Υεμένη: μια «αόρατη» ανθρωπιστική καταστροφή.


Αντιμέτωπη με τον μεγαλύτερο λιμό των τελευταίων δεκαετιών βρίσκεται η Υεμένη. Τα Ηνωμένα Έθνη κρούουν για πολλοστή φορά τον κώδωνα του κινδύνου. Πίσω από τις προειδοποιήσεις, όμως, κρύβεται ένας πόλεμος που διαρκεί τουλάχιστον δυόμιση χρόνια. Η πιο φτωχή χώρα της αραβικής χερσονήσου αποτελεί το φόντο της σφοδρής σύγκρουσης σε επίπεδο «αντιπροσώπων» μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν.

Η μακρόχρονη περιφερειακή κόντρα τους για τη γεωπολιτική πρωτοκαθεδρία στη Μέση Ανατολή έχει πάρει άλλες διαστάσεις. Ο πόλεμος στην Υεμένη, όπου ουσιαστικά συγκρούονται σουνίτες και σιίτες, έχει αφήσει πίσω της περισσότερους από 10.000 νεκρούς και 40.000 τραυματίες. Είναι τόσο άγριος και αδιάλειπτος, που μόνο στο πρώτο εξάμηνο του 2017 πραγματοποιήθηκαν 5.676 αεροπορικοί βομβαρδισμοί. Κατά μέσο όρο, δηλαδή, 946 βομβαρδισμοί τον μήνα, 31,5 αεροπορικοί βομβαρδισμοί ημερησίως!

Οι διεθνείς οργανισμοί για τα ανθρώπινα δικαιώματα κατηγόρησαν τη Σαουδική Αραβία ότι βομβαρδίζει περιοχές αδιακρίτως, περιλαμβανομένων δημόσιων χώρων, πλατειών, αγορών, νοσοκομείων και συνοικιών, με αποτέλεσμα απώλειες αθώων αμάχων. Παιδιά που επιβιώνουν από τους τυφλούς βομβαρδισμούς χάνουν τη ζωή τους από την επιδημία χολέρας που βρίσκεται εκτός ελέγχου. Περίπου ένα παιδί κάτω των δέκα ετών μολύνεται κάθε λεπτό.

Η έλλειψη τροφίμων και η δυσκολία πρόσβασης σε πόσιμο νερό μετατρέπουν σε κόλαση τη ζωή των υπολοίπων. Σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές, 19 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν ανάγκη ανθρωπιστικής βοήθειας. Οι περισσότεροι από αυτούς βρίσκονται στο χείλος του λιμού. Το νούμερο είναι αδιανόητο αν σκεφτεί κανείς ότι η Υεμένη έχει συνολικό πληθυσμό 27 εκατομμύρια άτομα.

Η χειρότερη ανθρωπιστική κρίση του πλανήτη

«Η κατάσταση στην Υεμένη είναι καταστροφική, πρόκειται για τη χειρότερη ανθρωπιστική κρίση που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Επτά εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται στα πρόθυρα λιμού, εκατομμύρια διατηρούνται στη ζωή χάρη στις ανθρωπιστικές μας επιχειρήσεις», τόνισε ο εκπρόσωπος του γραφείου Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ Γενς Λέρκε. «Ο λιμός με τον οποίο είναι αντιμέτωπη η Υεμένη δεν μπορεί να συγκριθεί καν με αυτόν στο Νότιο Σουδάν ή στη Σομαλία».

Παρ’ όλη τη δριμύτητα του, ο πόλεμος αυτός είναι «αόρατος» για τη διεθνή κοινότητα και τα ΜΜΕ παγκοσμίως. Την ίδια στιγμή που εκεί εκτυλίσσεται η χειρότερη ανθρωπιστική κρίση στον πλανήτη, τα θύματά του δεν έχουν γίνει θέμα σε εξώφυλλο κάποιου δυτικού περιοδικού μεγάλης κυκλοφορίας. Ούτε κάποιο από τα σκελετωμένα παιδιά που γυρεύουν στα βομβαρδισμένα ερείπια τους γονείς ή κάτι να φάνε στα σκουπίδια έχει στοιχειώσει τις νύχτες μας. Οι βομβαρδισμοί περνούν στα ψιλά των ειδήσεων, και ελάχιστα είναι ευρέως γνωστά για το τι ακριβώς συμβαίνει εκεί.

H «άγνωστη» χώρα

Η Υεμένη βρίσκεται στο νότιο τμήμα της αραβικής χερσονήσου. Συνορεύει με το Ομάν και τη Σαουδική Αραβία. Η γεωγραφική θέση της χώρας τής προσδίδει μεγάλη γεωπολιτική σημασία. Παρότι υπήρξε μια από τις αρχαιότερες κοιτίδες πολιτισμού στη Μέση Ανατολή, σήμερα είναι η φτωχότερη χώρα του αραβικού κόσμου.

Αν και διέθετε πετρέλαιο, τα έσοδα κλάπηκαν κατά τη διάρκεια της 33χρονης διακυβέρνησης από τον πρόεδρο Αλί Αμπντουλάχ Σαλέχ. Ο αντικαταστάτης του Μανσούραλ Χαντί παραιτήθηκε έπειτα από την κατάληψη της πρωτεύουσας από τους σιίτες αντάρτες Χούτι, τον Ιανουάριο του 2015. Αρχικά οι Χούτι ξεκίνησαν ως ένα κίνημα νέων για τη στήριξη των δικαιωμάτων των σιιτών Ζαΐντι που αντιπροσωπεύουν το 20% του πληθυσμού.

Περίπου το 60% του πληθυσμού στην Υεμένη είναι σουνίτες και 40% σιίτες. Ο θρησκευτικός διχασμός ανάμεσα σε σιίτες και σουνίτες οξύνθηκε, όχι μόνο σε αυτή τη χώρα, αλλά σε ολόκληρο τον μουσουλμανικό κόσμο. Από το 2003 μέχρι το 2009 μάχονταν εναντίον της κυβέρνησης και αργότερα κήρυξαν επανάσταση, καταλαμβάνοντας, μεταξύ άλλων πόλεων, την πρωτεύουσα Σαναά.

Σαουδαραβική επέμβαση

Με αφορμή το αντάρτικο των Χούτι, ξεκίνησε η επέμβαση της Σαουδικής Αραβίας. Το Ριάντ ερμήνευσε την κρίση στην Υεμένη ως μια ακόμα εκδήλωση των επεκτατικών φιλοδοξιών του Ιράν, το οποίο υποστηρίζει τους Χούτι. Ο βασιλικός οίκος των Σαούντ δεν ήθελε να δει τα στενά του Άντεν να ελέγχονται από χώρα που δεν είναι δικός του δορυφόρος.

Η επίσημη δικαιολογία που οι Σαουδάραβες προβάλλουν για την επέμβασή τους στην Υεμένη είναι η επιθυμία τους να εμποδίσουν τους Χούτι να μετατραπούν σε «μια άλλη Χεζμπολάχ» στα νότια σύνορά τους. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν πως η πρωτοβουλία τους αποτελεί επίδειξη δύναμης και συνδέεται με την πρόσφατη στρατιωτική παρουσία του Ιράν στο Ιράκ, όπου ενισχύει σιιτικά στρατεύματα, τα οποία πολεμούν κατά του Ισλαμικού Κράτους.

Από την πλευρά της η Τεχεράνη αξιολογεί τη στρατηγική θέση της Υεμένης και επιδιώκει να ασκεί εκεί πολιτική επιρροή. Η ύπαρξη μιας τόσο μεγάλης σιιτικής κοινότητας αποτελούσε δυνάμει στρατηγικό έρεισμα, και η εξέγερση των Χούτι ήταν μοναδική ευκαιρία. Αν και το Ιράν αρνείται ότι προσφέρει όπλα στους Χούτι, πολιτικά τους στηρίζει, καταγγέλλοντας τακτικά τα «εγκλήματα» της Σαουδικής Αραβίας εναντίον των αμάχων.

Οι Χούτι έχουν επισήμως αρνηθεί ότι δέχονται στρατιωτική βοήθεια από την Τεχεράνη. Για το Ριάντ, όμως, δεν υπάρχουν αμφιβολίες ότι οι αντάρτες, που ελέγχουν από το 2014 τη Σανάα και μεγάλο μέρος της βόρειας Υεμένης, λαμβάνουν όπλα από το Ιράν, καθώς και τη βοήθεια ειδικών, που τους επέτρεψαν να επεκτείνουν το βεληνεκές των πυραύλων τους, ώστε να καταφέρουν να πλήξουν στόχους και στη Σαουδική Αραβία.

Οι Χούτι ισχυρίζονται ότι οι ίδιοι είναι που έχουν αναπτύξει πυραύλους ικανούς να φτάσουν ως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, μια χώρα που επίσης συμμετέχει στον εναντίον του αραβικό συνασπισμό. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στο έδαφος της Υεμένης ξεκίνησαν τον Μάρτιο του 2015, με στρατεύματα και αεροπορικές δυνάμεις της Σαουδικής Αραβίας για να εκδιώξει τους Χούτι από τη πρωτεύουσα Σάναα και τις δυτικές περιοχές της χώρας.

Το Ριάντ επεδίωξε να επαναφέρει την προηγούμενη κατάσταση και τον Μανσούραλ Χαντί, ο οποίος αναγνωρίζεται διεθνώς ως νόμιμος πρόεδρος. Έκτοτε, στη χώρα μαίνεται ένας ολέθριος εμφύλιος πόλεμος, μεταξύ των ανταρτών Χούτι και των υποστηρικτών του Μανσούραλ Χαντί.

Αντιπαράθεση Ιράν – Σαουδικής Αραβίας

Σύμφωνα με επιτροπή εμπειρογνωμόνων των Ηνωμένων Εθνών, η Σαουδική Αραβία αυτά τα δυόμισι χρόνια διέπραξε «σοβαρές παραβιάσεις»  των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αμάχων.  Αυτά περιλαμβάνουν αδιάκριτες επιθέσεις σε αγορές,  σε έναν καταυλισμό εκτοπισμένων πολιτών της Υεμένης, σε αποθήκες ανθρωπιστικής βοήθειας, όπως  και εκ προθέσεως παρεμπόδιση της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας. Επίσης, έχουν καταγραφεί και 100 επιθέσεις σε νοσοκομεία. Τον Σεπτέμβριο του 2015 σαουδαραβικά αεροσκάφη σκότωσαν 135 πολίτες που γιόρταζαν έναν γάμο στην Υεμένη.

Όπως προαναφέραμε, ο εμφύλιος πόλεμος που εξελίσσεται στην Υεμένη είναι στην πραγματικότητα το νέο μέτωπο μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν. Πρόκειται για κλασική περίπτωση πολέμου δια αντιπροσώπων. Αποκορύφωμά του είναι ο τελευταίος αποκλεισμός που επέβαλε η Σαουδική Αραβία με το «προσωρινό» κλείσιμο των εναέριων, χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων της Υεμένης. Μπλόκαρε έτσι τον ανεφοδιασμό αεροπλάνων του ΟΗΕ που είναι έτοιμα να προσφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια.

Αφορμή στάθηκε η εκτόξευση πυραύλου, ο οποίος αναχαιτίστηκε από το Ριάντ. Κάποια συντρίμμια του, όμως, έπεσαν κοντά στο αεροδρόμιο της πόλης. Η πράξη αυτή αποτελεί «κατάφωρη στρατιωτική επίθεση από το ιρανικό καθεστώς, η οποία ίσως ισοδυναμεί με πράξη πολέμου», επεσήμανε ο υπό τη Σαουδική Αραβία συνασπισμός που δρα στην Υεμένη. Ο Ρούπερτ Κόλβιλ, εκπρόσωπος για τα ανθρώπινα δικαιώματα στον ΟΗΕ, δήλωσε ότι η υπηρεσία του «θα εξετάσει αν ο αποκλεισμός ισοδυναμεί με συλλογική τιμωρία», που είναι παράνομη βάσει του Διεθνούς Δικαίου.

Σύμμαχος της Σαουδικής Αραβίας και του αραβικού συνασπισμού είναι και η Τουρκία. Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει πολλάκις  δηλώσει πως στηρίζει τις πρωτοβουλίες της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη, κατηγορώντας το Ιράν πως προσπαθεί να κυριαρχήσει στη Μέση Ανατολή. Η Άγκυρα θεωρεί ότι η εμφύλια σύρραξη της Υεμένης πυροδοτείται από το Ιράν.

Ο πόλεμος έχει αφήσει κενά εξουσίας σε διάφορες περιοχές της χώρας, με αποτέλεσμα η Αλ Κάιντα να εισχωρήσει σε αυτά και να δημιουργήσει βάσεις. Εκτός, δηλαδή, από τη σύγκρουση τρίτων ισχυρών κρατών που διεξάγεται στο έδαφός της, η Υεμένη έχει να αντιμετωπίσει και τον τζιχαντισμό. Εξάλλου, δεν είναι λίγοι οι κάτοικοι που αποκαρδιωμένοι και εξαθλιωμένοι προσχωρούν σε αυτόν ως μία διέξοδο. 

 δημοσιογράφος στο ''Πρώτο Θέμα'' και στην ''ΕΡΤ''. Στο παρελθόν έχει εργαστεί στην εφημερίδα ''Επενδυτή'', στο περιοδικό ''Επίκαιρα'', στο περιοδικό ''Κάπα'' της ''Καθημερινής'' και στοn ''Real FM''. Πτυχίο κοινωνιολογίας από το Πάντειο πανεπιστήμιο και δύο μεταπτυχιακά (από το πανεπιστήμιο του Λονδίνου και από το πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης) στην επικοινωνία και στη δημοσιογραφία.


24/11/2017 




 










         ΣΧΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ         

1.
ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ: Η Υεμένη διαλύεται κι ο κόσμος σιωπά.
   
 2.
Ιράν: Οι ΗΠΑ υπεύθυνες για τις ωμότητες στην Υεμένη.
Το Ιράν κατηγόρησε σήμερα τις ΗΠΑ ότι υποστηρίζοντας τη Σαουδική Αραβία, η οποία πολεμά στην Υεμένη εναντίον των σιιτών ανταρτών Χούτι από το 2015, ευθύνονται για τις "ωμότητες" που διαπράττονται στη χώρα.

Αντιδρώντας σε μια ανακοίνωση που εξέδωσε την Παρασκευή ο Λευκός Οίκος, ο Μπαχράμ Γασεμί εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών εκτίμησε ότι το κείμενο αυτό "αποδεικνύει ξεκάθαρα και χωρίς καμία αμφιβολία τη συμμετοχή και την ευθύνη της Αμερικής στις ωμότητες που διαπράττονται από τη Σαουδική Αραβία στην Υεμένη".

Στην ανακοίνωσή της η Ουάσινγκτον διαβεβαίωνε ότι παραμένει "αποφασισμένη να στηρίζει τη Σαουδική Αραβία και όλους τους συμμάχους της στον Κόλπο ενάντια στην επιθετικότητα και την κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου από τους Ιρανούς Φρουρούς της Επανάστασης", κυρίως στην Υεμένη.

Περιφερειακοί αντίπαλοι, Σαουδική Αραβία και Ιράν έχουν διακόψει τις διπλωματικές τους σχέσεις από τον Ιανουάριο του 2016. Η ένταση μεταξύ Τεχεράνης και Ριάντ είναι οξυμένη και εξαιτίας των συγκρούσεων στη Συρία, το Ιράκ και την Υεμένη, όπου στηρίζουν αντίπαλες πλευρές.

Στις αρχές Νομεβρίου το Ριάντ κατηγόρησε την Τεχεράνη για "ευθεία επίθεση" εναντίον του, μετά την εκτόξευση από τους αντάρτες Χούτι ενός πυραύλου μεγάλου βεληνεκούς, τον οποίο οι Σαουδάραβες κατέρριψαν πάνω από το διεθνές αεροδρόμιο της πρωτεύουσάς τους.

"Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν δεν έχει κανέναν στρατιωτικό δεσμό με την Υεμένη", τόνισε ξανά ο Γασεμί, η χώρα του οποίου στηρίζει πολιτικά τους Χούτι και καταγγέλλει τακτικά "τους βομβαρδισμούς αμάχων" από τη Σαουδική Αραβία.

Κατηγορώντας τις ΗΠΑ ότι διασπείρουν "εντελώς αβάσιμες" κατηγορίες εναντίον του Ιράν, ο Γασεμί κατήγγειλε ότι η Ουάσινγκτον "στηρίζει ανοικτά με τις δηλώσεις της τη συνέχιση των επονείδιστων ωμοτήτων που διαπράττει" η Σαουδική Αραβία στην Υεμένη.

Σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε στα μέσα Νοεμβρίου από την Υπηρεσία Ερευνών του Κογκρέσου, η Σαουδική Αραβία έχει υπογράψει από το 2009 ως το 2016 συμβόλαια για την αγορά όπλων από τις ΗΠΑ συνολικής αξίας μεγαλύτερης των 65 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

"Από το 2015 ο σαουδαραβικός στρατός, που εκπαιδεύεται από της ΗΠΑ, χρησιμοποιεί για τη διεξαγωγή στρατιωτικών επιχειρήσεων στην Υεμένη όπλα αμερικανικής κατασκευής, δέχεται την επιμελητειακή υποστήριξη των ΗΠΑ και τις πληροφορίες που του παρέχει", τονίζεται στην έκθεση αυτή.

Προειδοποιήσεις και εναντίον της Ευρώπης

Ο ταξίαρχος Χοσεΐν Σαλαμί, αναπληρωτής επικεφαλής των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν προειδοποίησε την Ευρώπη ότι αν απειλήσει την Τεχεράνη, οι Φρουροί θα αυξήσουν το βεληνεκές των πυραύλων άνω των 2000 χιλιομέτρων, μετέδωσε χθες το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Fars.

"Αν έχουμε διατηρήσει το βεληνεκές των πυραύλων μας μέχρι τα 2000 χιλιόμετρα, αυτό δεν είναι εξαιτίας έλλειψης τεχνολογίας…Ακολουθούμε ένα στρατηγικό δόγμα", τόνισε ο Σαλαμί, σύμφωνα με το πρακτορείο.

"Μέχρι σήμερα θεωρούμε ότι η Ευρώπη δεν αποτελεί μια απειλή, για αυτό και δεν έχουμε αυξήσει το βεληνεκές των πυραύλων μας. Αλλά αν η Ευρώπη θέλει να μετατραπεί σε μια απειλή, τότε θα αυξήσουμε το βεληνεκές των πυραύλων μας", πρόσθεσε.

Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ

http://www.capital.gr/diethni/3256807/iran-oi-ipa-upeuthunes-gia-tis-omotites-stin-uemeni

26/11/2017