IVOS 2: ΚΕΙΜΕΝΑ,ΕΙΚΟΝΕΣ

Κ. Βεργόπουλος: «Υπόδειγμα καταστροφής η Ελλάδα» O Κώστας Βεργόπουλος, καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστημίου VIII του Παρισιού, εξηγεί στην Κρυσταλία Πατούλη, πώς έφτασε η Ελλάδα, σήμερα, να είναι υπόδειγμα καταστροφής για τα κράτη της Ευρώπης -και όχι μόνο, τονίζoντας τον λάθος δρόμο που έχει πάρει η οικονομία και προτείνοντας τις ελάχιστες λύσεις που απομένουν, αλλιώς, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει: "τα σημεία και τέρατα του 2011 θα κυριαρχήσουν ακόμη περισσότερο στη χρονιά που μας περιμένει ". Η οικονομία τι σχέση έχει τελικά με την δικαιοσύνη; Yπερασπίζει μόνο εκείνους που έχουν αποκτήσει (ανεξαρτήτως -τίμιων ή άτιμων- μέσων) πλούτο; Και πόσο αυτό, τελικά, την οφελεί; Η κοινωνική αδικία οξύνεται σήμερα με τις λεγόμενες θυσίες που οι κυβερνήσεις επιβάλλουν με πρόσχημα το χρέος. Οι περικοπές δημοσίων και μάλιστα κοινωνικών δαπανών, όπως για την υγεία και την εκπαίδευση, πλήττουν άνισα τους πολίτες. Το αυτό και οι περικοπές μισθών και συντά

Η ανεπιθύμητη γενιά Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ Αλλοτε οι κρατούντες επαγγέλλονταν το μέλλον προκειμένου να εκτονώνουν το παρόν. Σήμερα γνωστοποιούν ότι δεν υπάρχει ούτε το ένα ούτε το άλλο: «τους ζυγούς λύσατε», «αναγκαστικός μονόδρομος». Το κίνημα των «αγανακτισμένων» αποτελεί πλέον πρόκληση για όλες ανεξαιρέτως τις πλευρές του πολιτικού συστήματος, στη χώρα μας, στην Ευρώπη, στον υπόλοιπο κόσμο. Αιφνιδιάζονται σήμερα τα δικομματικά συστήματα που κυβερνούν στο δυτικό κόσμο, αλλά ακόμη μεγαλύτερη δυσανεξία και επιθετικότητα απέναντι στους νέους, που με απόγνωση πέφτουν στις πλατείες, εμφανίζουν γνωστές και δυσδιάκριτες οργανώσεις της Αριστεράς. Ο λόγος είναι ότι η «αγανάκτηση» στρέφεται εναντίον όλων, χωρίς εξαιρέσεις. Οι κυβερνήσεις εξαπατούν επικαλούμενες κάποιον υποθετικό και αναπόδεικτο «μονόδρομο», με τον οποίο αιτιολογούν τη διοργάνωση της κοινωνικής πτώχευσης και διάλυσης, οι αντιπολιτεύσεις και η Αριστερά ευθύνονται επίσης, ενόσω δεν αναδεικνύουν με πειστικότητα εν

Δημόσιο χρέος, ιδιωτικά οφέλη Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ Με την κρίση δημόσιου χρέους, η ευρωζώνη έστησε παγίδα στην οποία αυτοαιχμαλωτίστηκε ως προνομιακό θύμα της. Στη μεταπολεμική περίοδο, τα δημόσια χρέη υπήρχαν, αλλά υπέκειντο σε διατραπεζικούς και διακρατικούς «διακανονισμούς», περνούσαν απαρατήρητα και ουδείς απασχολούνταν με αυτά. Ποιος θυμάται, έστω και εκ των υστέρων, το συστηματικό «διακανονιστικό» δανεισμό του ελληνικού Δημοσίου στο Λονδίνο τις προηγούμενες δεκαετίες; Τα πράγματα άλλαξαν από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ (1992), η οποία απαγόρευσε στα κράτη το εκδοτικό προνόμιο, τα παρέδωσε στις αγορές και έθεσε ανώτατο όριο δανεισμού, πέραν του οποίου νομιμοποιήθηκε η αξιολόγηση της δανειοληπτικής ικανότητος κρατών από τους ιδιώτες. Οι εθνικές κυριαρχίες στη διαχείριση είτε του νομίσματος είτε του δημόσιου προϋπολογισμού δεν αντικαταστάθηκαν από καμία ευρωπαϊκή κυριαρχία. Το εθνικό εκδοτικό προνόμιο δεν αντικαταστάθηκε από αντίστοιχο ευρωπαϊκό, αλλά ούτε κα

Η εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ Το δόγμα περιορισμένης εθνικής κυριαρχίας διατυπώθηκε από τον Γερμανό υπουργό Σόιμπλε: η υπερχρέωση μιας χώρας οδηγεί αφεύκτως σε παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας στους πιστωτές. Η διατύπωση προκαλεί με τον κυνισμό της. Ωστόσο, το δόγμα δεν ήταν άγνωστο στην οικονομική ιστορία ούτε στην ιδιαίτερη ιστορία μας από το 19ο αιώνα. Από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, οι Ευρωπαίοι φιλέλληνες ήσαν ταυτόχρονα και πιστωτές. Τα αισθήματα δεν απέκλιναν ποτέ από τις υλικές βλέψεις. Στη σημερινή παγκόσμια σκηνή δεν υπάρχει υπερχρεωμένη χώρα που να μην παραδίδεται βορά στις λέσχες πιστωτών. Για όσους πίστευαν ότι με την εταιρική σχέση στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης κάτι αλλάζει, η υπόμνηση του Γερμανού υπουργού είναι απομυθοποιητική: να μην ανησυχεί κανείς, δεν αλλάζει απολύτως τίποτα. Οι οφειλέτες συνεχίζουν να παραδίδονται ολοσχερώς στο κυριαρχικό έλεος των πιστωτών. Ακόμη και αν η Ευρώπη ανελά

Η διαφημιζόμενη ως « ευρωπαϊκή λύση στο ελληνικό πρόβλημα » αποδεικνύεται ούτε ευρωπαϊκή ούτε ελληνική, αλλά κυρίως μέριμνα προς εξασφάλιση των πιστωτών. Οι ισχυροί της Ευρώπης εξασφαλίζουν τις τράπεζές τους έναντι της αβέβαιης ρευστότητος του οφειλέτη (...) Ούτε το ευρώ διασώζεται ούτε η χώρα μας εξασφαλίζεται. Εάν η ελληνική κυβέρνηση σεβόταν τον εαυτόν της, θα έπρεπε να ανησυχεί αντί να επιχαίρει (...) Υπό το βλέμμα των αγορών Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ Από αρχαιοτάτων χρόνων, τα θαύματα διαρκούν μόνον τρεις ημέρες. Γιατί άραγε η αισιοδοξία για την πρόσφατη «διάσωση» της χώρας να διαρκούσε περισσότερο; Το κλασικό σενάριο επαναλήφθηκε: μετά την αρχική ευφορία, εισβάλλει η αμφιβολία, η κατάθλιψη επανεγκαθίσταται. Τα οφέλη των δύο πρώτων ημερών ρευστοποιούνται την τρίτη, το μέλλον παραμένει ακριβώς όπως ήταν πριν: σκοτεινό και αδιανόητο. Μόνοι ωφελημένοι του τριημέρου, όσοι ήσαν και πριν από αυτό: οι κερδοσκόποι, με ευρωπαϊκή συνδρομή. Χαμένοι, όσοι ήσαν και πριν α

Η ευρωπαϊκή ολιγωρία Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ Για την Ευρωπαϊκή Ενωση, οι ανησυχίες των αγορών χρήματος μετρούν περισσότερο από ό,τι εκείνες των πολιτών και των λαών της. Αυτή η ιεράρχηση προτεραιοτήτων συνιστά ήδη έλλειμμα δημοκρατικής νομιμοποίησης. Παρ' όλ' αυτά, οι χρηματαγορές δεν πείθονται, αλλά παραμένουν εκτός ελέγχου. Με κάθε έκτακτη σύνοδο Ευρωπαίων ηγετών, αντί να ηρεμούν, αποχαλινώνονται, σε όλο και πιο επικίνδυνη πορεία. Με τα προγράμματα «διάσωσης» των περιφερειακών χωρών της ευρωζώνης, τα χρέη των υπερχρεωμένων εκτινάσσονται, ενώ παράλληλα τα εισοδήματά τους συρρικνώνονται, ώστε η εξυπηρέτηση των δανείων να προεξοφλείται ως πρακτικά αδύνατη. Η ευρωπαϊκή διαχείριση του δημόσιου χρέους στις χώρες της ευρωζώνης, αντί να κερδίζει την εμπιστοσύνη των αγορών, αποβαίνει αιτία αύξουσας ανησυχίας. Για τις τελευταίες, το φάρμακο αποδεικνύεται φρικτότερο από την ασθένεια, η λύση περισσότερο ολέθρια από το πρόβλημα. Στη βάση της ευρωπαϊκής συνταγής βρίσκεται

Η κόκκινη γραμμή   ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ Ο πρωθυπουργός εκάλεσε τους εκλεκτούς του έθνους να αγνοήσουν «έξωθεν πιέσεις », να στηρίξουν το Μεσοπρόθεσμο, ακολουθώντας « πατριωτική συνείδηση ». Ο ίδιος, με ποιητικό οίστρο, διευκρίνισε ότι η θετική ψήφος αποτελεί προϋπόθεση για « την επιβίωση, την ανάπτυξη, τη δικαιοσύνη, την προοπτική της χώρας, την εθνική επιτυχία ». Τουλάχιστον, ο υπουργός των Οικονομικών είχε προλάβει να αιτιολογήσει τη στήριξη στο επίμαχο πρόγραμμα, όχι με βάση ανύπαρκτες αρετές και κενές επαγγελίες, αλλά επισείοντας τον επαπειλούμενο εξανδραποδισμό από τους πιστωτές. Ωστόσο, είτε με ποιητική έξαρση είτε με αντιποιητική ωμότητα, το δίλημμα στο οποίο ο πρωθυπουργός καθηλώνει τον ελληνικό λαό είναι: «Να μην πτωχεύσουμε σήμερα, για να πτωχεύσουμε αύριο ». Οσον αφορά την « πατριωτική συνείδηση», ποιος πιστεύει ότι αναφέρεται σε κάτι άλλο, πέρα από την απόλυτη ασυνειδησία και καθυπόταξη του κάθε εκλεκτού στην αυθαιρεσία του ηγέτη, από την οποία εξαρτάται η προ

Γ.ΚΑΛΑ'Ι'ΤΖΗΣ Στην ''ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ'' Η αθλιότητα της νέας αλλαγής Ποιοι στοιχηματίζουν σήμερα στην κρατική χρεοκοπία, αποσκοπώντας σε οικονομικά και πολιτικά οφέλη; Φυσικά, αυτοί που επέβαλαν την έννοια του κράτους ως πρόβλημα, απορρίπτοντας εκ προοιμίου κάθε δυνατότητα διορθωτικής δράσης του στην οικονομία και την κοινωνία. Τόσο ο δεξιός δογματισμός όσο και ο αριστερός ποτέ δεν αποδέχθηκαν το ρυθμιστικό ρόλο του κράτους. Ωστόσο, το δημόσιο έλλειμμα και χρέος επιρρίπτουν τα βάρη στο σύνολο των φορολογουμένων, ενώ αποφέρουν οφέλη σε ορισμένες, κατά περίπτωση, κατηγορίες. Επωφελούνται οι φοροαπαλλασσόμενοι και οι φοροδιαφεύγοντες, αλλά μπορούν επίσης να επωφελούνται οι κοινωνικά αδύναμοι, που χρειάζονται κοινωνική προστασία και αλληλεγγύη. Οταν σήμερα περικόπτονται δημόσιες δαπάνες, ποιος άραγε αμφιβάλλει ότι αυτό συντελείται εις βάρος αδυνάμων και προς όφελος ισχυρών; Ποιος άραγε αμφιβάλλει ότι η εξισορρόπηση του δημοσιονομικού ισοζυγίου επιδιώκ

Ο Ευρωπαίος μαθητευόμενος μάγος Η ευρωπαϊκή νομισματοπιστωτική κατάσταση υπερβαίνει τα όρια της ιλαροτραγωδίας, ενώ παράλληλα το κοινωνικό και ανθρώπινο κόστος αποτιμάται με εκατομμύρια θύματα, που δεν έχουν φταίξει, αλλά και οι θυσίες τους δεν ωφελούν σε τίποτα. Τα ευρωπαϊκά κράτη αυτοπαγιδεύονται σ' ένα νόμισμα, το ευρώ, του οποίου ενώ παραμένουν εκδότες, εν τούτοις απεμπολούν τη ρυθμιστική χρήση του εκδοτικού προνομίου τους. Η Ευρώπη απειλείται σήμερα με « κυριαρχικ ά» χρέη, που οφείλουν σε ευρώ Ευρωπαίοι προς Ευρωπαίους. Δεν υπάρχει προηγούμενο στην οικονομική ιστορία. Στην Ιαπωνία, το δημόσιο χρέος υπερβαίνει το 200% του ΑΕΠ, όμως ουδείς ανησυχεί, καθ' όσον οφείλεται σε γεν. Ομοίως το αμερικανικό ομοσπονδιακό χρέος δεν εμπνέει ανησυχίες, εφόσον οφείλεται στο νόμισμα της οφειλέτριας χώρας. Ούτε απειλείται το δολάριο με τα χρέη που συνάπτονται σε αυτό από τις Πολιτείες των ΗΠΑ. Θα ήταν διαφορετικά, εάν το δημόσιο χρέος οφειλόταν σε συνάλλαγμα. Μέχρι το 193

(1) Ευρωπαϊκό ψυχόδραμα Νέος κύκλος υποβαθμίσεων ενεργοποιείται από τους διεθνείς αξιολογικούς οίκους: τα σπρεντ εκτινάσσονται και πάλι, το ευρώ ολισθαίνει, η φερεγγυότητα της ευρωζώνης αμφισβητείται. Με την κοινή γαλλογερμανική δήλωση της 4ης Φεβρουαρίου, τα πράγματα όσον αφορά την ευρωπαϊκή κρίση δημόσιου χρέους έδειχναν να ηρεμούν, με την ιδέα ότι η φερεγγυότητα των κρατικών χρεών εξασφαλιζόταν με ευρωπαϊκό μηχανισμό. Αρκεσε το προτεινόμενο από τη Μέρκελ Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας, για να ξανανεβούν η ένταση μεταξύ Ευρωπαίων εταίρων και ο κερδοσκοπικός πυρετός. Εάν σήμερα η ευρωπαϊκή σταθερότητα και το ευρώ δοκιμάζονται, αυτό οφείλεται περισσότερο στον αδιευκρίνιστο, ευμετάβλητο και αντιφατικό χαρακτήρα των γερμανικών προτάσεων για τη διάσωση της ευρωζώνης από τα δημόσια χρέη, παρά στη βαρύτητα των χρεών καθαυτά. Το δημόσιο χρέος της ευρωζώνης είναι σήμερα όσο περίπου και της Αμερικής, 95% του ΑΕΠ. Ομως, ενώ από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού καταβάλλονται σοβαρέ