους νέους κατοίκους των πόλεων, και οι τεχνολογίες όπως το Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν τροφοδοτήσει την κοινωνική εμπιστοσύνη και νέες μορφές εμπλοκής με την κοινότητα. Για την ομάδα αυτή, οι υπερπροστατευτικοί γονείς αποτελούν μεγαλύτερο πρόβλημα από ό, τι τα μοναχικά παιδιά.

Η ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Λόγω του τεράστιου μεγέθους της κοινωνικής αλλαγής που έχει συμβεί, το πραγματικό ερώτημα δεν είναι γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν λαϊκισμό το 2016, αλλά γιατί η έκρηξη [του λαϊκισμού] δεν είχε συμβεί πολύ νωρίτερα. Και εδώ υπάρχει πράγματι ένα πρόβλημα εκπροσώπησης στους αμερικανικούς θεσμούς: Κανένα πολιτικό κόμμα δεν έχει υπηρετήσει καλά την ομάδα που διολισθαίνει.

Τις τελευταίες δεκαετίες, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα υπήρξε ένας δύσκολος σύμμαχος των επιχειρηματικών ελίτ και των κοινωνικά συντηρητικών, με τους πρώτους να παρέχουν χρήματα και τους δεύτερους κυρίως ψήφους. Οι επιχειρηματικές ελίτ, εκπροσωπούμενες από την σελίδα των άρθρων γνώμης της εφημερίδας The Wall Street Journal, υπήρξαν οι ηθικοί υποστηρικτές του οικονομικού φιλελευθερισμού: Ελεύθερες αγορές, ελεύθερο εμπόριο, και ανοικτή μετανάστευση. Ήταν οι Ρεπουμπλικάνοι που παρείχαν τις ψήφους για να περάσουν νόμοι για το εμπόριο, όπως η Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου της Βόρειας Αμερικής (North American Free Trade Agreement, NAFTA) και η πρόσφατη Αρχή προώθησης του εμπορίου (ευρύτερα γνωστή ως «fast track»). Οι επιχειρηματικοί υποστηρικτές τους επωφελούνται σαφώς τόσο από την εισαγωγή ξένου εργατικού δυναμικού, ειδικευμένου και ανειδίκευτου, όσο και από ένα παγκόσμιο εμπορικό σύστημα που τους επιτρέπει να εξάγουν και να επενδύουν σε όλο τον κόσμο. Οι Ρεπουμπλικάνοι πίεσαν για την διάλυση του συστήματος των τραπεζικών ρυθμίσεων της εποχής της Ύφεσης, κάτι που έθεσε τις βάσεις για την κατάρρευση των subprime δανείων [στμ: δάνεια μειωμένης εξασφάλισης) και την επακόλουθη οικονομική κρίση του 2008. Και υπήρξαν ιδεολογικά δεσμευμένοι στην μείωση των φόρων για τους πλούσιους Αμερικανούς, υπονομεύοντας την ισχύ των εργατικών συνδικάτων, και περικόπτοντας τις κοινωνικές υπηρεσίες που υπήρχαν προς όφελος των λιγότερο ευκατάστατων.

Αυτή η ατζέντα λειτούργησε σε αντίθεση με τα άμεσα συμφέροντα της εργατικής τάξης. Οι αιτίες της παρακμής της εργατικής τάξης είναι σύνθετες, και έχουν να κάνουν τόσο με τις τεχνολογικές αλλαγές όσο και με παράγοντες που επηρεάστηκαν από την δημόσια πολιτική. Και όμως είναι αναμφισβήτητο ότι η στροφή υπέρ της αγοράς που προωθείται από τις ρεπουμπλικανικές ελίτ των τελευταίων δεκαετιών έχει ασκήσει καθοδική πίεση στα εισοδήματα της εργατικής τάξης, τόσο με την έκθεση των εργαζομένων στον πιο αδίστακτο τεχνολογικό και παγκόσμιο ανταγωνισμό όσο και αναστέλλοντας διάφορες προστασίες και κοινωνικά οφέλη που είχαν απομείνει από το New Deal. (Χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, οι οποίες έχουν κάνει περισσότερα για την προστασία των εργαζομένων τους, δεν έχουν δει συγκρίσιμες αυξήσεις στην ανισότητα). Δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη, λοιπόν, ότι ο μεγαλύτερος και πιο συναισθηματικός αγώνας φέτος είναι αυτός που λαμβάνει χώρα μέσα στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, καθώς η εργατική τάξη που ανήκει στην εκλογική βάση του εκφράζει σαφή προτίμηση για περισσότερο εθνικιστικές οικονομικές πολιτικές.

Οι Δημοκρατικοί, από την πλευρά τους, παραδοσιακά βλέπουν τους εαυτούς τους ως υπέρμαχους του απλού ανθρώπου και μπορούν ακόμα να υπολογίζουν στην συρρικνούμενη βάση των μελών των συνδικαλιστικών οργανώσεων για να τους βοηθήσουν να πάρουν ψήφους. Αλλά έχουν επίσης αποτύχει για αυτό το εκλογικό σώμα. Από την άνοδο του «τρίτου δρόμου» του Μπιλ Κλίντον, οι ελίτ στο Δημοκρατικό Κόμμα έχουν αγκαλιάσει την μετα-Ρέιγκαν συναίνεση σχετικά με τα οφέλη του ελεύθερου εμπορίου και της μετανάστευσης. Ήταν συνένοχοι στην διάλυση των ρυθμίσεων για τις τράπεζες στην δεκαετία του 1990 και προσπάθησαν να εξαγοράσουν, παρά να υποστηρίξουν, το εργατικό κίνημα παρά τις αντιρρήσεις του για τις εμπορικές συμφωνίες.

Αλλά το πιο σημαντικό πρόβλημα με τους Δημοκρατικούς είναι ότι το κόμμα έχει αγκαλιάσει τις πολιτικές ταυτότητας ως βασική αξία του. Το κόμμα έχει κερδίσει τις πρόσφατες εκλογές κινητοποιώντας έναν συνασπισμό τμημάτων του πληθυσμού: Γυναίκες, αφροαμερικανοί, νέοι αστοί, ομοφυλόφιλοι και οικολόγοι. Εκείνη η ομάδα που έχει χάσει εντελώς την επαφή είναι η ίδια λευκή εργατική τάξη που ήταν το θεμέλιο του συνασπισμού του New Deal του Φράνκλιν Ρούσβελτ. Η λευκή εργατική τάξη άρχισε να ψηφίζει Ρεπουμπλικανούς στην δεκαετία του 1980 για πολιτιστικά ζητήματα όπως ο πατριωτισμός, τα δικαιώματα οπλοφορίας, η άμβλωση και η θρησκεία. Ο Κλίντον κέρδισε πίσω αρκετούς από αυτούς στην δεκαετία του 1990 για να εκλεγεί δύο φορές (με σχετική πλειοψηφία κάθε φορά), αλλά έκτοτε έχουν γίνει ένα πιο αξιόπιστο εκλογικό σώμα για το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, παρά το γεγονός ότι οι οικονομικές πολιτικές των ελίτ των Ρεπουμπλικάνων έρχονται σε αντίθεση με τα οικονομική τους συμφέροντα. Για τον λόγο αυτό, σε μια έρευνα του Πανεπιστημίου Quinnipiac [9] που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο, το 80% των υποστηρικτών του Trump που ρωτήθηκαν είπαν ότι αισθάνθηκαν ότι «η κυβέρνηση έχει υπερβάλλει στην ενίσχυση των μειονοτικών ομάδων» και το 85% συμφώνησαν ότι «η Αμερική έχει χάσει την ταυτότητά της».

Η εμμονή των Δημοκρατικών με την ταυτότητα εξηγεί ένα από τα μεγάλα μυστήρια της σύγχρονης αμερικανικής πολιτικής -γιατί οι λευκοί της εργατικής τάξης της υπαίθρου, ιδιαίτερα στις νότιες πολιτείες με περιορισμένες κοινωνικές υπηρεσίες, έχουν καταφύγει κάτω από την ταμπέλα των Ρεπουμπλικανών, ακόμη κι αν ήταν από τους μεγαλύτερους ωφελημένους των προγραμμάτων που ήταν αντίθετα με τους Ρεπουμπλικάνους όπως το Affordable Care Act [10] του Μπαράκ Ομπάμα [11]. Ένας λόγος είναι η αντίληψή τους ότι το Obamacare σχεδιάστηκε για να ωφελήσει ανθρώπους εκτός από αυτούς -εν μέρει επειδή οι Δημοκρατικοί έχουν χάσει την ικανότητά τους να μιλούν σε τέτοιους ψηφοφόρους (σε αντίθεση με την δεκαετία του 1930, όταν οι λευκοί της υπαίθρου του νότου ήταν οι βασικοί υποστηρικτές των πρωτοβουλιών κοινωνικής πρόνοιας του Δημοκρατικού Κόμματος όπως η Tennessee Valley Authority).

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΜΙΑΣ ΕΠΟΧΗΣ;

Οι διακηρύξεις της πολιτικής του Trump είναι συγκεχυμένες και αντιφατικές, καθώς προέρχονται από έναν νάρκισσο χειριστή των μέσων ενημέρωσης χωρίς σαφή υποκείμενη ιδεολογία. Αλλά το κοινό θέμα που τον έχει κάνει ελκυστικό σε τόσους πολλούς Ρεπουμπλικανούς ψηφοφόρους [στις προκριματικές εκλογές] είναι κάτι που μοιράζεται σε κάποιο βαθμό με τον Sanders: Μια οικονομική εθνικιστική ατζέντα που αποσκοπεί στην προστασία και την αποκατάσταση των θέσεων εργασίας των Αμερικανών εργατών. Αυτό εξηγεί και την αντίθεσή του με την μετανάστευση -όχι μόνο την παράνομη μετανάστευση αλλά και εκείνη των ειδικευμένων εργαζομένων που έρχονται με βίζες H1B- και το ότι καταδικάζει τις αμερικανικές εταιρείες που μεταφέρουν τα εργοστάσιά τους στο εξωτερικό για να εξοικονομήσουν κόστος εργασίας. Επέκρινε όχι μόνο την Κίνα για την χειραγώγηση του νομίσματός της, αλλά και φιλικές χώρες όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα για την υπονόμευση της μεταποιητικής βάσης των Ηνωμένων Πολιτειών. Και φυσικά είναι τελείως εναντίον της περαιτέρω ελευθέρωσης του εμπορίου, όπως η Trans-Pacific Partnership [12] στην Ασία και η Transatlantic Trade and Investment Partnership με την Ευρώπη.

Όλο αυτό ακούγεται σαν τελείως αιρετικό σε όποιον έχει λάβει μια βασική σειρά μαθημάτων κολεγιακού επιπέδου στην θεωρία του εμπορίου, όπου τα μοντέλα, από εκείνο του Ricardo με το συγκριτικό πλεονέκτημα μέχρι την θεωρία των παραγωγικών συντελεστών των Heckscher-Ohlin, λένε ότι το ελεύθερο εμπόριο είναι μια υπόθεση win-win για τους εμπορικούς εταίρους, αυξάνοντας το συνολικό εισόδημα όλων των χωρών. Και πράγματι, η παγκόσμια παραγωγή εξερράγη κατά τις τελευταίες δύο γενιές, καθώς το παγκόσμιο εμπόριο και οι επενδύσεις έχουν απελευθερωθεί υπό το ευρύ πλαίσιο της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου (General Agreement on Tariffs and Trade, GATT) και στην υπό συνέχεια τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, αυξανόμενα στο τετραπλάσιο μεταξύ 1970 και 2008. Η παγκοσμιοποίηση ήταν υπεύθυνη για την άρση εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων από την φτώχεια σε χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία και έχει προκαλέσει απροσμέτρητα ποσά πλούτου στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ωστόσο, αυτή η συναίνεση σχετικά με τα οφέλη της οικονομικής φιλελευθεροποίησης, από κοινού από τις ελίτ και στα δύο πολιτικά κόμματα, δεν είναι απρόσβλητη από την κριτική. Ενσωματωμένο σε όλα τα υφιστάμενα εμπορικά μοντέλα είναι το συμπέρασμα ότι η απελευθέρωση του εμπορίου, ενώ θα ενισχύει το συνολικό εισόδημα, θα έχει ενδεχομένως αρνητικές αναδιανεμητικές συνέπειες -με άλλα λόγια, θα δημιουργεί νικητές και ηττημένους. Μια πρόσφατη μελέτη εκτιμά ότι ο ανταγωνισμός των εισαγωγών από την Κίνα ήταν υπεύθυνος για την απώλεια μεταξύ 2 και 2,4 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ από το 1999 ως το 2011.

Η τυπική απάντηση από τους οικονομολόγους [υπέρ] του εμπορίου είναι να υποστηρίζουν ότι τα κέρδη από το εμπόριο επαρκούν για κάτι περισσότερο από την ικανοποιητική αποζημίωση των χαμένων, ιδανικά μέσω της επαγγελματικής κατάρτισης που θα τους εξοπλίσει με νέες δεξιότητες. Και ως εκ τούτου, κάθε σημαντικό κομμάτι της εμπορικής νομοθεσίας έχει συνοδευτεί από μια σειρά από μέτρα επανεκπαίδευσης εργαζομένων, καθώς και μια σταδιακή εισαγωγή των νέων κανόνων που θα δώσουν στους εργαζομένους χρόνο για να προσαρμοστούν.

Στην πράξη, ωστόσο, η προσαρμογή αυτή συχνά απέτυχε να υλοποιηθεί. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει τρέξει 47 ασυντόνιστα ομοσπονδιακά προγράμματα επανεκπαίδευσης εργαζομένων (τα οποία ενοποιήθηκαν σε περίπου δώδεκα), επιπλέον αμέτρητων άλλων σε πολιτειακό επίπεδο. Αυτά έχουν συλλογικά αποτύχει να μετακινήσουν μεγάλο αριθμό εργαζομένων σε θέσεις υψηλότερης ειδίκευσης. Αυτό είναι εν μέρει μια αποτυχία εφαρμογής, αλλά είναι επίσης μια αποτυχία σχεδιασμού: Δεν είναι σαφές τι είδους εκπαίδευση μπορεί να μετατρέψει έναν 55χρονο εργαζόμενο σε αλυσίδα συναρμολόγησης σε έναν προγραμματιστή υπολογιστών ή σε έναν σχεδιαστή ιστότοπων. Ούτε η καθιερωμένη θεωρία του εμπορίου λαμβάνει υπόψη της την πολιτική οικονομία των επενδύσεων. Το κεφάλαιο είχε πάντα το πλεονέκτημα της συλλογικής δράσης έναντι της εργασίας, επειδή είναι πιο συγκεντρωμένο και πιο εύκολο να συντονιστεί. Αυτό ήταν ένα από τα πρώτα επιχειρήματα υπέρ του συνδικαλισμού, ο οποίος έχει υποστεί σοβαρή διάβρωση στις Ηνωμένες Πολιτείες από την δεκαετία του 1980. Και τα πλεονεκτήματα του κεφαλαίου μόνο αυξάνονται με τον υψηλό βαθμό της κινητικότητας των κεφαλαίων που έχει προκύψει στον σημερινό παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Η εργασία έχει γίνει πιο κινητική επίσης, αλλά είναι πολύ πιο περιορισμένη. Τα πλεονεκτήματα διαπραγμάτευσης των συνδικάτων γρήγορα υπονομεύονται από τους εργοδότες οι οποίοι μπορούν να απειλήσουν να μετεγκατασταθούν όχι μόνο σε μια πολιτεία με νόμους για το δικαίωμα στην εργασία [στμ: δηλαδή που υποβαθμίζουν την πρακτική σημασία της σχέσης των συνδικάτων με τους εργαζομένους], αλλά και σε μια εντελώς διαφορετική χώρα.

Οι διαφορές στο κόστος εργασίας μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και πολλών αναπτυσσόμενων χωρών είναι τόσο μεγάλη, ώστε είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τι είδους πολιτικές θα μπορούσαν τελικά να προστατεύσουν την μεγάλη μάζα των θέσεων εργασίας χαμηλής ειδίκευσης. Ίσως ούτε καν ο Trump να μην πιστεύει ότι τα παπούτσια και τα πουκάμισα θα πρέπει να εξακολουθούν να φτιάχνονται στην Αμερική. Κάθε βιομηχανικό έθνος στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι πολύ πιο προσηλωμένα στην προστασία των παραγωγικών τους βάσεων όπως η Γερμανία και η Ιαπωνία, έχει δει μια μείωση του σχετικού μεριδίου της παραγωγής κατά την διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Και ακόμη και η ίδια η Κίνα [13] αρχίζει να χάνει θέσεις εργασίας από την αυτοματοποίηση και από παραγωγούς χαμηλού κόστους σε μέρη όπως το Μπαγκλαντές και το Βιετνάμ.

Και όμως η εμπειρία μιας χώρας όπως η Γερμανία δείχνει ότι η διαδρομή που ακολουθείται από τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν ήταν αναπόφευκτη. Η γερμανική επιχειρηματική ελίτ ποτέ δεν προσπάθησε να υπονομεύσει την ισχύ των συνδικάτων˙ μέχρι σήμερα, οι μισθοί καθορίζονται σε όλη την γερμανική οικονομία μέσω των διαπραγματεύσεων μεταξύ εργοδοτών και συνδικάτων υπό την αιγίδα της κυβέρνησης. Ως αποτέλεσμα, το γερμανικό κόστος εργασίας είναι περίπου 25% υψηλότερο από το αντίστοιχο αμερικανικό. Και όμως η Γερμανία παραμένει η τρίτη μεγαλύτερη εξαγωγέας στον κόσμο, και το μερίδιο της μεταποιητικής απασχόλησης στην Γερμανία, αν και μειώνεται, παραμένει σταθερά υψηλότερο από όσο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε αντίθεση με τους Γάλλους και τους Ιταλούς, οι Γερμανοί δεν επεδίωξαν να προστατεύσουν τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας μέσα από ένα δάσος εργασιακών νόμων˙ στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων της Ατζέντας 2010 του καγκελάριου Γκέρχαρντ Σρέντερ, έγινε πιο εύκολο να απολυθούν οι πλεονάζοντες εργαζόμενους. Και όμως η χώρα έχει επενδύσει σημαντικά στην βελτίωση των δεξιοτήτων της εργατικής τάξης μέσω προγραμμάτων μαθητείας και άλλων δραστικών παρεμβάσεων στην αγορά εργασίας. Οι Γερμανοί προσπάθησαν επίσης να προστατεύσουν περισσότερο την αλυσίδα εφοδιασμού της χώρας από το ατελείωτο outsourcing [στμ: εξωτερική ανάθεση εργασιών] συνδέοντας το μυθικό Mittelstand, δηλαδή τις επιχειρήσεις μικρού και μεσαίου μεγέθους, με τους μεγάλους εργοδότες.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, αντίθετα, οικονομολόγοι και δημόσιοι διανοούμενοι απεικόνισαν την μετάβαση από μια μεταποιητική οικονομία σε μια μεταβιομηχανική οικονομία βασισμένη στις υπηρεσίες ως αναπόφευκτη, ακόμα και ως κάτι που θα πρέπει να χαιρετιστεί και να επιταχυνθεί. Όπως και οι κατασκευαστές μαστιγίων παλιά, υποτίθεται ότι οι εργαζόμενοι της μεταποίησης θα επανεξοπλίζονταν, θα γίνονταν εργάτες της γνώσης σε μια ευέλικτη, εξωτερικά ανατιθέμενη, μερικής απασχόλησης νέα οικονομία, όπου οι νέες δεξιότητές τους θα τους εξασφάλιζαν υψηλότερους μισθούς. Παρά τις περιστασιακές κινήσεις, ωστόσο, κανένα πολιτικό κόμμα δεν πήρε την ατζέντα του επανεξοπλισμού στα σοβαρά, ως κεντρικό στοιχείο μιας αναγκαίας διαδικασίας προσαρμογής, ούτε επένδυσε σε κοινωνικά προγράμματα που έχουν σχεδιαστεί για να προστατεύσουν την εργατική τάξη καθώς προσπαθούσε να προσαρμοστεί. Και έτσι οι λευκοί εργαζόμενοι, όπως οι Αφροαμερικανοί σε προηγούμενες δεκαετίες, αφέθηκαν μόνοι τους.

Η πρώτη δεκαετία του αιώνα θα μπορούσε να εξελιχθεί πολύ διαφορετικά. Οι Κινέζοι σήμερα δεν χειραγωγούν το νόμισμά τους για την τόνωση των εξαγωγών˙ αν μη τι άλλο, έχουν προσπαθήσει πρόσφατα να στηρίξουν την αξία του γουάν, προκειμένου να αποφευχθεί η φυγή κεφαλαίων. Αλλά σίγουρα χειραγώγησαν το νόμισμά τους στα χρόνια μετά την ασιατική οικονομική κρίση το 1997-98 και την συντριβή των dot-com το 2000-2001. Θα ήταν απολύτως εφικτό τότε για την Ουάσιγκτον να έχει απειλήσει ή όντως να επιβάλλει δασμούς κατά των κινεζικών εισαγωγών ως απάντηση. Αυτό θα συνεπαγόταν κινδύνους: Οι τιμές καταναλωτή θα αυξάνονταν και τα επιτόκια θα είχαν ανέβει αν οι Κινέζοι αντιδρούσαν με το να μην αγοράζουν το χρέος των ΗΠΑ. Ωστόσο, η δυνατότητα αυτή δεν ελήφθη σοβαρά υπόψη από τις ελίτ των ΗΠΑ, για τον φόβο ότι θα ξεκινήσει μια διολίσθηση στον κατήφορο του προστατευτισμού. Ως αποτέλεσμα, περισσότερες από δύο εκατομμύρια θέσεις εργασίας χάθηκαν στην επακόλουθη δεκαετία.

ΕΝΑΣ ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΜΠΡΟΣ;

Ο Trump ίσως προσδέθηκε σε κάτι πραγματικό στην αμερικανική κοινωνία, αλλά αυτός είναι ένα μοναδικά ακατάλληλο μέσο για να επωφεληθεί από την ευκαιρία μεταρρύθμισης που αντιπροσωπεύει αυτή η εκλογική αναταραχή. Δεν μπορείς να διαλύσεις 50 χρόνια απελευθέρωσης του εμπορίου με την επιβολή μονομερών δασμών ή την άσκηση ποινικών διώξεων εις βάρος των αμερικανικών πολυεθνικών που αναθέτουν εργασίες στο εξωτερικό. Σε αυτό το σημείο, η οικονομία των Ηνωμένων Πολιτειών είναι τόσο αλληλένδετη με εκείνη του υπόλοιπου κόσμου που οι κίνδυνοι μιας παγκόσμιας υποχώρησης στον προστατευτισμό είναι πολύ πραγματικοί. Οι προτάσεις του Trump για την κατάργηση του Obamacare θα πετάξουν εκατομμύρια Αμερικανούς της εργατικής τάξης εκτός της ασφάλισης υγείας, και οι προτεινόμενες από αυτόν φορολογικές περικοπές θα προσθέσουν περισσότερα από 10 τρισεκατομμύρια δολάρια στο έλλειμμα κατά την επόμενη δεκαετία, ενώ θα επωφελούνται μόνο οι πλούσιοι. Η χώρα χρειάζεται ισχυρή ηγεσία, αλλά από έναν μεταρρυθμιστή των θεσμών που να μπορεί να κάνει την κυβέρνηση πραγματικά αποτελεσματική, όχι από έναν ιδιοσυγκρασιακό δημαγωγό ο οποίος είναι πρόθυμος να αψηφήσει τους καθιερωμένους κανόνες.

Παρ’ όλα αυτά, αν οι ελίτ ευαγγελίζονται ότι ανησυχούν πραγματικά για την ανισότητα και την διολίσθηση της εργατικής τάξης, θα πρέπει να επανεξετάσουν ορισμένες από τις μακροχρόνιες θέσεις τους σχετικά με την μετανάστευση, το εμπόριο και τις επενδύσεις. Η πνευματική πρόκληση είναι να δούμε αν είναι δυνατόν να απομακρυνθούμε από την παγκοσμιοποίηση, χωρίς να βλάψουμε τόσο την εθνική όσο και την παγκόσμια οικονομία, με στόχο να ανταλλαχθεί ένα μικρό συνολικό εθνικό εισόδημα για μια μεγαλύτερη εγχώρια εισοδηματική ισότητα.

Σαφώς, ορισμένες αλλαγές είναι περισσότερο εφαρμόσιμες από όσο άλλες, με την μετανάστευση να είναι στην κορυφή της θεωρητικά εφικτής λίστας. Η ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση της μετανάστευσης είναι στα σκαριά για περισσότερο από μια δεκαετία και έχει αποτύχει για δύο λόγους. Πρώτον, οι αντίπαλοι αντιτίθενται σε μια «αμνηστία», δηλαδή, να δοθεί στους υπάρχοντες μετανάστες χωρίς χαρτιά μια διέξοδος προς την υπηκοότητα. Αλλά ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με την επιβολή: Οι επικριτές επισημαίνουν ότι η υπάρχουσα νομοθεσία δεν επιβάλλεται και ότι οι προηγούμενες υποσχέσεις για την επιβολή της δεν έχουν τηρηθεί.

Η ιδέα ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να απελάσει 11 εκατομμύρια ανθρώπους από την χώρα, πολλοί από αυτούς με παιδιά που είναι πολίτες των ΗΠΑ, φαίνεται εξαιρετικά απίθανη. Έτσι κάποια μορφή αμνηστίας φαίνεται αναπόφευκτη. Οι επικριτές της μετανάστευσης έχουν δίκιο, ωστόσο, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν πολύ χαλαρές στην επιβολή. Το να γίνει αυτό σωστά θα απαιτήσει όχι ένα τείχος, αλλά κάτι σαν ένα εθνικό βιομετρικό δελτίο ταυτότητας, μεγάλες επενδύσεις στα δικαστήρια και την αστυνομία, και, πάνω απ’ όλα, πολιτική βούληση για την επιβολή κυρώσεων στους εργοδότες που παραβιάζουν τους κανόνες. Η μετάβαση σε μια πολύ πιο περιοριστική πολιτική για την νόμιμη μετανάστευση, στην οποία κάποιας μορφής αμνηστία για τους υφιστάμενους μετανάστες θα ανταλλαγεί με τις ειλικρινείς προσπάθειες για την επιβολή νέων και αυστηρότερων κανόνων, δεν θα ήταν οικονομικά καταστροφική. Όταν η χώρα το έκανε αυτό πριν, το 1924, από ορισμένες απόψεις έστρωσε τον δρόμο για την χρυσή εποχή της ισότητας στις ΗΠΑ τις δεκαετίες του 1940 και του 1950.

Είναι δύσκολο να δούμε έναν δρόμο προς τα εμπρός για το εμπόριο και τις επενδύσεις άλλον εκτός από την μη επικύρωση των υπαρχουσών συμφωνιών όπως η Trans-Pacific Partnership –κάτι που δεν θα ήταν εξαιρετικά επικίνδυνο. Ο κόσμος είναι όλο και περισσότερο κατοικημένος από οικονομικούς εθνικιστές, και μια αντιστροφή πορείας από την Ουάσιγκτον -η οποία έχει οικοδομήσει και συντηρήσει το σημερινό φιλελεύθερο διεθνές σύστημα- θα μπορούσε να προκαλέσει για τα καλά ένα παλιρροϊκό κύμα αντιποίνων. Ίσως μια αρχή είναι να βρεθεί ένας τρόπος να πεισθούν οι πολυεθνικές των ΗΠΑ, οι οποίες επί του παρόντος κάθονται πάνω σε μετρητά αξίας πάνω από δυο δισεκατομμύρια δολάρια έξω από τις Ηνωμένες Πολιτείες, να φέρουν στην πατρίδα τα χρήματά τους για εγχώριες επενδύσεις. Οι φορολογικοί συντελεστές των επιχειρήσεων στις ΗΠΑ είναι μεταξύ των υψηλότερων στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ)˙ μια μεγάλη μείωσή τους ενώ θα εξαλείφονται παράλληλα οι μυριάδες φορολογικές επιδοτήσεις και απαλλαγές που οι εταιρείες έχουν διαπραγματευθεί για τον εαυτό τους, είναι μια πολιτική που θα μπορούσε να βρει υποστήριξη και στα δύο κόμματα.

Μια άλλη πρωτοβουλία θα ήταν μια μαζική εκστρατεία για την ανοικοδόμηση της αμερικανικής υποδομής. Η Αμερικανική Εταιρεία Πολιτικών Μηχανικών εκτιμά ότι θα χρειαστούν 3,6 τρισεκατομμύρια δολάρια για την επαρκή αναβάθμιση των υποδομών της χώρας ως το 2020. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να δανειστούν ένα τρισεκατομμύριο δολάρια όσο τα επιτόκια είναι χαμηλά και να το χρησιμοποιήσουν για να χρηματοδοτήσουν μια μαζική πρωτοβουλία για τις υποδομές που θα δημιουργήσει τεράστιο αριθμό θέσεων εργασίας ενώ θα αυξήσει την παραγωγικότητα των ΗΠΑ σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Η Χίλαρι Κλίντον έχει προτείνει δαπάνες 275 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά ο αριθμός αυτός είναι πολύ μετριοπαθής.

Αλλά οι προσπάθειες να επιτευχθεί είτε ο ένας είτε ο άλλος στόχος θα προσκρούσει στις πιο συνήθεις δυσλειτουργίες του αμερικανικού πολιτικού συστήματος, όπου η «βετοκρατία» εμποδίζει και την φορολογική μεταρρύθμιση και τις επενδύσεις σε υποδομές. Το αμερικανικό σύστημα καθιστά πολύ εύκολο στις καλά οργανωμένες ομάδες συμφερόντων να εμποδίζουν νομοθεσίες και να «συλλαμβάνουν» νέες πρωτοβουλίες για τους δικούς τους σκοπούς. Έτσι, το να επιδιορθωθεί το σύστημα ώστε να μειωθούν τα σημεία του βέτο και το να εξορθολογιστεί η λήψη αποφάσεων, θα πρέπει να είναι μέρος της ίδιας της μεταρρυθμιστικής ατζέντας. Οι απαραίτητες αλλαγές θα πρέπει να περιλαμβάνουν τόσο την εξάλειψη των εμποδίων από την Γερουσία και της συνήθους χρήσης της κωλυσιεργίας, όσο και την ανάθεση του προϋπολογισμού και της διαμόρφωσης σύνθετης νομοθεσίας σε μικρότερες, πιο ειδικές ομάδες που μπορούν να παρουσιάσουν συνεκτικά πακέτα στο Κογκρέσο για ψηφοφορίες στην Γερουσία ή στην Βουλή των Αντιπροσώπων.

Αυτός είναι ο λόγος που η απροσδόκητη εμφάνιση του Trump και του Sanders μπορεί να σημάνει μια μεγάλη ευκαιρία. Παρ’ όλα τα ελαττώματά του, ο Trump τα έχει σπάσει με την Ρεπουμπλικανική ορθοδοξία που έχει επικρατήσει από την εποχή του Ronald Reagan, μια χαμηλής φορολογίας και μικρού διχτυού ασφαλείας ορθοδοξία που ωφελεί τις επιχειρήσεις πολύ περισσότερο από τους εργαζομένους τους. Ο Sanders ομοίως έχει κινητοποιήσει την αντίδραση από την αριστερά που έχει τόσο εμφανώς λείψει από το 2008.

«Ο λαϊκισμός» είναι η ετικέτα που οι πολιτικές ελίτ αποδίδουν στις πολιτικές που υποστηρίζονται από τους απλούς πολίτες και δεν τους αρέσουν. Δεν υπάρχει βέβαια κανένας λόγος για τον οποίον οι δημοκρατικοί ψηφοφόροι θα πρέπει πάντα να επιλέγουν με σύνεση, ιδιαίτερα σε μια εποχή που η παγκοσμιοποίηση κάνει τις πολιτικές επιλογές τόσο πολύπλοκες. Αλλά ούτε οι ελίτ δεν επιλέγουν πάντα σωστά, και η απόρριψη των δημοφιλών επιλογών από αυτές συχνά καλύπτει την γύμνια των δικών τους θέσεων. Οι λαϊκές κινητοποιήσεις δεν είναι ούτε εγγενώς κακές ούτε εγγενώς καλές˙ μπορούν να κάνουν σπουδαία πράγματα, όπως κατά την διάρκεια της εποχής της Προόδου και του New Deal, αλλά και φοβερά, όπως στην Ευρώπη κατά την διάρκεια του 1930. Το αμερικανικό πολιτικό σύστημα έχει στην πραγματικότητα υποφέρει από σημαντική φθορά, και δεν θα διορθωθεί εκτός αν η λαϊκή οργή συνδυαστεί με σοφή ηγεσία και καλές πολιτικές. Ακόμα δεν είναι πολύ αργά για να προκύψει κάτι τέτοιο.

 (Βασικός συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο Stanford και διευθυντής «Mosbacher» στο Κέντρο για την Δημοκρατία, την Ανάπτυξη και το Κράτος Δικαίου στο ίδιο πανεπιστήμιο)

Στα αγγλικά:

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:

 ΠΗΓΗ:

 9/11/2016

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.



 10. 

    Αλλαγή παραδείγματος στις Η.Π.Α.  

Το βασικότερο χαρακτηριστικό της εκλογής του κ. Trump είναι το ότι, οι Πολίτες έχουν πάψει πια να χειραγωγούνται από τα ΜΜΕ των ελίτ –  διαψεύδοντας όλες τις δημοσκοπήσεις, όπως τη νίκη του ΝΑΙ στην Ελλάδα και του BREMAIN στη Βρετανία.

Μετά το ελληνικό δημοψήφισμα (ΟΧΙ, άσχετα με την εθνική προδοσία και τη δολοφονία της ελπίδας που ακολούθησαν), καθώς επίσης το BREXIT,όπου άλλες ήταν οι επιθυμίες των ελίτ, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ που τα χρησιμοποιούν προς όφελος τους και άλλες αυτές των απλών Πολιτών, η ιστορία επαναλήφθηκε στις Η.Π.Α. – τεκμηριώνοντας πως οι άνθρωποι έχουν πάψει πια να χειραγωγούνται.
Το γεγονός αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ελεύθερο διαδίκτυο – σε αυτό δηλαδή που δεν απευθύνεται σε κομματικούς ή άλλους πελάτες, δεν χρηματίζεται και δεν εκτελεί «παραγγελίες» έναντι διαφημίσεων. Επομένως οι ειδήσεις, καθώς επίσης οι αναλύσεις που δημοσιεύονται, είναι πολύ περισσότερο αντικειμενικές – ενώ φιλοξενούνται όλες οι απόψεις.
Ένα επόμενο χαρακτηριστικό της εκλογής Trump είναι πως για δεύτερη φορά (η πρώτη ήταν στην Ουκρανία με τον Porosckenko) εκλέχθηκε ένας επιχειρηματίας πρόεδρος – αποδεικνύοντας πως οι Πολίτες έχουν πλέον συνειδητοποιήσει τη διαπλοκή και τη διαφθορά των επαγγελματιών πολιτικών που υπηρετούν έμμισθα το σύστημα, ειδικά τις τράπεζες και τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Ήταν άλλωστε γνωστό πως όλες οι μεγάλες τράπεζες, οι αγορές, τα επενδυτικά κεφάλαια κοκ. στήριζαν την κυρία Clinton – η διαφθορά και η φοροδιαφυγή της οποίας, μέσω του ιδρύματος της, έχει τεκμηριωθεί άπειρες φορές.
Περαιτέρω, εάν πιστέψει κανείς τις προεκλογικές δηλώσεις του αμερικανού προέδρου, οι οικονομικές εξελίξεις θα είναι καταιγιστικές – αφού θα στηρίξει την πραγματική οικονομία και ειδικά την πολεμική βιομηχανία της χώρας, αντί τις αγορές. Λογικά λοιπόν τα χρηματιστήρια ξεκίνησαν έντονα πτωτικά, κυρίως το Ιαπωνικό, παρά το ότι πρόκειται για μία υπερβολική αντίδραση τους, οπότε θα ανακάμψουν – όπως συνέβη με τη Βρετανία.
Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται πως θα αντικατασταθεί η πρόεδρος τηςFed, οπότε θα υπάρξει αλλαγή της πολιτικής της – η οποία φυσικά επηρεάζει καταλυτικά ολόκληρο τον πλανήτη. Εκτός αυτού, θα υπάρξει αναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας NAFTA με τον Καναδά και το Μεξικό – το νόμισμα του οποίου (Πέζο) κυριολεκτικά κατέρρευσε, χάνοντας έως και το 13% της αγοραστικής του αξίας απέναντι στο δολάριο (παρά το ότι το δολάριο κινήθηκε πτωτικά σε σχέση με άλλα νομίσματα, όπως το ευρώ και το γεν).
Επόμενη εξέλιξη θα είναι η αναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας TTIP – καθώς επίσης της αντίστοιχης με τις ασιατικές χώρες. Το σημαντικότερο όμως όλων θα είναι ίσως ο προστατευτισμός της οικονομίας που δήλωσε πως θα εγκαινιάσει ο νέος πρόεδρος – επιβάλλοντας δασμούς σε προϊόντα άλλων χωρών, εμποδίζοντας τις αμερικανικές επιχειρήσεις να παράγουν σε άλλα κράτη, όπως για παράδειγμα στο Μεξικό, υποχρεώνοντας την Κίνα να σταματήσει να χειραγωγεί το νόμισμα της, «διώκοντας» τους φορολογικούς παραδείσους κοκ.
Η αλήθεια για τον προστατευτισμό
Συνεχίζοντας οφείλουμε να σημειώσουμε εδώ πως ο προστατευτισμός της δεκαετίας του 1930 είναι ένα πολύ παρεξηγημένο γεγονός – επειδή έχει συνδεθεί λανθασμένα με την κατάρρευση των χρηματιστηρίων του 1929 και με τη Μεγάλη Ύφεση, όπου η συνήθης θεωρία είναι το ότι, «η παγκόσμια κρίση συνέβη επειδή οι Η.Π.Α. υιοθέτησαν υψηλούς δασμούς, το πακέτο «Smoot–Hawley Act, SHA», στραγγαλίζοντας έτσι το διεθνές εμπόριο«.
Εν τούτοις, η θεωρεία αυτή δεν ισχύει στο σύνολο της, αφού η συρρίκνωση του διεθνούς εμπορίου οφειλόταν σε άλλες, σημαντικότερες αιτίες. Λειτούργησε βέβαια αρνητικά το συγκεκριμένο πακέτο, αλλά η επίδραση του ήταν πολύ μικρή – όπως φαίνεται από το γράφημα που ακολουθεί, εάν συγκρίνουμε τη πτώση του ΑΕΠ με την αντίστοιχη των εισαγωγών (πηγή).
 Επεξήγηση γραφήματος: Εξέλιξη του πραγματικού ΑΕΠ των Η.Π.Α. (μαύρη καμπύλη), καθώς επίσης του όγκου των εισαγωγών (διακεκομμένη).
Ειδικότερα, μετά την ψήφιση του πακέτου SHA το καλοκαίρι του 1930, έως το ναδίρ της ύφεσης το καλοκαίρι του 1932, το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 30%, ενώ ο όγκος των εισαγωγών κατά 40% – όπου όμως, σύμφωνα με υπολογισμούς, μόλις το 25% της μείωσης των εισαγωγών οφειλόταν στο πακέτο. Σε σχέση με αυτά τα εξής:
(α)  Οι Η.Π.Α. δεν ήταν ούτε πριν το 1930 ιδιαίτερα υπέρ του ελευθέρου εμπορίου – ενώ το πακέτο SHA αύξησε τους εισαγωγικούς δασμούς μόλις κατά 20%. Αυτό σημαίνει ότι, οι συνολικές τιμές των εισαγομένων προϊόντων ακρίβυναν κατά περίπου 6% – οπότε δεν συνετέλεσαν σε μεγάλο βαθμό στην κρίση.
(β)  Οι Η.Π.Α. ήταν το 1930 μία σχεδόν κλειστή οικονομία, αφού οι εισαγωγές της αποτελούσαν μόλις το 4% του ΑΕΠ – οπότε ήταν αδύνατον να οφείλεται η μεγάλη ύφεση στον προστατευτισμό που επιβλήθηκε.
Ως εκ τούτου, κατά την άποψη μας η βασική αιτία της παγκόσμιας κρίσης του 1930 δεν ήταν τόσο ο προστατευτισμός, όσο τα εξής:
(α) το συναλλαγματικό σύστημα, ο κανόνας του χρυσούδηλαδή, με τον οποίο μοιάζει σε μεγάλο βαθμό η οικονομία της Ευρωζώνης – σύνδεση όλων των νομισμάτων με το ευρώ που ουσιαστικά είναι ξένο νόμισμα για όλες τις χώρες.
(β)  Η συμφωνία διακανονισμού των χρεών – τα χρέη δηλαδή μεταξύ των συμμάχων του πρώτου παγκοσμίου πολέμου και οι πολεμικές επανορθώσεις των ηττημένων (Γερμανίας).
Δυστυχώς όμως, όταν έγιναν κατανοητά τα δύο αυτά προβλήματα και καταργήθηκαν τα αντιπαραγωγικά διεθνή καθεστώτα που τα στήριζαν, ήταν ήδη πολύ αργά για να εμποδιστεί η ριζοσπαστικοποίηση της εσωτερικής πολιτικής – οπότε ακολούθησε η άνοδος του ναζισμού και ο δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος.
Ελπίζουμε λοιπόν και ευχόμαστε να μην συμβεί κάτι ανάλογο σήμερα, όπου ουσιαστικά ο πλανήτης και ειδικά η Ευρωζώνη αντιμετωπίζει τα ίδια σχεδόν προβλήματα: με το ευρώ στη θέση του κανόνα του χρυσού, καθώς επίσης με την υπερχρέωση στη θέση των τότε πολεμικών χρεών.
Οι προθέσεις του νέου προέδρου
Περαιτέρω στη σημερινή εκλογή προέδρου στις Η.Π.Α., ο κ. Trump μοιάζει σε μεγάλο βαθμό με τον κ. Poroschenko – με το βιομήχανο σοκολάτας, ο οποίος ορκιζόταν σε όλες τις συσκέψεις κορυφής ότι, θα μείνει πιστός στην πολιτική των προκατόχων του. Εν τούτοις οι δυτικοί που τον στήριξαν διαπίστωσαν πως αργότερα κατήργησε την ελευθερία του Τύπου, ενώ προκάλεσε μεγάλα προβλήματα σε εκείνα τα ΜΜΕ που χρηματοδοτούσε η Δύση (κυρίως οι Η.Π.Α. και η Γερμανία). Εκτός αυτού σταθεροποίησε την εξουσία του και διατήρησε καλές επιχειρηματικές σχέσεις με τη Ρωσία – ενώ η ΕΕ έχασε το παιχνίδι, επιβάλλοντας της κυρώσεις κατ’ εντολή των Η.Π.Α.
Ο κ. Trump τώρα φαίνεται πως θα ακολουθήσει την εξής πολιτική, αντίθετη με αυτήν του προκατόχου του: (α) θα ενισχύσει τα εξοπλιστικά προγράμματα και το στρατό, (β) θα τοποθετήσει στην πρώτη γραμμή, όσον αφορά τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, τα συμφέροντα της χώρας του – ενώ έχει δηλώσει πως θα αναγκάσει όλες τις χώρες μέλη του ΝΑΤΟ να πληρώσουν για την προστασία που τους παρέχει η υπερδύναμη.
Μεταξύ αυτών ανήκει και το φορολογικό dumping, όπου θα επιτεθεί στη Μ. Βρετανία – η οποία μείωσε επίσης τη φορολογία της, ενώ υποτίμησε το νόμισμα της κηρύσσοντας πρώτη το συναλλαγματικό πόλεμο στη Δύση. Σε ορισμένα σημεία μοιάζει βέβαια η πολιτική των δύο χωρών – όπως στο θέμα της μετανάστευσης, το οποίο ήταν το βασικό αίτημα αυτών που ήθελαν την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ, καθώς επίσης την εκλογή του κ. Trump, έχοντας επηρεαστεί από το φόβο τους απέναντι στους ισλαμιστές και τους οικονομικούς μετανάστες.
Συνεχίζοντας, ο κ. Trump δεν θα συνεχίσει τους πολέμους με μισθοφόρους, με τη σημερινή τους μορφή – γεγονός για το οποίο θεωρείται ως εχθρός της CIA και φίλος πολλών υψηλόβαθμων στρατιωτικών, καθώς επίσης ενός μεγάλου μέρους του FBI. Πρώτο στο στόχαστρο του πάντως θεωρείται το Ιράν, αφού έχει δηλώσει επίσημα ότι, η πυρηνική συμφωνία της κυρίας Clinton μαζί του ήταν ένα μεγάλο λάθος – ενώ πιθανότατα θα επιδιώξει τη συμμαχία με τη Ρωσία, αλλά όχι με την Κίνα, την οποία θεωρεί επικίνδυνη για τη χώρα του.
Βέβαια, ο δρόμος του μεταξιού που σχεδιάζει να κατασκευάσει η Κίνα ίσως λειάνει τη συμπεριφορά του – αφού είναι υπέρ του να κερδίζει κανείς χρήματα, παρά να διεξάγει πολέμους. Όμως, η χώρα του βρίσκεται σε πολύ άσχημη οικονομική κατάσταση, έχοντας συσσωρεύσει τεράστια χρέη – οπότε, ως επιχειρηματίας, δεν είναι απίθανο να επιλέξει τη «φυγή προς τα εμπρός», δημιουργώντας τεράστια προβλήματα σε όλα τα άλλα κράτη, στα οποία θα θελήσει να μεταφέρει ένα μέρος των χρεών των Η.Π.Α. με διάφορους τρόπους.
Επίλογος
Ολοκληρώνοντας, η Γερμανία δεν είναι καθόλου ικανοποιημένη από την εκλογή του κ. Trump, αφού θα εμποδίσει τις προσπάθειες της να ανεξαρτητοποιηθεί – χρησιμοποιώντας την πολιτική λιτότητας και το ευρώ για να κυριαρχήσει στην Ευρώπη.
Ίσως αυτό να αποβεί θετικό για την Ελλάδα η οποία, εάν δεν καταφέρει να διαγράψει ένα μεγάλο μέρος των χρεών της, θα καταστραφεί εντελώς – γεγονός που γνωρίζει πολύ καλά ο νέος αμερικανός πρόεδρος, έχοντας βιώσει ανάλογες συνθήκες και χρεοκοπώντας αρκετές φορές στο παρελθόν.
Σε κάθε περίπτωση, έχουμε αλλαγή παραδείγματος (ανάλυση) στις Η.Π.Α., η οποία καθιστά εκ των πραγμάτων πολύ δύσκολες τις προβλέψεις τόσο για την υπερδύναμη, όσο και για τον υπόλοιπο πλανήτη – όπου η Ρωσία πρέπει να είναι ικανοποιημένη, αφού στήριξε με όλες τις δυνάμεις της το νέο αμερικανό πρόεδρο. Η εκλογή του κ. Trump πάντως ίσως είναι συνώνυμη με το τέλος της παγκοσμιοποίησης, καθώς επίσης με την άνοδο των εθνικιστικών κομμάτων στην Ευρώπη – επί πλέον με το τέλος του ΝΑΤΟ, έτσι όπως το γνωρίζαμε τις τελευταίες δεκαετίες.



9/11/2016 


 11.

  Το αίνιγμα των σχέσεων ΗΠΑ - Τουρκίας στη νέα εποχή 

 "Η εκλογή του Donald Trump στην προεδρία των ΗΠΑ είναι μια νέα αρχή", εκτίμησε, ευθύς μετά την ανακοίνωση του αμερικανικού εκλογικού αποτελέσματος, ο Τούρκος πρόεδρος Tayyip Erdpogan. Όμως η κληρονομιά του πρόσφατου παρελθόντος στις τουρκοαμερικανικές σχέσεις παραμένει βαριά και η Άγκυρα δεν διευκολύνει τα πράγματα όταν "κλειδώνει" την υποδοχή του νεοεκλεγέντος Αμερικανού προέδρου με την πιο δύσκολη εκκρεμότητα μεταξύ των δύο πλευρών.
"Ζητώ από τον νέο πρόεδρο την άμεση έκδοση του Fethullah Gulen εγκεφάλου και αυτουργού της ειδεχθούς απόπειρας πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου", δήλωσε ο Τούρκος πρωθυπουργός Binali Yildirim, τονίζοντας ότι μια τέτοια κίνηση θα αποτελούσε "νέο ξεκίνημα" στις σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας.

Είναι αδιευκρίνιστο αν ο Trump σκοπεύει να είναι τόσο "ρηξικέλευθος", κατά την προεκλογική του περσόνα, ώστε να αποτολμήσει την έκδοση του Gulen, τον οποίο επί δεκαετίες στηρίζει η CIA για την καλλιέργεια μιας φιλοδυτικής εκδοχής Ισλαμικού ευσεβισμού, προς εξαγωγή στις τουρκόφωνες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες και αλλού στον μυστικό κόσμο.

Ο Erdogan θα είχε την ευκαιρία να πάρει μία γεύση των προθέσεων του αυριανού ενοίκου του Λευκού Οίκου στο συγχαρητήριο τηλεφώνημα που είχε με τoν Trump και το οποίο αφιερώθηκε, σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, κυρίως στο ζήτημα της "τρομοκρατίας" - όπου η Άγκυρα εντάσσει από τον κουρδικό αυτονομισμό έως το δίκτυο του Gulen.

Έχει την προφανή σημασία του το γεγονός ότι ο Erdogan περιλαμβανόταν στους λίγους ηγέτες που είχαν το προνόμιο της άμεσης τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον νικητή των εκλογών από το πρώτο 24ωρο. Όμως, το ποια τροπή θα πάρουν οι τουρκοαμερικανικές σχέσεις επί Trump αποτελεί ένα αίνιγμα.

 Οι προεκλογικές δηλώσεις του ίδιου του Νεοϋορκέζου μεγιστάνα δεν βοηθούν, γιατί από τη μια, ο Trump βρέθηκε σε μια πρώιμη φάση να "καρφώνει" την Άγκυρα για τις σχέσεις της με το Ισλαμικό Κράτος και από την άλλη, απέφυγε επιδεικτικά να καταδικάσει τις εκτροπές του καθεστώτος Erdogan μετά την αποτυχία του θερινού πραξικοπήματος. Για την ακρίβεια, δήλωσε εντυπωσιασμένος από τη δύναμη της Δημοκρατίας που αποτύπωσαν οι λαϊκές διαδηλώσεις στην Τουρκία κατά των πραξικοπηματιών, ενώ σε ερώτηση για τις μαζικές συλλήψεις που ακολούθησαν έκτοτε, απάντησε χαρακτηριστικά ότι οι ΗΠΑ έχουν ήδη αρκετά δικά τους προβλήματα στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ώστε να απευθύνουν υποδείξεις.

 Είναι βέβαιο ότι οι δηλώσεις αυτές εκτιμήθηκαν ιδιαίτερα στην Άγκυρα - σίγουρα όμως δεν ισχύει το ίδιο και με τον δηλωμένο "θαυμασμό" του τότε υποψηφίου των Ρεπουμπλικανών για τους Κούρδους μαχητές του PYD, αδελφής οργάνωσης του PΚΚ στη Συρία. Μάλιστα, ο Trump υποστηρίζει ότι μπορεί να τετραγωνίσει τον κύκλο, δηλ. να καθίσει Τουρκία, Συρία και Κούρδους στο ίδιο τραπέζι.

Στον τουρκικό φιλοκυβερνητικό Τύπο, πάλι, η αρχική επιφυλακτικότητα, αν όχι αντιπάθεια, για τον Trump, λόγω των ισλαμοφοβικών του δηλώσεων, έχει δώσει τη θέση της στον θαυμασμό.

Δεν οφείλεται αυτό μόνο στη φυσιογνωμική συγγένεια ανάμεσα σε "ισχυρούς και αποφασιστικούς" ηγέτες χωρίς πολλές σχέσεις με την "πολιτική ορθότητα", όπως ο Trump και ο Erdogan. Εν προκειμένω, μεγάλο ρόλο παίζει η υποψία ότι η καμπάνια της Hillary Clinton είχε σοβαρούς δεσμούς με το δίκτυο του Gulen. 

Χαρακτηριστικά, σε editorial της Daily Sabah η απογοήτευση των ψηφοφόρων από το Δημοκρατικό Κόμμα στο εσωτερικό της Αμερικής συσχετίζεται με την αδυναμία της αμερικανικής κυβέρνησης έως τώρα να "ακούσει τους ιστορικούς συμμάχους της" στο εξωτερικό, προτιμώντας να διεξάγει "πολέμους δι' αντιπροσώπου μέσω τρομοκρατικών οργανώσεων", ενώ η ήττα της Clinton αποδίδεται στην διάχυτη αίσθηση ότι δεν είχε να προσφέρει κάτι από μια "τρίτη θητεία Obama".

Σε κάθε περίπτωση, η αναζήτηση επανόδου στη σταθερότητα είναι διάχυτη στη σπαρασσόμενη από τις πολιτικές του χάους Μέση Ανατολή - και συνεπώς ο Trump θα βρει μεγάλη στήριξη στην περιοχή αν ανταποκριθεί σε αυτήν τη "ζήτηση" (λ.χ. με μια ρωσοαμερικανική συνεννόηση που θα εγκαταλείπει τον στόχο της αλλαγής καθεστώτος στη Δαμασκό και θα εκριζώσει το ISIS). Το εάν η "αναθεωρητική" Τουρκία του Erdogan χωράει σε μια τέτοια συναίνεση, παραμένει ανοικτό ερώτημα...

Του Κώστα Ράπτη

http://www.capital.gr/ekloges-ipa/3168732/to-ainigma-ton-sxeseon-ipa-tourkias-sti-nea-epoxi

10/11/2016



12.

   Το αμερικανικό "brexit" 

Ο θρίαμβος του Ντόναλντ Τραμπ στην Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ξετυλίγει ένα πολιτικό αφήγημα πρωτόγνωρο για τον Δυτικό κόσμο. Σηματοδοτεί την αρχή των "no non sense politics" (πολιτικής δίχως φιοριτούρες) και το τέλος της "πολιτικής ορθότητας" (political correctness).

 Δείχνει καθαρά την αντίδραση ενός κόσμου μπουχτισμένου από πολιτικές επιλογές που έχουν σαν κριτήριο την φροντίδα κατ εξοχήν πολιτικών και κοινωνικών μειονοτήτων καθώς και αυτό - θυματοποιημένων περιθωριακών ομάδων.  Η κραυγή της κοινωνίας ακούγεται ξεκάθαρη. Φροντίστε τον βασικό κορμό της δικής σας κοινωνίας και σταματήστε να ασχολείσθε με ειδικές περιπτώσεις και περιθωριακές ομάδες. 

Σε πολύ μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα της αμερικανικής εκλογής μοιάζει με το βρετανικό δημοψήφισμα για την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρώπη. Και στην περίπτωση του Brexit αλλά και στις αμερικανικές εκλογές οι ψήφοι υπέρ του κατεστημένου (για την Κλίντον στις ΗΠΑ και για παραμονή στην Ευρώπη στη Βρετανία) είχαν συγκλονιστικές ομοιότητες. Εναντίον του Τραμπ στην Αμερική και υπέρ της Ευρώπης στο Ηνωμένο Βασίλειο τοποθετήθηκαν οι φυλετικές, εθνικές και κοινωνικές μειονότητες (ΗΠΑ) και ορισμένες φτωχές περιοχές της χώρας που αποζητούσαν κοινοτικές επιδοτήσεις (λιμάνια, Σκωτία, Δυτική Ουαλία) και οι καλο-αμοιβόμενες οικονομικές ελίτ των χωρών αυτών (Ουώλ Στρήτ και μεγάλες επιχειρήσεις στις ΗΠΑ, το Σίτυ και πολύ εύπορες μεγαλοαστικές περιοχές στη Βρετανία). 'Ολος ο υπόλοιπος πληθυσμός κινήθηκε εναντίον της πολιτικής ορθότητας και υπέρ της μεγάλης μάζας του πληθυσμού που υφίσταται πανικόβλητος τις πιέσεις της οικονομικής αβεβαιότητας και την βαρβαρότητα του μεγάλου δημόσιου τομέα. Που όμως αδιαφορεί για τα πραγματικά προβλήματα του απλού κόσμου.  
  
Το αύριο είναι πολύ δύσκολο να περιγραφεί. Ο Τραμπ υπήρξε μέχρι τώρα στρατός του ενός ανθρώπου -με άγνωστους συνεργάτες και ελάχιστα στοιχεία μακροπρόθεσμων πολιτικών και οικονομικών επιλογών. Πολλά από αυτά που είπε προεκλογικά δεν αντέχουν σε σοβαρή και λεπτομερή κριτική ανάλυση.  Αν θα επιμείνει σε κάποιες ή και στις περισσότερες από αυτές, θα το δείξει η συνέχεια. 

Στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής ιδιαίτερα οι απόψεις που έχει εκφράσει προσεγγίζουν τα όρια της επικινδυνότητας. Αν τις ακολουθήσει ολόκληρο το πλέγμα των εξωτερικών σχέσεων της υπερδύναμης κινδυνεύουν να τιναχθούν στον αέρα.  Και να πληγωθεί καίρια η πολιτική της αξιοπιστία.  

Τι θα γίνει λχ με την Ρωσία και τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης  (είτε είναι στο ΝΑΤΟ είτε όχι - λχ Ουκρανία). Πως θα κινηθεί στη Μέση Ανατολή; Τι θα κάνει στη Συρία όπου δεν δέχεται την διάκριση μουσουλμάνων μετριοπαθών πολέμιων του Ασσάντ και ακραίων (Ισλαμικό Κράτος και Αλ Καέντα) - όπως κάνει και η Ρωσία. Τι θα γίνει με την Αίγυπτο που στηρίζεται στην Σαουδική Αραβία (που μάλλον - σύμφωνα με τις εξαγγελίες του θα είναι στη δυσμένεια του Τράμπ) και οπλικά στις ΗΠΑ; Τα ερωτηματικά είναι ατελείωτα και οι απαντήσεις δυσχερείς.

Με την δημιουργία της ομάδας μετάβασης (transition team) θα πάρουμε λογικά μια πρώτη γεύση για το προς τα που θέλει να κινηθεί ο εκλεγμένος Αμερικανός Πρόεδρος. Μόνο τότε θα μπορέσουν να γίνουν οι πρώτες σοβαρές εκτιμήσεις.

 Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου 

http://www.capital.gr/arthra/3168486/to-amerikaniko-brexit

10/11/2016